آموزش‌وپرورش در سکوت

مینا عینی‌فر- شنیدن اخبار تنبیه بدنی دانش‌آموزان تبدیل به عادت شده است. موضوعی که از یک سو خشم شنونده را برمی‌انگیزد و از سوی دیگر نهیب می‌زند که دست‌ها از اقدامی عملی کوتاه است و در هر گوشه‌ای ممکن است چنین حادثه‌ای رخ دهد و فیلم آن هرگز به بیرون از مدرسه درز نکند. در این میان وزارت آموزش‌وپرورش کمتر واکنشی از خود نشان داده است. نه تغییراتی در شیوه استخدام معلمان و مربیان مدارس و نه اعمال نظارت‌های بیشتر بر روال فعلی. گرچه در برخی موارد خبر اخراج خاطیان آبی بر آتش این خشم بوده اما بسیاری دیگر از این اخبار به دست فراموشی سپرده می‌شوند یا اصلا به گوش کسی نمی‌رسند.
قطع رگ دست دانش‌آموز گناوه‌ای
به تازگی انتشار اخبار از تنبیه بدنی دانش‌آموزان که گاهی با تصویر و فیلم نیز همراه بوده، بیشتر شده است. اتفاقی که می‌تواند حاکی از رشد خشونت در مدارس باشد. هنوز مدت زیادی از خبر اخراج یک مدیر مدرسه به دلیل تنبیه بدنی دانش‌آموزش نگذشته که در یکی از تازه‌ترین گزارشات عفونت دست یک دانش‌آموز بر اثر تنبیه شدید خبرساز شده است. به گزارش شفاف، دانش‌آموزان یک کلاس در گناوه به دلیل درس نخواندن، توسط مدیر مدرسه با لوله پولیکا تنبیه شدند که این اقدام منجر به عفونت دست یکی از دانش‌آموزان این کلاس شد.
بنا بر این گزارش، در استان بوشهر و شهر کوچکی مانند گناوه در مدت کوتاهی دو بار اتفاقی ناگوار رخ می‌دهد که نه تنها اقدامی جهت جلوگیری از آن صورت نمی‌گیرد، بلکه با ظاهرپوشانی بر گذار از این اتفاقات اهتمام ورزیده می‌شود. ماجرا از این قرار است که در یکی از مدارس گناوه وقتی معلم در کلاس حاضر می‌شود تا دانش‌آموزان را ارزشیابی کند، متوجه می‌شود که اغلب آنان در وضعیت مطلوب درسی قرار ندارند، همین دلیل کافی است تا معلم مربوطه -که مدیر مدرسه نیز است- همه دانش‌آموزان آن کلاس را به حیاط مدرسه ببرد و تک به تک آنان را تنبیه بدنی کند.
بعد از تنبیه حال یکی از دانش‌آموزان به شدت رو به وخامت می‌رود به طوری که اثرات آن روی دست‌های او روز به روز نمایان‌تر می‌شود. طبق گفته یک منبع آگاه در گناوه، دانش‌آموزان توسط معاون مدرسه در رابطه با مساله پیش آمده تهدید می‌شوند و در نتیجه این دانش‌آموز ۱۵ ساله تا سه روز هیچ حرفی در رابطه با این ماجرا نمی‌زند.
بنا بر این گزارش، زمانی که مدیریت آموزش‌وپرورش شهرستان گناوه از این موضوع مطلع می‌شود تلاش خود را برای پیگیری و بررسی موضوع نشان می‌دهد و مدیرکل آموزش‌وپرورش استان و معاون و مشاور اداره کل نیز به گناوه می‌آیند تا از نزدیک در جریان وضعیت دانش‌آموز و حادثه قرار بگیرند.
اعضای خانواده این دانش‌آموز گفته‌اند که تاکنون شکایتی نکرده‌اند و تنها به سلامت و بهبودی فرزندشان فکر می‌کنند. همچنین اصغر حصیری در بیمارستان گناوه از دانش‌آموز مصدوم گناوه‌ای عیادت و تمام هزینه‌های درمانش را تقبل کرد. وی با مشاهده وضعیت بیمار درخواست کرد که دانش‌آموز برای ادامه درمان به شیراز اعزام شود.
این نوجوان مضروب که شدت و عفونتش حتی ممکن است به قلبش نیز صدمه وارد کند تا روز پیش در بیمارستان امیرالمومنین گناوه بستری بود اما اکنون جهت مداوا به شیراز منتقل شده است. طبق تایید پزشک معالج، عفونت دست ناشی از ضربه لوله پولیکا بر دستان دانش‌آموز و در نتیجه قطع شدن رگ دست اوست. پزشک معالج این دانش‌آموز گزارشی از روند درمان ارایه و از وضعیت عمومی این نوجوان اعلام رضایت کرده است.
شرایط استخدامی معلمان
معلمان از اقشاری هستند که مستقیما با تعلیم و تربیت در ارتباطند، آن هم در مقطعی که به عقیده بسیاری از کارشناسان مهم‌ترین مقطع زندگی در شکل‌دهی به رفتارها و افکار کودکان است.
ماده «دوم» قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش‌وپرورش مصوب ۱۵ دی ماه ۱۳۶۱ که در وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس قابل دسترسی است، درباره ضوابط عمومی گزینش اخلاقی، اعتقادی و سیاسی کارکنان آموزش‌وپرورش و نهادهای تابعه آورده است که ضوابط برای مشاغل آموزشی و غیرآموزشی علاوه بر داشتن شرایط عمومی استخدام (‌صلاحیت علمی و توانایی‌ جسمی و روانی) شامل هفت بند است. این هفت بند عبارتند از: اعتقاد به دین مبین اسلام و یا یکی از ادیان رسمی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، التزام عملی به احکام اسلام، اعتقاد و التزام به ولایت فقیه، نظام جمهوری اسلامی و قانونی اساسی، عدم اشتهار به فساد اخلاقی و تجاهر به فسق، عدم سابقه وابستگی تشکیلاتی، هواداری از احزاب و سازمان‌ها و گروه‌هایی که غیرقانونی بودن آنها از طرف مقامات صالحه اعلام شده یا ‌می‌شود مگر آنکه توبه ایشان احراز شود، عدم سابقه محکومیت کیفری موثر، عدم اعتیاد به مواد مخدر.
در این میان به صلاحیت‌های علمی و توانایی جسمی و روانی معلمان اشاره شده اما چگونگی ارزیابی این موارد تشریح نشده است. در این قانون چگونگی انتخاب اعضای تشکیلات گزینش وزارت آموزش‌وپرورش نیز تشریح شده است اما در میان این افراد جای مددکاران و روانشناسان اجتماعی خالی است. براساس این قانون، هیات مرکزی گزینش توسط هیات عالی گزینش تشکیل می‌شود و به عنوان مرجع گزینش در وزارت آموزش‌وپرورش خواهد بود. اعضای‌هیات مذکور که با حکم دبیر هیات عالی گزینش منصوب می‌شوند، عبارتند از: نماینده وزیر، نماینده سازمان امور اداری و استخدامی کشور و نماینده هیات عالی گزینش.
حضور مددکاران در مدرسه منتفی است؟
چندی پیش رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران خواستار حضور مددکاران اجتماعی در مدارس شد. او در این باره گفت: آموزش‌وپرورش باید مهارت‌های زندگی از قبیل کنترل خشم، ‌تصمیم‌گیری درست، روابط بین فردی و رفتار جرات‌مندانه را در کنار موضوع‌های دیگر به دانش‌آموزان آموزش دهد.
سیدحسن موسوی‌چلک که با ایلنا گفت‌وگو ‌کرده با اشاره به کشته شدن معلم بروجردی توسط دانش‌آموز خود خاطرنشان کرد: باید به این موضوع توجه داشت که آموزش‌وپرورش یک محیط اجتماعی است که با سایر محیط‌ها در تعامل است بنابراین آموزش‌هایی که افراد خارج از این محیط دریافت می‌کنند در نوع رفتارشان تاثیرگذار خواهد بود. چنانچه آموزش‌وپرورش فعالیت خود را در این زمینه گسترده، فراگیر و مستمر انجام دهد، طبیعتا می‌تواند در کنترل خشونت و بالابردن آستانه تحمل کمک زیادی به جامعه کند.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران یادآور شد که دانش‌آموزان حداقل ۱۲ سال از عمر خود را در نظام آموزش‌وپرورش سپری می‌کنند. او حتی از طرف این تشکل غیردولتی اعلام آمادگی کرد که در زمینه تامین نیرو، آموزش و نظارت مددکاران در مدارس با آموزش‌وپرورش
همکاری کنیم.
با وجود این اعلام آمادگی و توصیه‌های موسوی‌چلک، پاسخ مدیرکل امورتربیتی و مشاوره آموزش‌وپرورش چندان امیدوارکننده نبود. به گزارش ایلنا مدیرکل امورتربیتی و مشاوره آموزش‌وپرورش اعلام کرد به‌کارگیری مددکاران برای پیشگیری از خشونت در مدارس با توجه به میزان بودجه‌ای که در اختیار داریم، مقدور نیست.
عیسی مراد با بیان اینکه در حال حاضر تعداد مشاوران در سطوح ابتدایی و راهنمایی کم است، اظهار کرده: تامین نیرو از حوزه کاری ما خارج است و همچنین تخصیص بودجه در راستای تامین نیرو برعهده مجلس است.
با وجود اینکه تمامی اخبار ناخوشایند از مدارس به بیرون درز نمی‌کنند و تنها بخشی از آنها به رسانه‌ها راه می‌یابد، تعداد این حوادث در رسانه‌ها روند رو به رشدی دارد. با این حال از وزارت آموزش‌وپرورش صدایی حاکی از واکنش و وعده تغییر به گوش نمی‌رسد.