29 - 09 - 2021
آمادگی بازار سرمایه برای تاسیس صندوقهای پروژه
در ایران تامین مالی پروژههای زیرساختی و زیربنایی معمولا از طریق بازار پول، بازار سرمایه داخلی و همچنین استفاده از سرمایهگذاریهای خارجی تامین میشود، بازار پول شامل بانکهای تجاری و تخصصی و همچنین تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی است، استفاده از سرمایهگذاریهای خارجی نیز از طریق اخذ تسهیلات از بانکهای بینالمللی همچون بانکهای توسعهای منطقهای و بنگاههای تضمین اعتبارات صورت میپذیرد. اما یکی دیگر از روشهای مهم تامین مالی این دست از پروژهها، در شرایطی که دسترسی به بازارهای مالی بینالمللی برای کشور با محدودیت همراه است، استفاده از ظرفیت عظیم بازار سرمایه داخلی است. استفاده از این روش تاکنون در کشور به صورت کاملا محدود اتفاق افتاده که باید با توجه به شرایط فعلی، بهرهگیری بیشتر از ظرفیت این بازار در دستور کار قرار گیرد. رشدهای اخیر بورس و افزایش تدریجی استقبال سرمایهگذاران از بازار سرمایه، میتواند فضا را برای تاسیس صندوقهای پروژه بورسی فراهم کند.
آنچه تاکنون در اقتصاد ایران مرسوم بوده است، تامین مالی پروژههای زیرساختی با استفاده از منابع دولتی بوده که این منابع دولتی نیز عمدتا از طریق استحصال درآمدهای حاصل از فروش نفت به ارمغان میآمدند. اما با توجه به محدودیتهای موجود بر سر راه فروش نفت که در سالهای اخیر شدت گرفته است، دولت در حال حاضر امکانی برای تامین مالی گسترده و پایدار پروژههای زیربنایی کشور ندارد. بنابراین، این پروژهها که خود ضامن پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور به شمار میروند، در شرایط حال حاضر با چالش تامین مالی و طولانیشدن دوره ساخت و بهرهبرداری مواجهند.
کاهش سهم بودجه عمرانی از ۲۸ به ۱۲ درصد
از سال ۹۴ تاکنون بودجههای عمرانی سنواتی با کاهش سهم شدید نسبت به بودجه عمومی کشور مواجه شده است. هر چند رقم ریالی این بودجه افزایش پیدا کرده است اما سهم بودجه عمرانی از مجموع بودجه عمومی کشور که در اوایل دهه ۹۰ به رقمی بالغ بر ۲۸ درصد میرسید در سال ۱۴۰۰ به ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده که در ۲۰ سال گذشته بیسابقه است. این کاهش سهم منجر به طولانیتر شدن لیست پروژههای نیمهتمام عمرانی شده است. به طوری که تعداد زیادی پروژه نیمه فعال عمرانی هم اکنون به دلیل نبود منابع مالی مناسب بلااستفاده رها شدهاند.
شرکت پروژه راهکار هدایت نقدینگی
از سوی دیگر حجم بالای نقدینگی موجود در جامعه که به صورت لجامگسیختهای در حال افزایش است، به مثابه بمب ساعتی در حال تهدید اقتصاد ملی است. این میزان از نقدینگی که طبق اعلام منابع رسمی و غیررسمی به رقمی بالغ بر ۰۰۰/۴ هزار میلیارد تومان رسیده، هر از گاهی به بخشهای غیرمولد اقتصادی هجوم میبرد و زمینه را برای آشفتگی بازارهای پولی و مالی و در نتیجه ایجاد نوسانات اقتصادی فراهم میکند. در چنین شرایطی استفاده از ظرفیت بازار سرمایه به عنوان ابزاری برای هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد اقتصادی به درستی انجام نشد و به جای هدایت نقدینگی به سمت بازار اولیه بورس، سرمایههای مردمی به سوی بازار پرریسک و محدود ثانویه هدایت شد که همین مساله موجب به وجود آمدن مسائل و مشکلات فعلی بازار سرمایه و سرمایهگذاران شده است.
صندوقهای پروژه مانع سقوط بورس
در همین رابطه محمدجواد شاهجویی کارشناس اقتصاد حملونقل در گفتوگو با مهر گفت: اگر مکانیسمی همچون شرکتهای سهامی عام پروژهمحور برای هدایت سرمایههای مردمی به سمت بازار اولیه بورس و تامین مالی پروژههای نیمهتمام عمرانی اجرا میشد، نهتنها شاهد وضعیت فعلی بورس نبودیم بلکه علاوه بر مزیتهای هدایت نقدینگی، تکمیل چندین پروژه مهم و اولویتدار کشور در حوزه زیربناهای اقتصادی، سرعت بیشتری میگرفت.
تفاوت شرکت پروژه با روش فروش اوراق بدهی
وی افزود: روشهای مختلفی برای تامین مالی بورسمحور وجود دارد. انتشار اوراق بدهی (Debt Base)، عرضه اولیه یا پذیرهنویسی، جمعآوری نقدینگی از سود انباشته شرکت یا افزایش آورده نقدی جهت تکمیل طرحهای توسعهای از انواع روشهایی هستند که به واسطه آنها میتوان مساله تامین مالی را رقم زد. به گفته شاهجویی، پذیرهنویسی پروژههای زیربنایی نیز میتواند با مکانیسمهای مشابهی صورت پذیرد. هر چند باید توجه داشت که با توجه به اقلیم اقتصادی کشور و وجود تورم در اقتصاد ملی، علیالقاعده روشی همچون فروش اوراق بدهی، به نفع سرمایهگذاران نخواهد بود.
پیشنهادی برای جذابتر شدن صندوقها
این کارشناس اقتصاد حملونقل تاکید کرد: با تاسیس شرکتهای سهامی عام پروژهمحور برای ساخت و بهرهبرداری از پروژههای عمرانی، سرمایهگذاران میتوانند از طریق پذیرهنویسی در تامین مالی هر یک از پروژههای عمرانی شرکت کنند و برای حفظ سودآوری آنان، میتوان در طول مدت ساخت پروژه، معادل سود سپرده بانکی به عنوان تضمین سرمایهگذاری به آنان اعطا کرد. همچنین پس از تکمیل پروژه و شروع به بهرهبرداری از آن، متناسب با سود عملیاتی که پروژه میتواند استحصال کند، سهامداران نیز سود خواهند برد.
صندوقهای پروژه؛ سرمایهگذاری ضدتورمی
شاهجویی ادامه داد: این روش داراییمحور
(Equity Base) است و با روش فروش اوراق بدهی متفاوت است. تفاوت عمده این دو مدل تامین مالی نیز در مصونیت سرمایه سهامداران شرکتهای سهامی عام پروژهمحور از تورم و نوسانات اقتصادی است. چراکه در این روش سرمایهگذاران در ازای مبالغ سرمایهگذاری خود، دارایی واقعی پروژه را عملا دریافت میکنند که این دارایی میتواند متناسب با نوسانات اقتصادی ارزش خود را حفظ کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد