پول نیست، برق بیشتر تولید نمی‌شود

هستی عبادی- مدیرعامل توزیع برق پایتخت در حالی اعلام کرده که از هر دو واحد مسکونی در شهر تهران یک واحد مشمول دریافت پاداش ریالی مدیریت مصرف برق شده که تولیدکنندگان برق می‌گویند، دولت به جای پاداش به مصرف‌کنندگان، بدهی‌های خود را با تولیدکنندگان تسویه کند تا شرایط برای تولید بیشتر برق آماده شود.
به گفته آنان، از سال ۷۷ تا به امروز قرار بوده برای پرمصرف‌ها از کنتورهای مخصوص استفاده تا مصرف آنها کنترل شود، اما از آن سال تاکنون ۶ دولت روی کار آمده و این طرح اجرا نشده است.
هرچند هدررفت منابع در اثر فرسودگی نیروگاه‌ها و راندمان پایین آنها موضوع مهم و قابل‌توجهی است، اما راهکار آن تنها با سرمایه‌گذاری و ارتقای نیروگاه‌های فرسوده قابل حل است؛ موضوعی که به دلیل قیمت‌گذاری دستوری برای برق از یک‌سو و عدم‌پرداخت بدهی‌های دولت به پیمانکاران برق باعث شده که بهسازی نیروگاه‌ها با تاخیر مواجه شود و نتیجه آنکه هم منابع آب و گاز در این میان هدر می‌رود و هم تولید پایین‌تر، باعث زیان برای نیروگاه‌ها می‌شود.
دو روز تعطیلی کشور در اثر کمبود برق، اگرچه راهکار موقتی برای عبور از بحران ناترازی است، اما باید توجه داشت که این راهکار نمی‌تواند دائمی باشد و نیاز است دولت نسبت‌به حل ریشه‌ای این مشکل اقدام کند.
نه خودشان سرمایه‌گذاری کردند و نه بخش خصوصی توان داشت
حمیدرضا صالحی کارشناس انرژی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» به دلایل تعطیلی سراسر کشور به خاطر گرمای بی‌سابقه اشاره کرد و گفت: در ۱۰ سال گذشته در صنعت برق سرمایه‌گذاری‌های لازم را نکرده‌ایم؛ البته نه فقط در صنعت برق بلکه در بخش گاز هم به همین شکل است. در زمستان از کمبود گاز و در تابستان از کمبود برق رنج می‌بریم. این ناترازی‌ای که به وجود آمده و امروز شاهد ۱۰ الی ۱۲ هزار مگاوات کمبود برق هستیم، ماحصل عدم‌توجه به سرمایه‌گذاری بوده است. ریشه این سرمایه‌گذاری هم به امنیت اقتصادی برمی‌گردد؛ یعنی مردم و سرمایه‌گذاران به دولت و برنامه‌هایی که تبیین می‌کند، اعتماد ندارند.
او اضافه کرد: وقتی دولت بدهکار باشد، بخش خصوصی هم متقابلا قصد سرمایه‌گذاری نخواهد داشت، چراکه ساز‌و‌کار اقتصادی لازم برای این موضوع دیده نشده است و در نهایت ما وقتی نمی‌توانیم امنیت اقتصادی را فراهم کنیم، سرمایه‌گذار هم سرمایه‌گذاری نخواهد کرد.
این فعال صنعت برق با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی دولت در سال‌های گذشته، تصریح کرد: این امر باعث شد نه‌تنها دولتی‌ها در بخش برق سرمایه‌گذاری نکردند، بلکه به بخش خصوصی هم اجازه سرمایه‌گذاری ندادند؛ حالا ایراد اولی وارد نیست، چراکه درآمدهای نفتی‌اش پایین آمده بود ولی ایراد دوم وارد است، چراکه دولت می‌توانست از مردم و بخش خصوصی و سرمایه‌هایی که در کشور وجود دارد برای پر کردن این خلأ استفاده کند.
او گفت: دولت‌ها باید یک جایی را از دست بدهند؛ منظور از نظر مالکیتی است نه رگولاتوری، چراکه دولت‌ها می‌توانند در بخش رگولاتوری بنشینند و تنظیم‌گر خوبی باشند و به صورت مستمر کمک کنند. درحالی که دولت‌ها می‌خواهند خودشان تاجر، مهندس برق، فروشنده برق و… شوند و این موضوع ارتباطی به درآمدهای نفتی ندارد.
صالحی تصریح کرد: همه می‌دانند که کشور ۸۵ میلیونی ما با مدل‌های قبلی و صرفا فروش نفت اداره نخواهد شد؛ حتی مقام معظم رهبری فرموده بودند که فکر کنید از شما نفت نخرند. اکنون این اتفاق در حال رخ دادن است ولی متاسفانه دولت کارآمدی لازم برای اداره کشور و رفع کمبود این سرمایه‌گذاری‌ها را ندارد تا بتوانیم بخش خصوصی را با این موضوع همراه کنیم.
دولت نتوانست مدیریت کند
محمدحسین دیده‌بان کارشناس ارشد برق نیز درباره همین موضوع به «جهان صنعت» گفت: همان‌طور که در جریان هستید نه‌تنها در این ۲ سال، بلکه در چندین سال گذشته هم نسبت به احداث نیروگاه کار چندانی انجام نشده است. تقریبا هر سال حدود ۳ الی ۴ درصد شاهد افزایش خانه و کارخانه‌های جدید هستیم که در نهایت باعث افزایش میزان مصرف برق می‌شود، درحالی که افزایش تولید برق به شدت کم است به همین خاطر در این چند سال اخیر ناترازی انرژی بیش از پیش خود را نمایان کرده است.
او افزود: از آنجایی که دولت نمی‌خواهد به خانه‌ها و بخش‌های تجاری خاموشی دهد، مجبور است این خاموشی‌ها را به سمت صنایع و کشاورزی سوق دهد که با آنها هماهنگ شده که این خاموشی‌ها تحت مدیریت صنایع و کشاورزی اعمال شود. با این حال به نظر می‌رسید دولت نمی‌تواند دو روز هفته قبل را مدیریت کند؛ به همین دلیل تصمیم به تعطیلی ادارات گرفت تا شاید بتواند از این طریق چند‌هزار مگاواتی ذخیره کرده و خاموشی اعمال نکند.
«دیده‌بان» در پاسخ به این سوال که «‌چرا اقداماتی انجام نمی‌شود که کشور به چنین نقطه‌ای نرسد؟» بیان کرد: سرمایه‌گذاری پول و دلار می‌خواهد؛ ما اکنون با مسائلی مثل بحث تحریم و دلارهای بلوکه‌شده مواجه هستیم، به همین دلیل امکان سرمایه‌گذاری وجود دارد.
او گفت: موضوع دیگر اینکه همه بخش‌های تولید برق که در داخل نیست، برخی از آنها هم نیاز به ارزبری دارند و باید از خارج وارد شوند.