6 - 04 - 2025
آسیب‌های بی‌توجهی دولت به بخش خصوصی
فاطمه عباسپور- تفاوتی ندارد چه حوزه‌ای را در نظر بگیریم؛ تشکیلات بخش خصوصی کشور همواره در سال‌های گذشته مظلوم بوده‌اند چراکه نه‌تنها برخلاف بسیاری از نقاط جهان حمایتی از سمت دولت ندیده‌اند بلکه صدای‌شان نیز در اکثر مواقع به جایی نرسیده است و آنها ماند‌ه‌اند و سرخوردگی‌شان. پر بی‌راه نیست که بگوییم این روز‌ها ریشه هر مشکلی را در کشور دنبال می‌کنیم به بی‌اهمیتی دولت به مشورت‌ها و گاها هشدار‌های بخش خصوصی می‌رسیم. کمبود سیب‌زمینی و بالا رفتن قیمت این محصول مهم در روز‌های پایانی سال گذشته از چالش‌های مهمی بود که سفره مردم را تحت‌الشعاع قرار داد. این اتفاق در اولین روز‌های سال جاری نیز تکرار شد و مصرف‌کنندگان متوجه صعود دوباره قیمت این محصول شدند.
ریشه در سال گذشته
تکرار مجدد این چالش باعث شد تا «جهان‌صنعت» در گفت‌وگو با خسرو طالبی‌رحیق، دبیر انجمن ملی سیب‌زمینی کشور به بررسی ریشه عمده چالش‌های موجود در بازار سیب‌زمینی بپردازد و تحلیل کند که بی‌توجهی همیشگی دولت به مشورت‌های بخش خصوصی چگونه موجب شکل‌گیری وضعیت فعلی شده است. طالبی در این خصوص گفت: مساله سیب‌زمینی به اوایل سال گذشته بازمی‌گردد؛ در این دوران چندین و چند تصمیم خلق‌الساعه در ارتباط با ممنوعیت صادرات این محصول اتخاذ شد که منجر به از بین رفتن تعادل تولید و بازار این محصول شد. به عنوان دبیر انجمن ملی سیب‌زمینی تاکید ما همواره بر این مساله بوده که استمرار تولید یک امر لازم و همیشگی است. تولیدکنندگان از اوایل سال گذشته تا مهر و آبان آن سال، متحمل ضرر کلانی شدند که علت آن پایین بودن قیمت محصول بود.
مرگ انگیزه
طالبی بیان کرد: با بررسی آمار بلندمدت 10ساله متوجه می‌شویم صادرات سیب‌زمینی نسبت به گذشته بیشتر نبود. میانگین صادرات سیب‌زمینی ما سالانه حدود 500 الی 600هزار تن است اما این رقم در سال گذشته کمتر از 500هزار تن بود. ضرر کلانی که تولیدکنندگان متحمل شدند باعث از بین رفتن انگیزه تولید محصول در تولیدکنندگان شد و تصمیمات خلق‌الساعه‌ای که از سمت وزارتخانه جهت پایین آوردن اورژانسی قیمت گرفته می‌شود هم کمکی به اوضاع نمی‌کند. وی افزود: زمانی که صادرات مقرون‌به‌صرفه نیست و کشورهای هدف به علت بالا بودن قیمت سیب‌زمینی ایران، مشتری آن نیستند نیازی به صادرات نیست اما ممنوعیت اعلام شده از سمت وزارتخانه خود دلیلی برای از بین رفتن هرچه بیشتر انگیزه تولیدکنندگان می‌شود. ازجمله برخی تصمیماتی که منجر به بی‌انگیزگی هرچه بیشتر تولیدکنندگان شد، می‌توان از عوارض 60درصدی و همچنین موانع ایجادشده از طریق گواهی حفظ نباتات نام برد. طالبی گفت: قیمت سیب‌زمینی در دو سال گذشته همواره پایین‌تر از قیمت تمام شده محصول بوده است. همین امر موجب شده تولیدکننده انگیزه بلکه سرمایه‌اش را هم از دست بدهد. نیمه اول سال گذشته 120هزار تن تولید سال 1402 با قیمت هزار و 500 تا 2هزار تومان فروش رفت که خود نشان‌دهنده ضرر کلان تولیدکنندگان است.
ضرورت استمرار تولید
دبیر انجمن ملی سیب‌زمینی گفت: مشخصا اگر بخواهیم نوسانات قیمت را کنترل کنیم باید به هر قیمت که شده استمرار تولید را حفظ کرده و ارتباط میان وزارتخانه و بخش خصوصی را بیش از پیش تقویت کنیم چراکه با وجود حضور دولت هم مهارت و دانش بخش خصوصی در حوزه خود طبیعتا بسیار بیشتر است. برخی محصولات مانند سیب‌زمینی را می‌توان محصولات استراتژیکی دانست که باید همواره ذخیره‌سازی احتیاطی داشته باشند تا بتوان از بالا رفتن و پایین آمدن زیادی قیمت محصول جلوگیری کرد. باید سالانه رقمی حدود 5میلیون تا 5میلیون و 500 هزار تن تولید داشته باشیم تا بتوانیم در کنار اطمینان خاطر به تولیدکننده، مصرف‌کنندگان را نیز راضی نگه داریم.
وی افزود: از آنجا که در بهار سال گذشته ممنوعیت و محدودیت‌هایی در صادرات ایجاد شد برداشت پاییزه تحت تاثیر قرار گرفت. همین موضوع باعث شد از اردیبهشت سال گذشته پیشنهاد ذخیره‌سازی احتیاطی را به وزارت جهاد بدهیم که در تاریخ 13آبان‌ماه نیز ذخیره‌سازی 50هزار تن مصوب شد اما متاسفانه رییس سازمان‌های برخی استان‌های عمده تولیدکننده سیب‌زمینی همکاری لازم نکردند. مقصر اصلی را می‌توان روسای سازمان‌های این استان‌ها دانست که در طرح ذخیره‌سازی احتیاطی محصول به صورت جدی عمل نکردند و نتوانستند طرح را اجرا کنند. همین امر باعث شد قیمت‌ها بالا رود و همین امر که قیمت‌ها طی دو سال گذشته پایین‌تر از قیمت تمام‌شده بود منجر به نارضایتی از سمت مصرف‌کنندگان شد.
بالا رفتن قیمت در سال جاری
طالبی بیان کرد: بالا رفتن قیمت‌ها در اوایل سال جاری نسبت به چند روز گذشته را می‌توان به چندین عامل ازجمله بارندگی‌ها، تعطیلات و به دنبال آن چالش‌ها در حمل‌ونقل محصول و همچنین بالا رفتن کرایه‌ها مرتبط دانست. سیب‌زمینی محصولی نیست که در عرض 24ساعت تولید شود و کشت تا برداشت آن دست‌کم 80روز زمان نیاز دارد. همین امر وجود هماهنگی با تشکیلات بخش خصوصی نظیر انجمن ملی سیب‌زمینی کشور را بیش از پیش ضروری می‌کند اما متاسفانه دولت کاملا از بخش خصوصی دور است و توجهی به مشورت‌ها و نظرات آنها نمی‌کند. تصمیمات خودسرانه و بدون مشورت با بخش خصوصی باعث می‌شود شاهد نوسان در قیمت‌ها و حتی کمبود آن در بازار باشیم.
وی در ارتباط با ضرورت نظارت صحیح خاطرنشان کرد: مساله دیگر نظارت صحیح از عمده‌فروشی تا خرده‌فروشی در بازار تمام محصولات کشاورزی خصوصا سیب‌زمینی است. در حال حاضر سیب‌زمینی‌های سردخانه‌ای پایین‌تر از 30هزار تومان به فروش می‌روند اما در بازار خرده‌فروشی قیمتی در حدود 50 تا 60 هزار تومان دارد؛ قیمتی حدودا دو برابر تولید عمده که خود نشان‌دهنده اجحافی بوده که در حق تولیدکننده می‌شود.
صدای بخش خصوصی را بشنوید
دبیر انجمن ملی سیب‌زمینی کشور در خاتمه سخنانش تاکید کرد: اگر وزارتخانه می‌خواهد در ارتباط با بازار، قیمت و تولید سیب‌زمینی موفق عمل کند باید ارتباط خود با انجمن ملی را حفظ و تقویت کند و از نظرات این تشکل ملی که هیچ هزینه‌ای برای دولت ندارد، استفاده کند. بخش خصوصی پا به میدان گذاشته است و می‌خواهد کمک کند اما متاسفانه در سال گذشته دولت از نظرات انجمن استفاده نکرده و همین امر باعث شد که به سمت اتخاذ تصمیمات اشتباه پیش بروند. انجمن مشکلات را از شش ماه پیش کتبا به اطلاع وزارتخانه رساند، حتی برای مشکلات امسال نیز مکاتباتی داشته‌ایم اما متاسفانه معاونت برنامه‌ریزی و وزارتخانه و همچنین روسای سازمان‌های استان‌های عمده مانند همدان اهمیتی نمی‌دهند و مشکلاتی را که امروز می‌بینیم به وجود آوردند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد