آمریکا می‌خواهد نقش پلیس خوب و بد را بازی کند

علی ابوالفتح*- ایالات متحده آمریکا همواره خواهان مذاکره با جمهوری اسلامی ایران بوده‌ و این خواسته را بارها و بارها تکرار کرده است. آخرین اظهار نظر آشکار و واضح‌ دونالد ترامپ هم در دیدار با نخست وزیر ایتالیا در کنفرانس مطبوعاتی اعلام شد بنابراین این حرف آقای ترامپ اصلا حرف جدیدی نیست و ادامه روند طولانی‌مدتی است که از قبل بر آن تاکید شده بود اما مذاکرات بدون شرط بخش جدید سخنان ترامپ است. ولی اینکه بلافاصله دوساعت بعد وزیر امور خارجه او اعلام می‌کند دیدار رییس‌جمهور آمریکا با مقامات ارشد ایران منوط به سه شرط است؛ اینکه دولت ایران رفتار خود را با مردم ایران تغییر دهد، اقدامات بی‌ثبات‌کننده و ویرانگر خود را (به قول آنها) عوض کند و موضوع عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای را مورد تاکید قرار دهد، سه شرطی است که پمپئو مطرح کرده است. این سه شرط در واقع جمع‌بندی همان شرایط ۱۲ گانه‌ای است که در بنیاد هریتیج مطرح شد. او در این بنیاد این شرایط را ریز و به ۱۲ شرط تبدیل کرد و این بار ۱۲ شرط را در سه ظرف بزرگ ریختند. از این جهات چیزی که اتفاق افتاده، این است که آیا ایالات متحده آمریکا آماده مذاکرات بدون ‌شرط است یا با شرط؟ به نظر من دو فرضیه متصور است؛ یکی اینکه روحیه، رفتار، منش و سابقه‌ آقای ترامپ نشان می‌دهد که عموما علاقه‌مند است اقدامات فی‌البداهه، غیرمنتظره و بدون مشورت انجام بدهد. او احتمالا بدون مشورت با مشاوران خود تصمیم گرفته این حرف را بزند به همین دلیل وزیر خارجه آمریکا دو ساعت بعد سخنان وی را تصحیح کرد و گفت که از دید تشکیلات سیاسی و هیات حاکمه آمریکا این سه شرط مشخص باید باشد.
اما من فرض دیگری را هم مطرح می‌کنم که در این باره نوعی تقسیم کار صورت گرفته است، آمریکایی‌ها برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی به دنبال تحت فشار قرار دادن نظامی و سیاسی ایران و دامن زدن به فضای به شدت دو قطبی در داخل کشورمان هستند تا نقش پلیس خوب و بد را بازی کنند. پیش از این نقش پلیس خوب و بد را اروپا و آمریکا بازی می‌کردند ؛یکی پلیس خوب و دیگری پلیس بد می‌شد و گاهی نقش‌ها جابه‌جا می‌شد و ایران در مذاکرات هسته‌ای در مسیری گام برداشت که طراحی شده بود. این بار پلیس خوب و بد را در داخل خود واشنگتن پوشش می‌دهند؛ رییس‌جمهور می‌شود پلیس خوب و اعلام می‌کند مذاکرات بدون شرط برگزار کنیم و دیگران می‌شوند پلیس بد که مذاکرات را باید با شرط انجام دهیم. فکر می‌کنم که در شرایط کنونی این فرضیه به واقعیت‌ نزدیک‌تر است و نسبت به اینکه خیلی‌ها معتقدند اختلاف‌نظر در میان مقامات کاخ سفید وجود دارد، نظریه قوی‌تری است.
با این حال این اقدامات صورت می‌گیرد تا ایران آماده رسیدن به مرحله‌ای شود که با آمریکا توافق کند، حالا می‌خواهد ۱۲ شرط برای مذاکره با ایران باشد یا بیشتر فرقی نمی‌کند آنها می‌خواهند ایران را برای این منظور تحت فشار قرار دهند. تا حدودی هم موفق شدند افکار عمومی در داخل ایران براساس اظهارنظر کارشناسان نشان می‌دهد که این دوقطبی شدیدتر شده و فشار بر دولت و حاکمیت وارد می‌شود، ترامپ در باغ سبز نشان داده و دلار به این قیمت بالایی رسیده پس چرا مذاکره نمی‌کنید. این بخش که این حرف‌ها را می‌زند این نکته را در نظر نمی‌گیرد که شما نیمه پر لیوان را می‌بینید و نیمه خالی صحبت‌های مایک پمپئو را نمی‌بینید، چه بسا اگر ایران برای مذاکره اعلام آمادگی کند آمریکا بگوید شرایط ما در سخنان وزیر خارجه‌مان بود. الگوی کره‌شمالی هم همین را نشان می‌دهد. دونالد ترامپ مذاکره را بیشتر برای بهره‌برداری تبلیغاتی و سیاسی خود می‌خواهد اما هیات حاکمه متوسل به نتیجه است. درباره کره‌شمالی و روسیه هم همینطور هست؛ ترامپ با رهبر کره‌شمالی و روسیه دیدار می‌کند و دست می‌دهد اما هیات حاکمه آمریکا این دو کشور را تهدید می‌داند، درباره جمهوری اسلامی هم احتمالا همین اتفاق می‌افتد.
*کارشناس مسایل بین‌الملل