آخرین مد گردشگری

این روزها خبرهای زیادی درباره برگزاری فم تور و فم تریپ می‌شنویم و در شهرهای مختلف کشورمان نیز شاهد حضور افراد مختلف از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و یوتیوپرها گرفته تا فعالان حوزه گردشگری و مدیران آژانس‌های خارجی هستیم. در واقع مقصود از برگزاری این نوع سفرها که در بیشتر مواقع رایگان هستند، آن است که هر شخص یا ارگانی که به نحوی با فرآیند فروش یا بهبود سفر مرتبط باشد مثل آژانس‌های مسافرتی، رسانه‌ها‌ی گردشگری (نویسنده‌ها، روزنامه‌نگارها، بلاگرها، اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و…) و تمام کسانی که نقش اساسی در این صنعت دارند، با خدمات، جاذبه‌ها و امکانات گردشگری مقصدی خاص آشنا شوند و آن را به طیف گسترده‌ای از مخاطبان معرفی کنند. این آشنایی می‌تواند در سطح بین‌المللی و داخلی انجام شود و مهم‌ترین هدف آن، بالا بردن آگاهی و در عین حال بهبود و گسترش شبکه‌ ارتباطات افراد در دنیای گردشگری از طریق اطلاعات دست اول دعوت‌شدگان این پروژه‌هاست.
فم تریپ چیست
در حقیقت اصطلاح FAM به معنای آشنایی است و هنگامی که در کنار Trip قرار گیرد به معنای سفر ارزان و یا حتی رایگانی است که از سوی شرکت‌ها و آژانس‌های هواپیمایی، برگزارکنندگان تور و یا حوزه گردشگری شهر یا کشورهای مختلف برگزار می‌شود. این سازمان‌ها از متخصصان صنعت گردشگری همچون عکاسان، لیدرهای تور، بلاگر‌ها و روزنامه‌نگارها و مشاوران سفر بهره می‌گیرند تا به معرفی شهر و جاذبه‌های گردشگری و تاریخی و نقاط دیدنی آن بپردازند. فم تریپ راهی عالی برای آژانس‌های مسافرتی است تا با بهره‌گیری از تخصص گروهی از افراد کسب‌وکار خود را رونق دهند.
در سفر فم تریپ چه اتفاقاتی می‌افتد
سفر فم تریپ با مزایا و قیمت رایگان یا ارزان جایی برای سرگرمی و ریلکس کردن نیست. در حقیقت تمامی اعضای گروه باید در زمان کوتاهی که در آن شهر می‌گذرانند کارهای مهمی را در زمینه گردشگری انجام دهند. آژانس‌های مسافرتی و هواپیمایی بسیاری، جلسات آموزشی گردشگری را در دوره‌های کوتاه‌مدت و یا بلندمدت برای کارکنان خود تدارک می‌بینند.
برای مثال در جلسات آموزشی فم تریپ کارکنان آژانس‌های مسافرتی به بازدید از کشتی کروز رفته و روی کشتی قدم می‌زنند و کابین‌های مختلف و امکانات و تفریحات داخل کشتی را بررسی می‌کنند. همین‌طور ممکن است به بازدید از یک هتل روند و تمام امکانات و خدمات رفاهی آن را بررسی کنند و یا به تماشای جاذبه‌های تاریخی و نقاط دیدنی شهر مقصد بروند. هدف از انجام این کارها تنها آن است که کارکنان آژانس‌های مسافرتی و هواپیمایی مقصد را همچون مشتریان و درخواست‌کنندگان تور ببینند و بتوانند پکیج مناسبی از سفر به مقصد را به مشتریان خود پیشنهاد کنند.
ایران نیز چندی است که در حوزه برگزاری فم تور وارد شده و مسوولان معتقد هستند تورهای آشنا‌سازی به عنوان یکی از کار‌آمدترین روش‌های ترویج و نیز اقدامی جهت ارائه چهره واقعی کشورمان و در نهایت تلاش برای جذب گردشگران همواره در راس امور حوزه گردشگری قرار دارد. این یعنی فم تورها سفرهایی برای استراحت یا تفریح نیستند. در واقع افرادی که به این پروژه‌ها دعوت می‌شوند بنا بر تخصص و حرفه خود مدت کوتاهی را در مقصد مورد نظر میزبان هستند و باید با حرفه‌ خود به معرفی مقصد موردنظرشان بپردازند. اما در فم تورهایی که این روزها از کشورهای مختلف مانند چین و هنگ‌کنگ شاهد هستیم، بیشتر حاضران در این فم تورها افرادی غیر از فعالان در حوزه گردشگری هستند.
محمدابراهیم لاریجانی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری در این خصوص می‌گوید: ممکن است در فم توری که برگزار می‌شود افرادی غیر از فعالان گردشگری و مدیران دفاتر خدمات مسافرتی نیز حضور داشته باشند و در برخی از این تورها افراد اثرگذار در حوزه‌های دیگر هم ممکن است حضور داشته باشند و حضور این افراد به اهداف و رشته فعالیتی بستگی دارد که آژانس‌دار به دنبال آن است.
البته این صحبت‌ در حالی مطرح می‌شود که یکی از این فم تورها در حالی که با محوریت طبیعت‌گردی و صنایع‌دستی استان‌های تهران، کرمان، فارس، اصفهان، قم و کاشان برگزار شده بود، مسافرانی در حوزه فعالیت آرایشی و آرایشگاهی به کشور وارد کرده بود. در این میان حتی افرادی غیرمرتبط با حوزه گردشگری که نسبت‌های خانوادگی با برخی از حاضران در تور داشتند، در این فم تور شرکت کرده بودند.
لاریجانی در این خصوص می‌گوید: ممکن است یک توراپراتور همسر یا فرزند خود را به همراه بیاورد. ما که نمی‌توانیم جلوی سفر مردم را بگیریم. این تور آشناسازی است و یک آژانس این افراد را به ایران آورده. ممکن است از ۱۰ توراپراتور دعوت شود به ایران بیایند و آنها بخواهند که خانواده خود را همراه داشته باشند. مطلوبیت این تور باید مورد تایید آژانسی باشد که برگزارکننده آن است. حال ممکن است در خبرهایی که منتشر می‌شود عنوان شده باشد که همه افراد حاضر در این تورها فعالان حوزه گردشگری و توراپراتور هستند. اما این‌گونه نیست چنان‌که ما هم در سفرهای خارجی خود ممکن است همسرمان هم ببریم. مدیران دفاتر خدمات مسافرتی که به ایران می‌آیند ممکن است بخواهند خانواده خود را هم بیاورند.
نباید فراموش کرد که فم تریپ‌ها نه‌تنها برای آژانس‌های مسافرتی و برگزارکنندگان بلکه برای صنعت گردشگری و گردشگران اهمیت بسیار زیادی دارد و ایده‌یابی، تولید محتوا و رونق کسب و کارهای گردشگری از جمله اهداف برگزاری فم تور هستند، اما آنچه این روزها در برگزاری برخی فم تورها شاهد هستیم تفاوتی با سفر سایر گردشگران خارجی به کشور ندارد و گاه گروه‌ها کاملا خانوادگی هستند.
لاریجانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تاکنون شاهد برگزاری بیش از ۲۰ فم تور در سال ۹۷ و بیش از هفت فم تور در سال ۹۸ بوده‌ایم و معاونت گردشگری نیز بارها این موضوع را تبلیغ کرده و در زمره آمار فعالیت خود قرار داده ‌است، این فم تورها چه خروجی‌ای برای گردشگری ایران داشته‌اند، گفت: یکی از ضعف‌های ما در ایران آن است که آژانس‌ها آماری از قراردادهایی که با طرف خارجی می‌بندند ارائه نمی‌دهند و ما نمی‌دانیم که به واسطه برگزاری این فم تورها چه میزان قرارداد منعقد می‌شود.
اگر آژانس برگزارکننده فم تور از این تور آشناسازی نفع نمی‌برد، دوباره حاضر نمی‌شد تور آشناسازی برگزار کند. این یعنی حتما از حضور گروه‌های قبلی نتیجه گرفته است. او ادامه داد: ممکن است یک آژانس‌دار برای پنج توراپراتور خارجی ۵۰ میلیون تومان هزینه کرده باشد. اگر یکی از این توراپراتورها، گروهی ۱۵ تا ۲۰ نفره به ایران بفرستد،‌ تمام پول تور آشناسازی قبلی تامین می‌شود.
لاریجانی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است آژانس‌های ایرانی درصدد انعقاد قراردادهایی در حوزه‌هایی جز گردشگری به‌طور مثال در حوزه تجارت و بازرگانی به واسطه برگزاری این فم تورها باشند، گفت: بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد. معمولا آژانس‌های ما روی گردشگری متمرکز هستند و وقتی برای برگزاری تورهای آشناسازی هزینه می‌کنند معلوم است که به طور تخصصی در حوزه گردشگری فعالیت دارند.