توپ در زمین اروپایی‌هاست

نادر کریمی‌جونی- بعید به نظر می‌رسد که تاکید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در چهارشنبه گذشته و در دیدار نخبگان در مورد حرام بودن استفاده از سلاح هسته‌ای اتفاقی افتاده باشد. از نگاه شرع مقدس اسلام و بالاخص مذهب شیعه استفاده از‌ سلا‌ح‌‌های کشتار جمعی یا سلاح‌هایی که به زمین و محیط‌زیست صدمه یا صدمه جبران‌ناپذیر وارد می‌سازند حرام است. این حرمت البته شامل سلاح‌های میکروبی و شیمیایی نیز می‌شود بنابراین به‌جز سلاح‌های هسته‌ای، سایر سلاح‌های بیولوژیک نیز در همین سطح از حرمت قرار دارند و مقام معظم رهبری می‌توانستند از آن‌گونه سلاح‌ها، مثال بیاورند. اما دقت، صراحت و تاکید ایشان در مورد سلاح هسته‌ای و حرمت آن‌که چند دقیقه از سخنرانی‌شان به آن اختصاص داده شد و طی این گفتار رهبری معظم به تفصیل حرمت استفاده از سلاح هسته‌ای را بیان کردند و از این حرمت پرهیز از طراحی و ساخت سلاح هسته‌ای را نتیجه گرفتند کاملا حساب‌شده بوده است.
پیش از این سخنرانی، چند بار رییس‌جمهور به تناوب و در مقاطع مختلف، حرمت استفاده و تولید سلاح هسته‌ای را به نقل از مقام معظم رهبری شرح داده و تصریح کرده بودند که به همین دلیل هیچ تمایلی برای اندیشیدن به تولید یا تهیه این سلاح نزد ایرانیان وجود ندارد. طی سفر نیویورک و حضور حسن روحانی در مجمع عمومی ملل متحد هم به طور غیررسمی طرحی برای کاهش تنش و بازگشت طرفین برجام به تعهدات‌شان مطرح شده بود. از جمله بندهای این طرح ضرورت بیان صریح حرام بودن سلاح هسته‌ای و تولید و استفاده از آن از سوی بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران بوده است. با این بند اروپایی‌ها می‌خواستند چیزهایی که طی سال‌های پیشین و از زبان مقامات ریز و درشت ایران و به نقل از مقام معظم رهبری شنیده بودند را از زبان خود ایشان بشنوند؛ امری که در چهارشنبه گذشته بالاخره محقق شد.
این تحول مهم شاید به این معنی باشد که در تهران مقامات کماکان برای رسیدن به تفاهم با اروپا و حصول یک راه‌حل مرضی‌الطرفین- بدون توجه به کارکرد و مخالفت‌های واشنگتن- تلاش می‌کنند و به موفقیت این تلاش امیدوارند. در این صورت گمان می‌رود در پایتخت‌های اروپایی تلاش برای دستیابی به یک توافق خوب از سوی ایرانی‌ها و اروپایی‌ها ادامه دارد و لفاظی‌های دو طرف علیه یکدیگر از شدت این تلاش‌ها نکاسته است.
یک مساله مهم در این‌باره نزدیک شدن به پایان ضرب‌الاجل‌های دوره‌ای ۶۰ روزه ایران در نیمه آبان‌ماه آینده است. از نظر اروپا این ضرب‌الاجل‌ها باید متوقف شود ولی همان‌طور که رهبری معظم در سخنرانی‌های خود تاکید کرده‌اند ضرب‌الاجل‌ها و کاهش‌های دوره‌ای تعهدات ایران در توافقنامه برجام همچنان ادامه خواهد یافت. بر این پایه چالش مهم آن است که آیا اروپایی‌ها تا پیش از فرا رسیدن نیمه آبان کار موثری که نظر ایران را برآورده سازد، انجام خواهند داد یا تهران این‌بار دوره طولانی‌تری برای اعلام گام چهارم در نظر خواهد گرفت.
روشن است که از نظر مقامات ایرانی هم‌اکنون ایران یکی از مفاد طرح کاهش تنش‌ را انجام داده و این‌بار نوبت اروپایی‌هاست که به وظیفه خود عمل کنند.