آغاز یک انقراض

گروه جامعه – یکی از چالش‌های سال‌های اخیر در حوزه محیط‌زیست، معضل آلودگی ناشی از پسماندهاست. مقابله با چنین معضلی به تنهایی از سوی دولت‌ها امکان پذیر نیست. هزینه‌های بسیار سنگین پروژه‌های زیست محیطی، نیاز به مشاوران، متخصصان و کارشناسان متبحر و ضرورت تصویب قوانین الزام‌آور بین‌المللی از عمده عواملی هستند که موجب شده دولت‌ها در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی در جهت حفاظت از محیط‌زیست در برابر آلودگی ناشی از پسماندها اقدام کنند. از همین رو نقش سازمان‌های بین‌المللی دارای صلاحیت جهانی در راستای حفاظت از محیط‌زیست در برابر پسماندها و چالش‌های فراروی آنها اهمیتی بسیار جدی دارد. با وجود موانع و محدودیت‌های گوناگون سازمان‌های بین‌المللی عملکرد قابل قبولی را در زمینه حفاظت از محیط‌زیست در برابر پسماندها نداشته‌اند. همین روند موجب شده تا فعالان زیست‌محیطی نسبت به شرایط فعلی ابراز نارضایتی کرده و واکنش‌هایی جدی نشان دهند.
گرتا تونبرگ خطاب به سیاستمداران: ما شما را زیر نظر می‌گیریم
گرتا تونبرگ، فعال زیست‌محیطی سوئدی در یک سخنرانی پراحساس در نشست سازمان ملل در نیویورک نمایندگان کشورهای حاضر را به کوتاهی در حفاظت از اقلیم متهم کرد. تونبرگ در بخشی از سخنرانی خود گفت: «انسان‌ها رنج می‌کشند. انسان‌ها می‌میرند. ما در آغاز یک انقراض بزرگیم و همه آنچه که شما در مورد آن می‌توانید حرف بزنید، پول است و افسانه رشد اقتصادی ابدی. چطور جرات می‌کنید؟» در شبکه‌های اجتماعی اظهارنظرهای این فعال زیست‌محیطی و نگاه معنی‌دار او به سیاستمداران از جمله ترامپ توجه زیادی را به خود جلب کرد. گفته می‌شود محافظان شرایطی به وجود آوردند که رییس‌جمهور آمریکا بدون برخورد با دختر سوئدی بگذرد.
او با خشم خطاب به حاضران گفت: «چگونه به خود جرات می‌دهید، رویاها و کودکی مرا با وعده‌های توخالی‌تان بدزدید؟» گرتا تونبرگ ادامه داد:«پیام من این است که ما شماها را زیر نظر می‌گیریم. اگر ما را قال بگذارید، هیچ‌گاه شما را نخواهیم بخشید.»
از همین رو و در واکنش به اعتراض این فعال زیست‌محیطی هنگامی که نوبت به سخنرانی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان رسید، هر چند نام گرتا تونبرگ را نبرد، اما سخنرانی‌اش را با این جمله آغاز کرد: «ما بیدارباش جوانان را شنیدیم.» سیاستمداران اما از این قافله تصاحب به مطلوب جا نماندند. سخنگوی دولت تلاش کرد جای خالی نام این فعال سوئدی را در سخنرانی مرکل، با پست کردن تصویری از صدراعظم آلمان در حال گفت‌وگو با گرتا تونبرگ پر کند.
صدراعظم آلمان با تاکید بر اینکه «ما فقط یک کره زمین داریم»، مجددا بر تعهد به معاهده اقلیمی پاریس تاکید کرد. مرکل کشورهای صنعتی را عامل اصلی گرمایش جوی و در مقابل کشورهای در حال توسعه را متضرران اصلی این تغییرات دانست. او مبارزه با گرمایش جوی را با نوآوری، تکنولوژی و تامین بودجه لازم، وظیفه عاملان اصلی این تغییرات دانست.
وی تاکید کرد که آلمان مسوولیت خود را در هر دو سطح ملی و بین‌المللی می‌بیند و گفت، آلمان در مقایسه با سال ۲۰۱۴ و اختصاص دو میلیارد یورو برای مبارزه با تغییرات اقلیمی در سطح بین‌المللی، اکنون چهار میلیارد یورو را به این مساله اختصاص داده است.
به گفته مرکل، آلمان یک درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده که این یک درصد سهم دو درصدی در انتشار گاز دی‌اکسیدکربن در هوا دارد. او افزود: «اگر همه کشورها همین‌گونه مانند آلمان رفتار کنند، انتشار گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان دوبرابر خواهد شد.» برای جلوگیری از این اتفاق به گفته آنگلا مرکل، دولت آلمان تمام نیروی خود را به کار خواهد گرفت.
مرکل همچنین به معرفی نکات اصلی بسته اقلیمی که روز جمعه گذشته (۲۰ سپتامبر) در آلمان ارائه شد، پرداخت. آلمان می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با سال ۱۹۹۰ انتشار دی‌اکسید‌کربن را تا ۵۵ درصد کاهش دهد. برای رسیدن به این هدف، صدراعظم آلمان اعلام کرد که دولت این کشور ۵۴ میلیارد یورو در حوزه تکنولوژی‌ها و حمل‌ونقل سازگار با محیط‌زیست سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
سخنرانی آنگلا مرکل در نشست اقلیمی نیویورک با انتقاد شدید انجمن‌ها و سازمان‌های زیست‌محیطی روبه‌رو شد. مارتین کایزر، مدیر شعبه آلمان «گرین پیس» در واکنش به این سخنان گفت، سخنان مرکل همانند دی‌اکسیدکربن منتشرشده در پرواز طولانی «زائد و غیرضروری» بود.
گوترش: وقت عمل است
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم که پیش‌تر به جنبش به راه افتاده در حمایت از اقلیم با نام «جمعه‌ها برای آینده» اشاره کرده بود، گفت: «این یک نشست آب‌و‌هوایی فقط برای حرف زدن نیست، به اندازه کافی حرف زده شده.» دبیرکل سازمان ملل متحد ادامه داد: «با طبیعت نمی‌توان مذاکره کرد. این نشست عمل است نه حرف.» او با اشاره به گفته‌های گرتا تونبرگ، گفت که نسل‌های قدیمی (نسل او) در موضوع حفاظت از اقلیم شکست خورده‌اند.
گوترش با اشاره به ضرورت جلوگیری از گسترش و حمایت از انرژی‌های فسیلی گفت، در سراسر جهان باید از ساخت نیروگاه‌های جدید برای استفاده از سوخت‌های فسیلی جلوگیری کرد. بر پایه گزارش‌های منتشر شده، تنها در آفریقا در حال حاضر برای ساخت ۹۵۰ نیروگاه جدید برنامه‌ریزی شده یا این نیروگاه‌ها در حال ساخت هستند.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا هم با حضور چنددقیقه‌ای خود در نشست نیویورک حاضران را غافلگیر کرد. او در میان حاضران نشست و‌ چنددقیقه‌ای به سخنان نارندا مودی، نخست‌وزیر هند گوش داد و سالن را ترک کرد. رییس‌جمهور آمریکا پیش‌تر تردید خود را نسبت به نقش انسان در تغییرات آب و هوایی ابراز کرده بود. سال ۲۰۱۷ دونالد ترامپ خروج آمریکا از توافق اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ را اعلام کرد.
کربن خنثی تا سال ۲۰۵۰
دبیرکل سازمان ملل متحد سیاستمداران و نمایندگانی از جهان را به نشست اقلیمی نیویورک دعوت کرده بود تا جامعه جهانی بتواند سرانجام اهدافی مشخص‌تر برای مبارزه با گرمایش کره زمین تعیین کند. طبق گزارش ویژه هیات جهانی تغییر اقلیم IPCC، بشر برای پیاده‌سازی معاهده اقلیمی پاریس حداکثر از سال ۲۰۵۰ نباید دیگر کربن‌دی‌اکسیدی زیان‌آور برای جو در هوا منتشر کند تا بخت محدود کردن گرمایش زمین به زیر یک و نیم درجه سانتی‌گراد تا پایان قرن جاری وجود داشته باشد.
۶۶ کشور از ۱۰ منطقه، ۱۰۲ شهر و ۹۳ شرکت چندملیتی متعهد شده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ به شرایط اقلیمی خنثی (کربن صفر) برسند. کربن خنثی به این معنی است که میزان گازهای گلخانه‌ای منتشرشده با میزان گازهای حذف شده از اتمسفر به تعادل برسند. رسیدن به این هدف به کاهش بسیار زیاد گازهای گلخانه‌ای در مقایسه با وضعیت کنونی، نیاز دارد. کاشت جنگل‌های جدید یا توسعه فناوری‌های جذب کربن (مثلا دفن کردن آن زیر خاک) از جمله تدابیری است که کشورهای جهان برای رسیدن به شرایط خنثی باید در آن زمینه‌ها سرمایه‌گذاری و فعالیت کنند.
تقابل اقتصاد و محیط‌زیست هیات
جهانی ‌شدن روندی رو به رشد و غیرقابل توقف است که با رویکرد یکپارچه‌‌سازی اقتصاد جهانی و تجارت آزاد آغاز شد، اما حوزه‌های مختلف به جز اقتصاد را نیز تحت تاثیر قرار داده و یکی از مهم‌‌ترین بخش‌های متاثر از آن محیط‌زیست است. برخی بر این باورند که فعالیت‌های اقتصادی ممکن است محیط‌زیست را با خطر جدی مواجه کند. در مقابل گروهی عقیده دارند رشد اقتصادی برای رسیدن به محیط‌زیست سالم‌تر با آلودگی کمتر لازم است. هدف از این مقاله بررسی برخی فرصت‌‌ها و تهدید‌های جهانی ‌شدن برای محیط‌زیست و اثرات احتمالی مثبت یا منفی رشد اقتصادی ناشی از اقتصاد جهانی ‌شده، بر آن است. همچنین راهکارهای لازم برای کاهش اثرات منفی فرآیند جهانی شدن بر محیط‌زیست مانند توجه ویژه به توسعه پایدار، حمایت از فناوری‌های دوستدار محیط‌زیست، اصلاح الگوی مصرف انرژی و تشویق به استفاده از انرژی‌های تجدید‌شونده و پاک، وضع مالیات کربن و برچسب‌های زیست‌محیطی پیشنهاد شده است.