منشاء قرمزپوشی بورس پس از انتخابات

«جهان‌صنعت»- بنیامین نجفی- وضعیت بازار سرمایه همچنان توام با ابهامات زیادی است. این ابهامات هم از نوع سیاسی و هم از نوع اقتصادی است. در شرایط فعلی و بعد از انتخابات، بازار همچنان چشم انتظار تشکیل کابینه و مشخص شدن مدیران ارشد اقتصادی در دولت چهاردهم است. طبیعتا اینکه چه افرادی به عنوان وزیر اقتصاد، رییس سازمان بورس و رییس بانک مرکزی انتخاب شوند در تصمیمات آتی فعالان و سرمایه‌گذاران بسیار حائزاهمیت است. از سوی دیگر سایه انتخابات آمریکا همچنان بر سر بازارها در ایران سنگینی می‌کند. کنار رفتن جو بایدن از عرصه رقابت‌های انتخاباتی، پالس مثبتی را به فضای بازارهای جهانی ارسال کرد. طبیعتا در هفته‌های آینده و با داغ‌تر شدن رقابت‌ها در آمریکا بازار ایران نیز واکنش‌های خود را بروز خواهد داد. از سوی دیگر متغیرهایی مثل نرخ خوراک و گاز یا مواردی چون عوارض صادراتی در آینده بسیار بر سمت و سوی بورس ایران تعیین‌کننده خواهند بود. از این منظر تقریبا همه فعالان بازار سرمایه منتظر هستند تا سایه ابهامات از این بازار برداشته شود. در واقع می‌توان اصلی‌ترین عامل منفی‌های اخیر بورس پس از انتخابات را تداوم وضعیت پرابهام فعلی دانست که باعث شده بازار نتواند در قبال آنها تصمیم‌گیری کند. «جهان‌صنعت» در گفت‌وگو با دو کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی روندهای اخیر بورس و دلایل افت بازار طی دو هفته اخیر پرداخته است.
تداوم وضعیت رکودی در بورس
حسن حسین‌نیا کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: رشد روز بعد از انتخابات و اعلام نتایج و پیروزی آقای پزشکیان به صورت شارپی اتفاق افتاد اما بعد از آن بازار از هیجان فاصله گرفت که علت آن می‌تواند به چند مورد برگردد. این اتفاق اول از همه به وضعیت صندوق‌های اهرمی و افزایش سهمی که داشتند و پذیره‌نویسی دو صندوق اهرمی مربوط می‌شود. این صندوق‌ها توانستند نقدینگی زیادی را از کف بازار جذب کنند اما در روزهای بعد شاهد برگشت این نقدینگی به بازار سهام نبودیم، یعنی به نوعی مدیران این صندوق‌ها به دلایلی که داشتند دست نگه داشتند و می‌خواستند در قیمت‌های جذاب‌تر سهام بخرند. او با بیان اینکه در روزهای منفی بازار شاهد حمایت خاصی از بازار نبودیم، گفت: در واقع در روزهایی که نقدینگی بازار پایین بود، شاهد خروج مقداری از نقدینگی برای پذیره‌نویسی از افزایش سقف صندوق‌های اهرمی بودیم ولی برگشت آن را نداشتیم. در عین حال شاهد مسیری بودیم که به دنبال استراتژی صندوق‌های اهرمی رخ داد و شاهد کاهش حباب قیمتی بودیم و این مساله باعث شد بازار سهام که تحت تاثیر صندوق‌های اهرمی بوده، منفی‌تر شود. این کارشناس بازار سرمایه گفت: از سوی دیگر فعالان بازار سرمایه هم دست نگه داشتند که با استقرار دولت جدید و تبیین سیاست اقتصادی و سیاست پولی- مالی جدید دست به خرید بزنند و استراتژی خود را اجرایی کنند. در عین حال باید توجه کنیم که بیش از 70‌درصد بورس ما دولتی و شبه‌دولتی است و این موضوع قطعا تاثیرگذار در تغییرات و استراتژی‌هاست. در حال حاضر قطعا وضعیت شاخص‌های بازار سرمایه با توجه به افق رشد اقتصادی مناسب نیست. انتظار می‌رفت بعد از انتخابات وضعیت بازار مثبت باشد اما به دلایلی که اشاره شد این اتفاق نیفتاد. اکنون شاهد ارزش معاملات بسیار پایین هستیم و رکود عمیق و خروج سرمایه را از بازار مشاهده می‌کنیم.
فضای ابهام‌آلود در بازار سرمایه
مریم محبی دیگر کارشناس و صاحب نظر بازار سرمایه در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: بر کسی پوشیده نیست که بزرگ‌ترین مشکل بازار سرمایه طی یک سال اخیر ابهاماتی بوده که سایه خود را بر بازار انداخته است، یعنی تصمیمات خلق‌الساعه، رویکرد مدیران و… این اتفاقات و ابهامات بعد از سانحه رییس‌جمهور شروع شد و تا مشخص شدن رییس‌جمهور جدید و انتخاب آقای پزشکیان ادامه داشت. با انتخاب آقای پزشکیان یکی از ابهامات عدیده بازار سرمایه برداشته شد، به همین دلیل در روز اول شاهد سبزپوشی کامل بورس بودیم اما بعد از آن به قرمزپوشی رسید. دلیل آن هم این است که از هزاران ابهام تنها یکی از آنها برطرف شد اما کابینه جدید هنوز مشخص نیست و رویکرد رییس‌جمهور جدید در تعامل یا رویکرد در قبال بورس هنوز معلوم نیست. آیا همچنان اقتصاد دستوری و قیمت‌گذاری ادامه پیدا می‌کند و مثلا نرخ خوراک چه تغییری می‌کند و در مجموع بسیاری از سوالات دیگر همچنان وجود دارد.
محبی افزود: ابهامات داخلی را همچنان داریم و این رویکرد حداقل تا مشخص شدن اعضای کابینه و مشخص شدن سمت و سوی ذهنی آنها وجود دارد اما از آن طرف ابهام بسیار مهم‌تری به نام نتیجه انتخابات آمریکا را داریم. اینکه در آمریکا چه اتفاقی خواهد افتاد. آیا رییس‌جمهور آینده آمریکا از برجام استقبال خواهد کرد یا همچنان رویکرد تندی در قبال ایران خواهد داشت؟ یا اینکه رویکرد او در مورد کامودیتی‌ها چگونه خواهد بود؟ بنابراین تمام این ابهامات را امروز مشاهده می‌کنیم و تنها هم مربوط به ایران نیست و تمامی بورس‌ها از آن تاثیر می‌گیرد. زمانی که بایدن از کاندیداتوری انصراف داد شاهد واکنش بازارهای مختلف به این اتفاق بودیم. در کریپتو، کامودیتی‌ها و ‌دلار شاهد واکنش به این اتفاق بودیم و ایران هم مستثنی نبود. به نظر می‌رسد طی هفته‌های آینده یعنی تا پایان شهریورماه ابهامات سیاسی حاکم بر بازار سرمایه همچنان به قوت خود باقی بماند و بازار نداند که باید چه مسیری را ادامه بدهد. این کارشناس بورس اضافه کرد: به نظر می‌رسد بورس در کوتاه‌مدت در همین محدوده‌های فعلی حرکت کند. دو روز مثبت یا یک روز منفی و یک روز خنثی، تا اینکه ابهامات برطرف شود. در حال حاضر بازار سرمایه ما به شدت از تصمیمات سیاسی تاثیر می‌گیرد، بنابراین فردی که می‌خواهد در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کند باید به این موضوع آگاه باشد.