راهکارهای کاهش ریسک سرمایه‎‌گذاری در استارتاپ‌ها

محمدرضا شیدایی*
اولین و مهم‌ترین نکته برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها، ارزیابی دقیق و موشکافانه آن کسب‌‌وکار است. سرمایه‌‎گذار باید پیش از سرمایه‌گذاری، تیم، مدل درآمدی، نحوه تعامل با مشتری، دسته‌بندی مشتریان، نحوه رشد و مسیر توسعه محصول را خیلی دقیق مورد بررسی قرار دهد و نقاط قوت و ضعف استارتاپ و شرکت را شناسایی کند. همچنین سرمایه‌گذار باید جهت از بین بردن نقاط ضعف تیم و ارتقای نقاط قوت برنامه‌ریزی کرده و به آنها کمک کند تا در مسیر درستی قرار بگیرند. پس اولین مرحله ارزیابی دقیق است که در تیم‌های سرمایه‌گذاری مجرب اتفاق می‌افتد. این تیم‌ها با اطلاعاتی که از ارزیابی موشکافانه به دست می‌آورند، به شناختی نسبی از استارتاپ دست پیدا می‌کنند و بر همین اساس برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کنند. بعد از این مرحله، تیم وارد مرحله سرمایه‌گذاری می‌شود. اصولا سرمایه‌گذاران برای مدیریت ریسک استارتاپ به صورت کنترلی سرمایه‌گذاری می‌کنند یعنی در سرمایه‌گذاری‌های خود امتیازاتی همچون عضو
هیات مدیره و یک امضای تعهدآور را از استارتاپ دریافت می‌کنند و تمام اسناد، نامه‌ها و هر آنچه را که قرار است تعهدآور باشد بررسی می‌کنند و بعد از بررسی، نظرات خود را انتقال می‌دهند، اسناد پس از جمع‌بندی مناسب برای جاهای دیگر ارسال می‌شود و امضای اسناد بانکی صورت می‌گیرد تا ریسکی متوجه استارتاپ و شرکت نشود. فرآیند مذکور از نظر حاکمیت شرکتی مطرح شد. از نظر سرمایه‌گذاری کنترلی باید گفت که معمولا سرمایه‌گذاران وVCها وجوه را به صورت مرحله‌ای تزریق می‌کنند یعنی یک‌سری سنجه‌های عملکردی در نقاط مختلف زمانی برای تیم تعریف می‌کنند و براساس آن سنجه‌ها، مراحل مختلف پرداختی را انجام می‌دهند. در نتیجه سرمایه‌گذاران با استفاده از سنجه‌های عملکردی و حاکمیت شرکتی سعی می‌کنند که ریسک را به خوبی مدیریت کنند. بعد از این مرحله، بررسی مداوم عملکرد تیم و گزارش‌‎هایی که از مدیرعامل و اعضای تیم دریافت می‌کنند، اهمیت بسیاری دارد. سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند برای کاهش ریسک، در مدیریت شرکت حضور موثری داشته باشند. تفاوت مدیریت شرکت با مدیریت استارتاپ‌ها در این است که در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاران خیلی فعال‌تر از سرمایه‌گذاران شرکت‌ها هستند. یکی دیگر از مواردی که می‌تواند به پوشش ریسک کمک کند زمان‌بندی، مدیریت درست و برخورداری از یک استراتژی دقیق برای خروج از سرمایه‌گذاری است. اینکه سرمایه‌گذار با چه هدفی وارد استارتاپ شده و بعد از رسیدن به مقصود، چگونه از استارتاپ خارج می‌شود، بسیار مهم است. در نتیجه، سرمایه‌گذاران با کمک گرفتن از مشاوران حقوقی و مالی که تجربه زیادی دارند، می‌توانند ریسک‌های موجود را به حداقل برسانند.
* مدیر صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه