آزمون ۳ میلیارد دلاری «استارشیپ»

«جهان‌صنعت»- پنجشنبه ۳۱ فروردین‌، فضاپیمای «استارشیپ» با بوستر «سوپرهوی» اسپیس‌‌ایکس به فضا پرتاب شد، تا این کمپانی گامی بزرگ را برای برآورده‌ کردن رویای سفر به مریخ برداشته باشد، اما با گذشت حدود چهار دقیقه پس از پرتاب، به دلیل بروز مشکل و تاخیر در فاز جدا شدن مرحله بوستر راکت، فضاپیما منفجر شد. پس از بروز مشکل در هنگام تمرین لباس خیس (مانوری که به اپراتورها اجازه می‌دهد تمام مراحل پرتاب تا قبل از پرتاب کنترل و نقص‌های احتمالی را شناسایی کنند) در روز ۲۸ فروردین‌ماه، اسپیس‌ایکس اعلام کرد که «استارشیپ» به ‌علت یخ‌ زدن یکی از دریچه‌های فشار بوستر «سوپرهوی» قادر به پرتاب نیست و این آزمایش برای سه روز به تاخیر افتاد.
«اسپیس‌‌ایکس» این فرصت را داشت که در پنجره‌ای ۶۸ دقیقه‌ای که از ساعت ۱۶:۵۸ (۹:۲۸ به وقت محلی) آغاز می‌شد «استارشیپ» را برای اولین‌بار به‌ صورت کامل به فضا بفرستد. استارشیپ با نیروی پرتاب برابر با ۵/۷۳ میلیون نیوتن قوی‌ترین راکتی ‌بود که انسان‌ها به فضا پرتاب کرده‌اند. این نیرو تقریبا دو برابر بیشتر از رکورددار قبلی، ابرراکت سامانه پرتاب فضایی ناسا (SLS) است. اسپیس‌‌ایکس برای این پرواز از نمونه آزمایشی شماره ۷ بوستر سوپرهوی با ۳۳ موتور رپتور با سوخت اکسیژن و متان مایع و از نمونه شماره ۲۴ استارشیپ استفاده کرد. با اینکه هر دو بخش این فضاپیما قابلیت استفاده مجدد داشتند، فرود موفق آنها جزئی از برنامه اسپیس‌‌ایکس برای این آزمایش نبود.
با اینکه هدف از پرتاب استارشیپ به ‌طور کامل، تست قابلیت پرواز مداری آن بود، استارشیپ مطابق برنامه در این پرواز به مدار زمین نرفت و تنها به سرعت مداری نزدیک شد. پرواز کامل استارشیپ قرار بود ۹۰ دقیقه باشد. طبق برنامه، پس از گذشت ۱۶۹ ثانیه، ۳۳ موتور متان- اکسیژن مایع سوپرهوی خاموش و سه ثانیه بعد از فضاپیما جدا می‌شدند، اما به دلیل مشکل در جدا شدن بوسترها، فضاپیما پس از چندبار دوران در هوا در یک منظره تماشایی منفجر شد. در صورتی ‌که این اتفاق رخ نمی‌داد، تعدادی از موتورهای بوستر دوباره روشن می‌شد تا آن را به سمت تگزاس بازگردانند و حدودا پس از هشت دقیقه از آغاز پرواز در فاصله ۳۲ کیلومتری ساحل خلیج مکزیک به داخل دریا بیفتند، استارشیپ نیز سفر ۹۰ دقیقه‌ای خود را به سمت شرق و دماغه فلوریدا و پس از آن، اقیانوس اطلس ادامه می‌داد و پس از دور زدن زمین به اقیانوس آرام می‌رسید. در آخرین آزمایش قرار بود «استارشیپ» با سرعت بازگشت وارد اتمسفر زمین شود و در فاصله ۱۰۰ کیلومتری ساحل شمال ‌شرق هاوایی به اقیانوس بیفتد.طبق یکی از اسناد منتشرشده از سوی اسپیس‌‌ایکس، اسپیس‌‌ایکس قصد دارد هر مقدار داده ممکن را جمع‌آوری کند تا به مدل‌سازی دینامیک ورود به اتمسفر و فهم بهتر تجربه فضاپیما در رژیم پرواز که پیش‌بینی و شبیه‌سازی آن به‌‌طور کامپیوتری بسیار دشوار است، بپردازد: «این داده‌ها بنیان هرگونه تغییری در طراحی یا مفهوم عملیات پس از اولین پرواز و ساخت مدل‌های بهتر برای استفاده ما در شبیه‌سازی‌های داخلی خواهند بود.» با اینکه اسپیس‌‌ایکس موفق به کامل ‌کردن این برنامه پرواز و جمع‌آوری داده‌های مورد نظر خود نشد، اطمینان می‌دهد که این انفجار نه یک شکست، بلکه یک مرحله در توسعه «استارشیپ» و «سوپرهوی» است و داده‌های جمع‌آوری‌شده برای توسعه نمونه‌های آزمایشی آینده استفاده خواهند شد.
«اسپیس‌ایکس» استارشیپ را عمدا منفجر کرد
از طرفی شرکت «اسپیس‌ایکس» ادعا می‌کند که موشک ۳ میلیارد دلاری «استارشیپ» را عمدا منفجر کرده‌، چراکه در جریان پرتاب ناموفق آن در تگزاس از کنترل خارج شده است. در حالی که شرکت اسپیس‌ایکس متعلق به ایلان ماسک سیستم خاتمه پرواز را فعال می‌کرد، تقویت‌کننده عظیم سوپرهوی نتوانست از استارشیپ جدا شود که منجر به یک چرخش مرگبار و انفجار شد. هزاران نفر در اطراف تاسیسات پرتاب ایستاده بودند و تماشا می‌کردند که موتور قدرتمند «استارشیپ ۳۳» مشتعل می‌شود. با اینکه نتیجه این پرتاب، ایده‌آل نبود، اما ایلان ماسک، ناسا و تیم عملیات اسپیس‌ایکس در حال جشن گرفتن موفقیتِ جدا شدن استارشیپ از زمین و پرتاب آن هستند، چرا که از ابتدا هدف اصلی این بود که استارشیپ را از سکوی پرتاب بلند کنند. ایلان ماسک قبل از ماموریت روز پنجشنبه جهانیان را برای یک انفجار احتمالی آماده کرده بود و گفته بود احتمال انفجار این فضاپیما در طول این پرواز آزمایشی ۵۰ درصد است. اما هرگونه شکست در مسیر توسعه این موشک همچنان بسیار گران خواهد بود. ماسک گفته است که کل این برنامه بین ۳ تا ۱۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. «جان اینسپراکر»، مهندس ارشد اسپیس‌ایکس در جریان پخش زنده این شرکت گفت: این یک آزمایش توسعه بود. این اولین پرواز آزمایشی استارشیپ است و هدف این است که داده‌ها را جمع‌آوری کنیم و همانطور که گفتیم، آن را از سکو بلند کنیم و برای پرتاب مجدد آن آماده شویم. وقتی استارشیپ به سمت فضا حرکت کرد، صدای تشویق تیم عملیات در اتاق کنترل بلند شد. دو دقیقه پس از پرتاب، «اینسپراکر» گفت که موشک در حال آماده شدن برای جداسازی مرحله فوقانی خود در دقیقه سوم است. موتور اصلی طبق برنامه‌ریزی در زمان ۲ دقیقه و ۵۱ ثانیه پس از پرتاب خاموش شد، اما موشک در این لحظه برعکس شد و نوک آن به سمت زمین بازگشت و استارشیپ ۳ دقیقه و ۳۱ ثانیه پس از پرتاب به چرخش درآمد و از کنترل خارج شد. با این حال، تیم عملیات اسپیس‌ایکس هنوز از انجام این ماموریت منصرف نشده بودند و خاطرنشان کردند که با وجود اینکه موشک در حال چرخش است، منتظر جدایی مرحله فوقانی هستند.سرانجام ۳ دقیقه و ۵۹ ثانیه پس از پرتاب، ناگهان یک گلوله آتشین از سوپر هوی بیرون زد و موشک در هوا منفجر شد. اما شرکت اسپیس‌ایکس باوجود ناکامی در تکمیل آزمایش کامل این پرواز مداری، آن را موفقیت‌آمیز اعلام کرد. این نخستین پرواز برای استارشیپ بود که اسپیس‌ایکس سعی داشت از آن برای ارسال انسان و محموله‌ها به ماه، مریخ و فراتر از آن استفاده کند.
بقایای حاصل از انفجار موشک «استارشیپ» را دور نیندازید
از سوی دیگر، شرکت اسپیس ایکس از افرادی که بقایای حاصل از انفجار این موشک را پیدا کرده‌اند، خواسته تا زباله‌های حاصل از پرواز آزمایشی استارشیپ را گزارش کنند. در اطلاعیه اسپیس‌ایکس آمده است: اگر فکر می‌کنید تکه‌ای از زباله‌ها را شناسایی کرده‌اید، لطفا سعی نکنید مستقیما زباله‌ها را مدیریت یا بازیابی کنید. در عوض، لطفا با خط تلفن ویژه بخش زباله شرکت اسپیس‌ایکس تماس بگیرید. مقامات محلی آن ناحیه، دستور بستن موقت جاده‌ها و سواحل را برای کمک به تلاش‌ها برای پاکسازی آن ناحیه صادر کردند. «جو تگتمایر» حدود ۹ ساعت پس از پرتاب استارشیپ، عکس‌هایی از خود که تقریبا نیمی از یکی از ۱۸۰۰۰ کاشی محافظ حرارتی شش‌ضلعی را که یک طرف استارشیپ را پوشانده بود، نگه داشته است، منتشر کرد.
وی که خود را به عنوان علاقه‌مند به همه چیزهای مرتبط با فضا توصیف می‌کند، نوشت: مطمئن نیستم چه زمانی این قطعه از فضاپیما جدا شده است، اما گمان می‌کنم در چند روز آینده تعداد بیشتری از این بقایا به ساحل خواهد رفت. «تگتمایر» تاکید کرد: به قوانین مربوط به یافته خود احترام می‌گذارد. من با اسپیس‌ایکس در تماس هستم و موقعیت جغرافیایی جایی که آن را پیدا کردم را ارائه کردم؛ «آنها پاسخ دادند و از من برای ارائه اطلاعات تشکر کردند.»
البته «تگتمایر» تنها کسی نبود که یک قطعه احتمالی از استارشیپ را پیدا کرد. عکس‌های به اشتراک گذاشته‌شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که حداقل یک نفر دیگر با قطعه کوچک‌تری از کاشی‌های سرامیکی سیاه و سفید روبه‌رو شده است. اسپیس‌ایکس در مورد تلاش برای بازیابی مستقیم زباله‌های استارشیپ هشدار داده و از آنها خواسته است از طریق تلفن (SpaceX Debris Hotline) یا ایمیل، با این شرکت در تماس باشند. به این ترتیب، تمام زباله‌های «استارشیپ» در مالکیت «اسپیس‌ایکس» باقی می‌ماند، حتی اگر در املاک خصوصی یا در خلیج مکزیک پیدا شوند.