آیا کاوشگران «چاندرایان۳» از شبانگاه سرد ماه جان سالم به‌در خواهند برد؟

«جهان‌صنعت»- کاوشگران روباتیک «چاندرایان ۳» گرمکن‌های رادیوایزوپ برای محافظت از خود در برابر سرمای ماه ندارند، اما می‌توان احتمال ضعیفی برای بیدار شدن آنها در نظر گرفت. کاوشگران روباتیک قمری هند پس از ماموریت پیشگامانه دو هفته‌ای خود، هفته گذشته در تاریکی سرد منطقه قطب جنوبی ماه به خوابی عمیق فرو رفتند. اینکه آیا فضاپیماهای هندی در پایان شبانگاه قمری و تابش دوباره نور خورشید بر آنها، از خواب بیدار خواهند شد یا خیر، تا حد زیادی به شانس بستگی دارد. دمای مناطق نزدیک به قطب‌های ماه می‌تواند تا منفی ۲۵۳ درجه سانتیگراد یا فقط ۲۰ درجه بالای صفر مطلق کاهش یابد. با این حال ماه‌نشین چاندرایان ۳ با نام ویکرام و ماه‌نورد ماموریت با نام پراگیان که یکم شهریور روی سطح ماه فرود تاریخی انجام دادند، هیچ‌کدام از گرمکن‌های رایج برای ماموریت‌های قمری برخوردار نیستند.
گرمکن‌های مورد بحث که با عنوان واحدهای گرم‌کننده رادیوایزوتوپ (RHUs) شناخته می‌شوند، با تابش غیرفعال گرما کار می‌کنند تا سخت‌افزار فضاپیما را در دمای عملیاتی پایدار نگه دارند. معمولا RHUهای مورد استفاده در ماموریت‌های فضایی، گرمای تولیدشده از واپاشی طبیعی انواع پرتوزای پلوتونیم و پولونیم را به نیروی الکتریکی تبدیل می‌کنند. این فرآیند درنهایت سخت‌افزار فضاپیما را گرم می‌کند؛ هرچند عمدتا به اندازه‌ای که بتوانند در دمای بسیار سرد دوام آورند، اما بدون وجود هیچ‌گونه سامانه‌ای برای گرمایش، بقای دو فضاپیمای ماموریت چاندرایان ۳ به شانس واگذار شده است. واحدهای گرم‌کننده رادیوایزوتوپ از دهه ۱۹۷۰ در ماموریت‌های فرود روی ماه به‌کار رفته‌اند. لونوخود ۱ که اولین ماه‌نورد موفق با رکورد پیمایش بیش از ۱۰ کیلومتر از سطح قمری در طول فقط ۱۰ ماه بود، با استفاده از سلول‌های خورشیدی نصب‌شده روی یک درپوش، انرژی‌اش را تامین می‌کرد. این فضاپیما در طول شب‌های ماه، آن درپوش را می‌بست تا با انرژی تولیدشده به‌وسیله یگ گرمکن رادیوایزوتوپ مبتنی بر پلوتونیم ۲۱۰، تا طلوع بعدی خورشید گرم بماند.
زوج ماه‌نشین و ماه‌نورد ماموریت چانگ‌ای ۳ چین که در سال ۲۰۱۳ در دهانه‌ای بزرگ در قسمت شمال غربی ماه، در فاصله اندک از محوطه‌ استقرار لونوخود ۱ فرود آمدند، سازوکارهای مشابهی برای محافظت از خود در برابر شب‌های سوزناک داشتند. ماه‌نورد یوتو در شب اول جان سالم به‌در برد، اما بعد از شب دوم امکان تحرک خود را برای همیشه از دست داد. با این حال، جانشین آن به نام یوتو ۲، در چهار سال گذشته در آغاز هر روز قمری طبق انتظار از خواب بیدار شده است. سازمان پژوهش‌های فضایی هند (ایسرو) درباره اینکه چرا ماه‌نشین و ماه‌نورد ماموریت چاندرایان ۳ به گرمکن‌های رادیوایزوتوپ مشابه مجهز نشده‌اند، به‌طور علنی صحبت نکرده است. با این حال، این دو فضاپیمای روباتیک اهداف علمی خود را به‌طور عالی برآورده کردند. آنها در اصل اولین کاوشگرانی بودند که در نزدیکی قطب جنوب ماه فرود آمدند؛ منطقه‌ای که به‌لطف وجود احتمالی مخازن عظیم آب یخ‌زده به کانون جدید اکتشافات فضایی تبدیل شده است.
ماه‌نشین ویکرام حتی توانست از اهداف تعیین‌شده برای خود فراتر برود و در جریان یک آزمایش، به اندازه تقریبا ۴۰ سانتیمتر از روی ماه برخیزد. این برخاست در حالی انجام شد که ماه‌نورد پراگیان از قبل در نزدیکی ماه‌نشین به حالت خواب وارد شده بود. ایسرو با پایان ماموریت چاندرایان ۳ در پستی در ایکس (توئیتر) گفت به‌منظور آماده‌سازی فضاپیماها برای اولین شب قمری، باتری‌های آنها پیش از خواب به‌طور کامل شارژ شدند. اگر شانس با هند یار باشد، این کشور می‌تواند به‌زودی یک فرصت ۱۴ روزه دیگر برای کاوش ماه به‌دست آورد؛ در غیر این صورت، فضاپیماهای چاندرایان ۳ به خواب ابدی خواهند رفت و برای همیشه به‌عنوان سفیران هند روی ماه باقی خواهند ماند.