فرار رو به جلو

«جهان‌صنعت»- وزیر آموزش‌و‌پرورش در حالی در حاشیه آخرین جلسه هیات دولت سیزدهم با این ادعا که در دوران مدیریت خود شاهد مهاجرت معکوس از دستگاه‌های دیگر به شغل معلمی بوده است که چند روز پیش هم کمیسیون آموزش مجلس در نامه‌ای نسبت به کمبود بیش از 176‌هزار معلم برای سال تحصیلی پیش رو ابراز نگرانی کرده بود. این در حالی است که سال تحصیلی گذشته با کمبود بیش از 200‌هزار معلم آغاز شد و تا دو ماه اول سال بسیاری از مدارس دولتی در سراسر کشور از نعمت معلم در کلاس‌های درس محروم بودند. هرچند این تعداد در اظهارات جدید وزیر آموزش‌و‌پرورش ناگهان به عدد 350‌هزار رسید و به این ترتیب رضا مرادصحرایی متذکر شد که کمبود 176‌هزار معلم اتفاق جدیدی نیست. پیش از آن هم وزیر آموزش‌و‌پرورش با بیان اینکه استخدام تنها راه جبران کمبود معلم نیست، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود: «دولت سیزدهم بحران مدیریت کمبود را که از سوی دولت قبل ۳۵۰‌هزار نفر اعلام شده بود به‌خوبی مدیریت کرد و این کمبود اکنون به ۱۷۶‌هزار نفر رسیده است که در سال تحصیلی جدید با ورود ۱۰۵‌هزار نفر به عرصه تعلیم و تربیت، تا حدود زیادی این کسری جبران خواهد شد.» رضا مرادصحرایی ادامه داد: «امسال فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی و آزمون‌های استخدامی که انجام داده‌ایم را داریم که این تعداد، تاریخی‌ترین استخدام کشور در این وزارتخانه به شمار می‌رود. همچنین بخش دیگری از کمبود معلم از طریق به‌کارگیری معلمان فعلی و ظرفیت بازنشستگان تکمیل می‌شود.» او عنوان کرد:« مهر امسال براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته و نظام سازماندهی طراحی‌شده، مشکلات مهر سال گذشته را نخواهیم داشت و در حالی سال تحصیلی آغاز می‌شود که موضوع کلاس‌بندی بزرگ‌تر انجام می‌شود که اگر کسری هم در منطقه‌ای وجود دارد، خیلی سریع جبران‌برانگیز باشد.» صحرایی به این مطلب هم اشاره کرد که تعداد بازنشستگان در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲، ۴۶۸‌هزار نفر بوده حال آنکه جذب در وزارت آموزش‌و‌پرورش ۳۴۵‌هزار نفر و به معنای کسری زیاد است. او بیان کرد: «۱۷۶‌هزار و ۷۳۱ معلم کسری قطعی سال ۱۴۰۳ بوده که این کسری ناشی از این است که خروج معلمان از نظام آموزشی از ورود نیروهای جدید پیشی گرفته است.»
تناقض در اظهارات وزیر آموزش‌و‌پرورش
وزیر آموزش‌و‌پرورش در حاشیه آخرین جلسه هیات دولت سیزدهم با این ادعا که در دوران مدیریت خود شاهد مهاجرت معکوس از دستگاه‌های دیگر به شغل معلمی بوده است اظهارات قبلی خود را نقض کرد. مراد صحرایی مدعی شد مساعد بودن شرایط معلمان باعث شده بسیاری مشتاق پیوستن به این شغل باشند. از سوی دیگر او ادعا کرد در زمان وزارت خود تمام تلاش آموزش‌و‌پرورش بر تقویت مدارس دولتی بوده است اما این اظهارات آمیخته به اغراق یک وزیر در روزهای آخر تصدی‌ بر وزارتخانه آموزش‌و‌پرورش تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟
واقعیتی که سال گذشته هم با آن
مواجه بوده‌ایم
علیرضا منادی سفیدان، رییس کمیسیون و تحقیقات آموزش مجلس درباره موضوع کمبود معلم در مهرماه سال‌جاری اظهار تاسف کرده که موضوع کمبود معلم واقعیتی است که سال گذشته نیز با آن مواجه بوده‌ایم؛ ما زمانی که ۱۲‌میلیون دانش‌آموز داشتیم بیش از یک‌میلیون معلم داشتیم، اما حالا که به صورت یکجا تعداد زیادی از معلمان بازنشسته می‌شوند، حفره‌های بزرگی ایجاد خواهد شد بنابراین باید به این موضوع توجه کنیم چرا‌که برای مهرماه قطعا با کمبود معلم مواجه خواهیم شد.
او که با ایلنا گفت‌وگو کرده، توضیح داده که راه‌های حل این مشکل را نیز پیش از این گفته‌ایم و باید مبلغ حق‌التدریس را بالا ببریم تا معلمان فعلی، انگیزه تدریس به صورت حق‌التدریس علاوه بر موظفی‌های خودشان را داشته باشند. همچنین حدود ۲۴‌هزار معلم خرید خدمات داریم که باید این افراد تبدیل وضعیت شوند و همان‌طور که قول داده‌اند این افراد به کار معین تبدیل وضعیت شوند. به علاوه اینکه ما یک تعداد قابل‌توجهی معلمانی داریم که در نهضت سابقه دارند و سرباز معلم بوده‌اند یا در پیش‌دبستانی‌ها مشغول به فعالیت بوده‌اند و از این نوع معلم‌ها زیاد داریم که به صورت برون‌سپاری، حق‌التدریسی و ساعتی کار می‌کنند این افراد اکثرا گزینش شده هستند و الان برای اینکه با مشکل در مهرماه مواجه نشویم باید سریعا این معلمان را ساماندهی کنند و به طور مثال حداقل دو‌برابر حقوق حق‌التدریسی‌ها را اضافه کنند تا از ظرفیت معلمان شاغل فعلی استفاده شود. اگر از این طریق کمبود معلم رفع نشد و باز هم لازم بود به سراغ بازنشستگان بروند. رییس کمیسیون و تحقیقات آموزش مجلس تصریح کرده است که با توجه به میزان جذبی که از دانشگاه فرهنگیان صورت گرفته است و خروجی دانش‌آموختگان دانشگاه فرهنگیان قطعا ما با کمبود معلم مواجه خواهیم شد. متاسفانه سازمان امور استخدامی با اینکه می‌دید این مشکل وجود دارد اما راهکارهای خوبی را ارائه نداد ما در سال پیش سر همین موضوع با سازمان امور استخدامی با مشکل مواجه شدیم. وزیر آموزش‌و‌پرورش امکانات می‌خواست که سازمان امور استخدامی به آنها نیرو نداد و بعد هم دلایلی را مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه بررسی‌های استراتژیک، این اجازه را نمی‌دهد در حالی که وقتی ۴‌میلیون دانش‌آموز زیادشده است و معلم نه‌تنها زیاد نشده بلکه کم هم شده است، حتما کمبود معلم داریم. مردم که به استراتژی سازمان امور استخدامی کاری ندارند، وقتی دانش‌آموز زیاد می‌شود معلم نیز باید زیاد شود.
منادی سفیدان با اشاره به کمبود معلم در سال گذشته گفته: در سال گذشته ۱۵ آبان ماه هنوز معلم کم داشتیم ما این موضوع را مطرح کردیم، اما کلی علیه ما فضاسازی راه انداختند و ما را تخریب کردند و فیلم درست کردند و در صدا و سیما تخریب کردند، اما معلم کم است و همه هم متوجه این موضوع شدند و با سختی بسیار توانستند این مشکل را حل کنند. کلاس‌های ۵۰ الی ۶۰ نفره‌ای داریم که یک معلم دارد، چراکه مدرسه معلم ندارد، این بسیار خطرناک است و باید از الان برای مهرماه اقدام کنند. وی افزود: ما از الان به دولت فعلی که مستقر است اعلام کرده‌ایم به دولت بعدی هم نامه رسمی می‌زنیم که بعدا کسی نگوید به ما نگفتید معلم نداریم. من نامه رسمی به آقای مخبر نوشته‌ام و به آقای پزشکیان هم این نامه را ارسال خواهم کرد تا انشالله مشکل حل شود.
بالاخره کمبود معلم داریم یا نداریم؟
ابراهیم سحرخیز، معاون سابق متوسطه سازمان آموزش‌وپرورش درخصوص گفته‌های وزیر آموزش‌و‌پرورش درباره مهاجرت معکوس به معلمی به «جهان‌صنعت» گفت: مراد صحرایی در واپسین روزهای پایانی از عمر دولت سیزدهم، در نشست هیات دولت اعلام کرد با اجرای رتبه‌بندی و افزایش ۲۶‌درصدی در میانگین دریافتی معلمان چنان رونق یا گشایشی در زندگی آنها اتفاق افتاده است که این روزها شاهد تقاضا برای مهاجرت گسترده و معکوس دیگر کارکنان دستگاه‌های اجرایی به آموزش وپرورش هستیم! ممکن است مبلغ قید شده در احکام کارگزینی مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان، به ظاهر قدری بیشتر از احکام کارکنان برخی از دستگاه‌های تابع قانون مدیریت خدمات کشوری باشد اما گفته‌های وزیر در قالب یک قضیه «موجبه کلیه» صادق نیست.وی افزود: همچنین ملاک یا وجه تشبیه مناسب برای این قیاس، میزان وجه دریافتی است که علاوه بر مزایایی مثل بن‌های غیر‌نقدی، وام‌های کم بهره، برات سفر به اماکن تفریحی و عتبات زیارتی، بورس تحصیلی، ماموریت‌های داخلی و خارجی یا دیگر الطاف خفیه و آشکار، هر ماهه به بهانه‌های مختلف، مستمر یا نامستمر به حساب یا حساب‌های مستخدم آن دستگاه واریز می‌شود که اتفاقا باوجود ادعای دولت سیزدهم مبنی بر تحدید و ساماندهی آن، همچنان نابسامان است و بستگی به مدیر و جیب دستگاه دارد.
سحرخیز با تاکید بر اینکه رتبه‌بندی نیز ناقص اجرایی شده است، بیان کرد: طرح رتبه‌بندی به قدری ناقص به مرحله اجرا درآمد که به‌جرات می‌توان گفت اکثریت معلمان از اجرای آن رضایت ندارند. اولا میزان افزایش حقوق برخلاف آن چیزی که ابتدا گفته شده بود در این طرح بسیار اندک بود. ثانیا بسیاری از معلمان باسابقه به دلایل مختلف یا از رتبه‌بندی حذف شدند یا رتبه‌های بسیار پایینی دریافت کردند. بنابراین شرایط معیشتی معلمان به قدری آشفته است که بسیاری از آنها دست از کار کشیده و به شغل‌های دیگری روی آورده یا در مدارس غیرانتفاعی مشغول کار شده‌اند. حالا چطور وزیر مدعی است که افراد از دستگاه‌های دیگر برای شغل معلمی مشتاق‌اند این سخنان برپایه کدام دلیل و مدرک مستدل عنوان می‌شود. معلم جز همان حقوق خشک و خالی البته پس از کم شدن انواع مختلفی از کسورات، چیزی دست او را نمی‌گیرد. از اضافه کار ۱۷۵ ساعتی، حق ماموریت‌های رفته یا نرفته، دریافت‌های مناسبتی در اعیاد یا وفیات و دیگر الطاف برای معلم خبری نیست. نرخ اضافه تدریس پرداختی به معلمان شاغل و بازنشسته نیز آن چنان ناچیز و عهد قجری است که عطای آموزش وپرورش را به لقای آن بخشیده دیگر حاضر نیستند مبصر کلاس‌های خالی از معلم باشند.
او ادامه داد: تا آنجا که خبر دارم اگر مهاجرتی هم در کار باشد این بیچاره دانش‌آموزان مدارس دولتی هستند که از فرط بی‌توجهی مدیران، فرار را بر قرار ترجیح دادند، به سمت مدارس غیردولتی رفتند. اگر گفته‌های وزیر درست است، چرا تا دیر نشده کمبود ۱۷۵‌هزار نفری معلمان را از همین محل تامین نمی‌کنند. البته که چنین نیست. اتفاقا عکس قضیه صادق است. کافی است فراخوان دهند که آموزش وپرورش قصد دارد تعدادی از معلمان را به شرکت ملی نفت، بانک مرکزی، وزارت علوم، وزارت بهداشت و غیره به صورت انتقال دائم، منتقل نماید آن وقت خواهید دید چه قشقرقی برپا می‌شود. فکر کنم علی‌الحساب، مصداق‌های این مهاجرت معکوس به آموزش وپرورش، شامل برخی از معاونان و اطرافیان وزیر هستند که با نادیده گرفتن داشته‌های آموزش وپرورش، از دانشگاه‌ها یا سازمان‌های مختلف به وزارتخانه آمده‌اند.