مقدمه اشغال نظامی ایران که هدف نهایی چرچیل بود

وینستون چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان هفتم آوریل ۱۹۴۱ (۱۸ فروردین ۱۳۲۰) دستور انتقال یک لشکر از هندوستان آن کشور (بریتیش ایندیا) را به بصره داد‌. بهانه اعزام این لشکر که عده نفرات آن به چهار هزار تن هم نمی‌رسید محافظت از حوزه‌های نفتی بیان شده بود، ولی در واقع، ماموریت این نیرو اشغال نظامی ایران در فرصت مناسب بود زیرا دولت تهران عمیقا متمایل به آلمان شده بود و دیکته‌های لندن را مانند گذشته نمی‌نوشت‌.

چرچیل از دو جهت هراس داشت؛ یکی سقوط شمال آفریقا و رخنه نیروهای آلمانی به شرق سوئز و دیگری عبور نیروهای آلمانی از قفقاز و سرازیر شدن به مناطق نفتی خاورمیانه و تصرف همه منطقه با کمک ارتش ایران‌. چرچیل می‌دانست که تصرف خاورمیانه توسط آلمان، بدون کمک ایران امکان پذیر نخواهد بود و به این دلیل ایران را هدف قرار داده بود‌. چرچیل که در شرایط وقت، جنگ تمام عیار با ایران را کاری آسان نمی‌دانست همزمان با اعزام نیرو به بصره به تطمیع و خرید برخی مقامات نظامی و سیاسی ایران و اطرافیان رضاشاه دست زده بود تا در اقدام نظامی انگلستان، ارتش ایران که برای تجهیز آن ۲۰ سال سرمایه‌گذاری شده بود وارد عمل نشود‌.