آیا نسبت قیمت به درآمد (P/E) مهم است؟

یاد بگیرید از نسبت قیمت به درآمد و قیمت به فروش به درستی استفاده کنید. نسبت‌های مالی ابزار مناسبی برای یافتن رابطه بین داده‌ها و اطلاعات مختلف مالی است و به اعداد و ارقام حسابداری معنی و مفهوم می‌بخشد. به گزارش سنا، این نسبت‌ها به نظر پیچیده می‌‌رسند، اما یادگیری آنها ساده‌‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید یکی از این نسبت‌ها نسبت قیمت به درآمد است. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را بخرید، بعد از بررسی صورت‌هایی مالی شرکت، متوجه شدید که سود امسال آن ۱۰ میلیارد تومان بوده است. فوق‌‌العاده به نظر می‌‌رسد. با این ‌حال برای آگاهی بیشتر، به سراغ سود سال‌‌های قبل و سود سایر شرکت‌‌ها می‌روید. اگر شما متوجه شوید که سود سایر شرکت‌های مشابه، در سال‌جاری ۵۰ میلیارد بوده است، چه ‌کار می‌کنید؟ آیا نظرتان در مورد شرکت تغییر می‌کند؟ حالا فرض کنید سود شرکت در سال گذشته ۵۰ میلیارد بوده است. حالا چه؟ آیا هنوز سود ۱۰ میلیاردی فوق‌العاده است؟ دو نسبت بسیار مهم و کلیدی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تصمیم بهتری بگیرید: باید به نسبت قیمت به درآمد یا P/E و نسبت قیمت به فروش یا PSR دقت شود. در ادامه توضیحاتی در مورد هر یک از این نسبت‌ها و نحوه کاربرد آنها برای شما ارائه می‌کنیم.
نسبت قیمت به درآمد P/E
نسبت قیمت به درآمد یکی از شناخته‌‌شده‌‌ترین معیارها برای شناسایی سهام ارزشمند است و به همین دلیل یکی از مهم‌‌ترین ابزار برای تحلیل سهام شرکت‌‌هاست و معمولا در وب‌‌سایت‌ها و روزنامه‌های خبری گزارش می‌شود. علت اینکه این نسبت در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارد این است که بین قیمت جاری سهم و سودی که در صورتحساب سود و زیان گزارش شده است، ارتباط برقرار می‌‌کند. P در این نسبت قیمت بازار سهم است یعنی قیمت امروز سهم در بازار بورس. E هم نشان‌دهنده سود هر سهم یا EPS سالانه است. فرض کنید سهم الف امروز در بورس به قیمت ۲۵۰ تومان معامله شد. همین‌طور سود هر سهم الف در گزارش‌‌های مالی ۲۵ تومان گزارش شده است. بنابراین P/E سهم الف ۱۰ است. اگر در روزهای آتی قیمت هر سهم افزایش یابد و به ۳۰۰ تومان برسد P/E نیز افزایش و برابر با ۱۲ می‌شود. اساسا هر قدر که قیمت سهم بیشتر شود، شما ملزم به پرداخت مبلغ بالاتری به ازای هر ریال سود شرکت هستید. در مثال فوق وقتی قیمت ۲۵۰ تومان است، شما به ازای هر ریال سود شرکت ۱۰ ریال پرداخت می‌کنید درصورتی‌ که افزایش قیمت موجب می‌شود شما به ازای هر ریال سود، ۱۲ ریال پرداخت کنید. حالا چرا افراد به‌ جای خرید سهامی که P/E پایینی دارد، در سهامی سرمایه‌‌گذاری می‌کنند که نسبت قیمت به درآمد آن بالاست؟ به خاطر داشته باشید که سرمایه‌‌گذاران بر مبنای انتظارات و پیش‌‌بینی‌های خود در بورس خرید و فروش می‌‌کنند. شاید آنها خبرهایی شنیده‌‌اند که در صورت واقعیت داشتن، باعث می‌شود سود هر سهم شرکت دو برابر شود. در این صورت بعد از انتشار خبر افزایش سود هر سهم با فرض ثابت ماندن قیمت نسبت قیمت به درآمد نصف خواهد شد و این اتفاق، سود بسیاری را برای سرمایه‌‌گذاران به همراه خواهد داشت. خبر بد اینکه در صورت رخ ندادن آن خبر، به‌ زودی قیمت سهم کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذارانی که با هدف افزایش قیمت اقدام به خرید سهم کرده بودند، ضرر می‌کنند. با مثالی اهمیت نسبت قیمت به درآمد را به شما نشان می‌‌دهیم. فرض کنید دوست شما قصد دارد فروشگاه خود را یکجا بفروشد. سود سالانه فروشگاه ۲۰ میلیون تومان است. از او می‌پرسید با چه قیمتی حاضر به فروش کسب‌‌وکار خودش است او پاسخ می‌دهد یک میلیارد تومان!!! انسان عاقل هرگز چنین پیشنهادی را قبول نمی‌‌کند. اگر چه فروشگاه سودآور است اما سرمایه‌گذاری یک‌ میلیاردی برای سود ۲۰ میلیونی اصلا منطقی نیست. در واقع فروشگاه گران است و بسیار بیشتر از آنچه باید، ارزش‌گذاری شده است. P/E این سرمایه‌گذاری ۵۰ است و بسیار بالاست. حالا اگر دوست شما این فروشگاه را با قیمت ۱۰۰ میلیون تومان بفروش برساند، چه؟ منطقی است و ارزش سرمایه‌‌گذاری دارد. در این صورت P/E این سرمایه‌گذاری ۵ است و عددی معقول به حساب می‌‌آید. P/E پاسخ این سوال را می‌دهد که آیا سرمایه‌‌گذاری گران است یا ارزان؟ به‌عنوان یک قاعده کلی P/E پایین سهم، مطمئن‌‌تر است و P/E بالاتر نشان‌دهنده ریسک بیشتر است. وقتی گفته می‌‌شود P/E سهم الف بالاست باید این سوال را پرسید که نسبت به چه چیزی؟ و باید P/E را در همه بخش‌ها و دوره‌های زمانی مقایسه کرد.
نسبت قیمت به فروش PSR
نسبت قیمت به فروش، از تقسیم قیمت سهم بر فروش آن به دست می‌آید. از آنجا که در گزارش‌های مالی شرکت فروش به ازای هر سهم اعلام نمی‌شود، لذا برای محاسبه این نسبت می‌‌توان فروش کل را بر تعداد سهام منتشرشده شرکت تقسیم کرد و به ‌این ‌ترتیب این نسبت را محاسبه کرد. به ‌عنوان یک قاعده کلی سهامی که نسبت PSR آن یک یا کمتر از یک است، گزینه بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری است. در نظر بگیرید شرکت الف در سال یک میلیارد تومان فروش دارد و ارزش بازار آن ۹۵۰ میلیون تومان است. در این صورت PSR شرکت الف ۹۵/۰ است یعنی شما می‌‌توانید ۱۰۰ تومان فروش شرکت را به قیمت ۹۵ تومان بخرید و در صورتی ‌که سایر عوامل مساعد باشد، خرید سهام این شرکت احتمالا یک سرمایه‌گذاری ارزشمند است.
شما می‌‌توانید در موقعیت‌‌های زیر از نسبت PSR برای تخمین سهام استفاده کنید: از این نسبت در کنار سایر نسبت‌‌ها و اطلاعات برای تخمین استفاده کنید تا تصمیم جامعی در مورد سهام شرکت بگیرید. اگر قصد دارید سهامی را تخمین بزنید که سال گذشته زیان‌ده بوده است یا اطلاعات مربوط به سود آن در دسترس نیست از نسبت PSR استفاده کنید.
اگر قصد دارید در مورد سلامت مالی شرکت مطمئن شوید از این نسبت استفاده کنید. چرا که دستکاری میزان فروش شرکت سخت‌تر از دستکاری سود آن از طریق تغییر روش‌های حسابداری است. از این نسبت بیشتر برای شرکت‌‌های تولیدی استفاده کنید، نه شرکت‌‌های خدماتی چون محاسبه فروش محصول ساده‌‌تر از محاسبه فروش خدمات است. نسبت قیمت به فروش شرکت را با سایر شرکت‌ها در صنعت و بازار و همین‌‌طور میانگین صنعت و بازار مقایسه کنید تا دید کامل‌‌تری نسبت به ارزش شرکت پیدا کنید.