آشفته‌بازار خودرو آرام گرفت

گروه صنعت- طی یک ماه اخیر بازار خودرو با نوسانات قیمتی زیادی دست‌و‌پنجه نرم کرد به شکلی که از خواب پاییزه بیدار شد و قیمت‌ها رشد چشمگیری یافتند.
کارشناسان و فعالان بازار خودرو علت عمده این نوسانات قیمتی را افزایش هیجانی قیمت دلار، رشد انتظارات تورمی، اخبار سیاسی منطقه و البته انتشار خبر فروش ۱۲۰ هزار خودرو با ۵ درصد کمتر از قیمت حاشیه بازار اعلام کرده‌اند.
بازار خودرو در حالی دچار این وضعیت شده که طی ماه‌های گذشته رکود بر بازار حاکم بوده و مصرف‌کنندگان تمایل چندانی برای خرید خودرو به ویژه خودروی نو ندارند و معاملات در بازار خودرو تقریبا در نقطه صفر قرار دارد.
روند کاهشی قیمت خودرو
سعید موتمنی رییس سابق اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودروی تهران با بیان اینکه بازار خودرو همچنان درگیر رکود و کمبود تقاضاست، به «جهان‌صنعت» گفت: در روزهای جاری که نزدیک به شب عید هم هستیم هنوز تقاضا آنطور که باید و شاید شکل نگرفته و بازار همچنان با رکود مواجه است. این روزها بازار خودرو آرام بوده و مشتری خاصی در بازار تردد نمی‌کند.
موتمنی با اشاره به تداوم کمبود تقاضا در بازار خودرو گفت: بازار خودرو همچنان آرام و بدون مشتری است و خرید و فروش در نقطه صفر قرار دارد. نکته مهم اینجاست که با توجه به نبود مشتری در بازار نباید تا این حد افزایش قیمت داشته باشیم.
وی افزود: در سایه نبود تقاضا، بازار خودرو طی یک ماه گذشته با نوسانات قیمتی زیادی مواجه شد، چراکه این بازار بسیار حساس بوده و به هر اتفاقی واکنش نشان می‌دهد. بر این اساس، علت عمده نوسانات قیمتی افزایش نرخ ارز و انتشار خبر فروش ۱۲۰ هزار خودرو با نرخ ۵ درصد کمتر از حاشیه بازار بود. خودرو از یک کالای مصرفی تبدیل به کالای سرمایه‌ای‌شده از این رو به تمام اتفاقات واکنش نشان می‌دهد.
این فعال بازار خودرو با اشاره به اینکه اخبار مثبت و منفی تاثیر خود را برای روی کالاهای سرمایه‌ای می‌گذارد، یادآور شد: جهش یک ماه اخیر قیمت خودرو ناشی از انتشار خبر فروش ۱۲۰ هزار خودرو با نرخ ۵ درصد زیر حاشیه بازار بود که همزمان با آن خبر، افزایش نرخ ارز را هم داشتیم که در نهایت منجر به بالا رفتن قیمت انواع خودرو شد.
به گفته موتمنی، بازار پیش از این به دلیل رشد بی‌رویه قیمت‌ها در عرضه کم خودروسازان راکد بود، اما طی یک ماه بازار خودرو افزایش قیمت را تجربه کرد و در عین حال کماکان راکد مطلق است‌ و خرید و فروش بسیار محدودی در بازار انجام می‌شود.
وی به کاهش نسبی قیمت خودرو طی روزهای گذشته اشاره کرد و گفت: در یک ماه اخیر افزایش قیمت شدیدی را در بازار خودرو تجربه کردیم، اما این روند افزایشی طی چند روز گذشته متوقف شد و تقریبا از ابتدای هفته روند ریزشی قیمت خودرو آغاز شده است و دیگر خبری از جهش‌های ناگهانی قیمت خودرو در بازار آزاد نیست.
موتمنی با بیان اینکه در روزهای اخیر کاهش قیمت خودروهای مونتاژی بسیار قابل‌ملاحظه بوده است، ادامه داد: بر همین اساس هم قیمت خودروهای مونتاژی‌ها نسبت به ۲۵ روز گذشته بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان و داخلی‌ها بین ۸ تا ۳۵ میلیون تومان کاهش یافته است که البته هنوز هم گران هستند.
رییس سابق اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو گفت: به عنوان نمونه، قیمت خودروی ‌هایما در روزهای گذشته از یک‌میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به یک‌میلیارد و ۵۶۰ میلیون تومان، قیمت خودروی لاماری از یک‌میلیارد و ۹۸۰ میلیون تومان به یک‌میلیارد و ۸۵۰ میلیون تومان و قیمت خودروی تیگو ۸ از ۲ میلیارد تومان به یک‌میلیارد و ۸۳۰ میلیون تومان کاهش یافته است. وی با اشاره به دلایل کاهش قیمت طی روزهای اخیر، تصریح کرد: علت کاهش قیمت مونتاژی‌ها ناشی از ثبت‌نام از مشتریان جدید و عرضه مناسب خودرو بود و در داخلی‌ها نیز به دلیل کاهش نوسانات ارز و تکذیب خبر فروش ۱۲۰ هزار خودرو با قیمت حاشیه بازار، قیمت‌ها با افت مواجه شد که در صورت تداوم کاهش قیمت دلار قطعا قیمت‌ها کاهش بیشتری خواهند یافت.
موتمنی با بیان اینکه عرضه خودرو در حال حاضر مناسب نیست و نیاز بازار پاسخ داده نمی‌شود، اظهار کرد: مدت‌هاست که خودرو در بازار کم است و آنطور که باید عرضه نمی‌شود. بازار خودرو یک نیازی دارد که اگر تامین شود این میزان از افزایش قیمت‌ها را نخواهیم داشت. با این حال به نیاز بازار خودرو توجهی نمی‌شود و عرضه مناسب نیست.
رییس سابق اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودروی تهران گفت: در سال‌های ۹۶ و ۹۷ تجربه خوبی از بازار خودرو داشتیم که در بخش خودروهای داخلی یک‌میلیون و ۵۵۰ هزار دستگاه تولید و در مقابل نیز بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو وارد شد، اما امسال به‌رغم آزادسازی واردات، خودروی چندانی وارد بازار نشد و از آن طرف قرار بود بالای یک‌میلیون و ۳۰۰ هزارخودرو تولید شود که در نهایت محقق نشد.
این فعال بازار خودرو در مورد وضعیت بازار خودرو در شب عید گفت: قیمت خودرو در شب عید بستگی به عوامل مختلفی دارد؛ در کشور ما خودرو یک کالای سرمایه‌ای است و اگر نوسان ارزی نداشته باشیم و عرضه مناسب باشد، افزایش قیمتی نخواهیم داشت و قیمت‌ها کاهشی‌تر می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به عرضه کم خودرو تصریح کرد: عامل اصلی نوسانات قیمت خودروها عدم عرضه خودرو توسط خودروساز است. در بازار خودرو کم است، لذا خودروهایی که به بازار عرضه نمی‌شوند یا کمتر عرضه می‌شوند با افزایش قیمت بیشتری مواجه می‌شوند.به گفته رییس سابق اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، از عوامل موثر بر افزایش یا کاهش قیمت خودروها در بازار عرضه خودرو توسط خودروساز است. هرگاه خودرویی توسط خودروساز فاکتور شود، قیمت آن در بازار کاهش و هرگاه خودرویی توسط خودروساز فاکتور نشود، قیمت آن افزایش می‌یابد.
نقطه شروع مشکلات بازار خودرو
بازار خودرو در چند سال اخیر به یک بازار ملتهب با نوسان‌های بسیار تبدیل شده است. تقریبا هر اتفاقی از رویدادهای سیاسی گرفته تا تصمیم‌های اقتصادی قیمت خودرو در بازار آزاد را تغییر می‌دهد. تقریبا از زمان لغو برجام و ممنوعیت واردات خودرو با برگزاری قرعه‌کشی‌ها، پای واسطه‌ها به بازار خودرو باز شد.
بارها راهکارهای مختلفی از سوی مسوولان اندیشیده شد، اما پس از مدتی از یادها رفت. اواخر سال ۱۴۰۰، رییس‌جمهوری ۸ فرمان را برای سامان دادن به وضعیت صنعت خودرو صادر کرد. پس از آن وزارت صمت با روش‌های مختلف تلاش کرد این فرمان‌ها را اجرایی کند. راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو و آزادسازی واردات خودرو از جمله همین اقدامات بود.
هر بار نیز وزرای صمت وعده دادند که مردم برای خرید خودرو عجله نکنند و صبر داشته باشند. در آخرین مورد نیز عباس علی آبادی وزیر صمت دوم بهمن ماه با بیان اینکه تولید خودروهای داخلی و مونتاژی را افزایش داده‌ایم، به مردم توصیه کرد که وضعیت بازار خودرو خوب خواهد بود، مردم صبر و حوصله کنند، روندها رو به بهبود است.
با این حال این صحبت‌ها و اقدامات همواره به صورت مسکن و موقتی عمل کرده و بعد از مدتی بازار دوباره نوسانی شده است.
کارشناسان معتقد هستند که بازار خودرو نیاز به این مسکن‌های موقتی ندارد، بلکه نیاز به عرضه مناسب خودرو اعم از داخلی و وارداتی دارد تا به صورت کامل از وضعیت نوسانی و هیجانی خارج شود.
در حال حاضر به دلیل عرضه ناکافی خودرو و اجبار مصرف‌کننده به خرید خودروهای خاص، خودرو از یک کالای مصرفی تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده و به طور کلی ماهیت خود را از دست داده است؛ از این رو به هر تکانه‌ای اعم از سیاسی و اقتصادی واکنش نشان می‌دهد و در رکود بیشتری فرو می‌رود.
افزایش و کاهش قیمت خودرو طی یک ماه اخیر مصداق کاملی از این مساله است که بازار خودرو از حالت عادی خود خارج شده و مطابق با اخبار و تکانه‌ها، حرکت می‌کند. این موضوع نیاز به یک درمان دقیق و علمی دارد و صرفا با گفتاردرمانی نمی‌توان معضلات این بازار را مرتفع کرد.
از سوی دیگر، با توجه به میزان اهمیت بازار خودرو در معادلات اقتصادی، هر تکانه‌ای در این بازار بر بازار کالاهای دیگر اثر می‌گذارد و قیمت‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
بنابراین متولیان صنعت کشور باید با اولویت نسبت به افزایش عرضه خودرو اعم از داخلی و وارداتی اقدام کنند تا پیش از این بازار خودرو درگیر نوسان و هیجان نشود، چراکه علاوه‌بر تقاضاهای موجود به دلیل افزایش قیمت‌های نجومی طی سال‌های گذشته، یک تقاضای انباشته وسعی نیز در بازار خودرو داریم که بر عمق رکود این بازار تاثیر شگرفی گذاشته است.