آینده تجارت جهانی زیر سایه تغییر اقلیم

مرکز پژوهش‌های اتاق ایران با انتشار گزارش «تغییرات اقلیمی و آینده تجارت جهانی» به بررسی اثرات تغییرات آب و هوایی در سراسر جهان و راهکارهای مقابله با این تاثیرات که از سوی کشورهای مختلف ارائه شده، می‌پردازد. ایران برای سازگاری با تغییر اقلیم به تغییر سیاست‌های تجاری مخصوص نیاز دارد؛ توجه به تجارت کالاها و خدماتی که سازگار با تغییرات آب‌وهوا هستند از همین سیاست‌هاست. باید در تحقیق و توسعه، فناوری‌های جدیدی سرمایه‌گذاری شود. برخی از مهم‌ترین نکات مطرح‌شده در این گزارش در زیر ارائه می‌شود.
– تغییرات آب‌وهوایی تهدیدی بزرگ برای اقتصاد و تجارت جهانی است. اثرات تغییرات آب‌وهوایی در حال حاضر در سراسر جهان به شکل رویدادهای شدید آب‌وهوایی، افزایش سطح آب دریاها و تغییرات در محصولات کشاورزی احساس می‌شود. این تاثیرات احتمالا در آینده شدیدتر می‌شوند و تاثیر قابل‌توجهی بر تجارت بین‌المللی خواهند داشت.
– براساس یکی از مطالعات معتبر، تغییرات آب‌وهوایی تا سال ۲۰۵۰ می‌تواند منجر به از دست ‌دادن ۲۳ تریلیون دلار در تولید اقتصاد جهانی شود. این رقم نشان‌دهنده کاهش بالقوه‌ ۱۱ تا ۱۴ درصدی در تولید اقتصاد جهانی در مقایسه با سطوح رشدی است که بدون تغییرات اقلیمی می‌تواند اتفاق بیفتد.
– انتظار می‌رود زیان‌های اقتصادی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی، در طول زمان افزایش یابد و مهم‌ترین تاثیرات آن در فقیرترین کشورها ایجاد شود. این کشورها ممکن است به دلیل تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی، ثروت خود را به‌ازای هر نفر بین ۱۷ تا ۳۰ درصد از دست بدهند.
برخی تاثیرات احتمالی تغییرات آب‌وهوایی بر تجارت بین‌المللی عبارتند از:
– افزایش هزینه‌های تجارت، به دلیل اختلال در زنجیره تامین و زیرساخت.
– تغییر در الگوهای تجارت، به دلیل سازگاری کشورها با آب و هوای متغیر.
– افزایش رقابت برای منابع که می‌تواند منجر به درگیری‌های تجاری شود.
در بخشی از این گزارش آمده است: مکانیسم تنظیم مرزی کربن مهم‌ترین اقدام اتحادیه اروپا در راستای قاعده‌سازی‌های نوین در حوزه تجارت و تغییرات اقلیمی است. در قالب این قانون، مالیات جدیدی تحت عنوان مالیات بر کربن بر برخی واردات اتحادیه اعمال می‌شود. اجرای این قانون در سال ۲۰۲۳ آغاز می‌شود و طیف وسیعی از کالاهای انرژی‌بر را پوشش می‌دهد. از منظر اتحادیه اروپا، مکانیسم تنظیم مرزی کربن به عنوان ابزار کلیدی اتحادیه اروپا جهت تعیین قیمت منصفانه، برای کربن منتشرشده در فرآیند تولید کالاهای وارداتی اتحادیه که از شدت کربن بالایی برخوردارند و نیز تشویق تولید صنعتی پاک‌تر در کشورهای غیر از اتحادیه اروپا طراحی شده‌ است. در قالب این مکانیسم، اتحادیه اروپا برابری هزینه‌ای را که شرکت‌های اروپایی برای انتشار کربن در فرآیند تولید کالاهای با شدت کربن بالا پرداخت می‌کنند، از طریق اعمال تعرفه متناسب بر این دسته از کالاهای وارداتی به این اتحادیه تضمین می‌کند.
ایران کشوری است که به شدت در برابر تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی آسیب‌پذیر است. این کشور در منطقه‌ای واقع شده است که در حال حاضر اثرات تغییرات آب‌وهوایی مانند خشکسالی، سیل و موج گرما را تجربه می‌کند. این تاثیرات احتمالا در آینده شدیدتر خواهد شد و تاثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد و تجارت ایران خواهد داشت.
ایران برای سازگاری با تغییرات اقلیمی نیاز به تغییر سیاست‌های تجاری مخصوص به خود دارد. توجه بیشتر به تجارت کالاها و خدماتی که سازگار با تغییرات آب‌وهوا هستند را می‌توان در این راستا مطرح کرد. ایران نیاز دارد در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدیدی سرمایه‌گذاری کند که می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و انطباق با تغییر آب‌وهوایی کمک کند.
ایران می‌تواند محیط حمایتی‌تری برای کسب‌وکارهای سازگار با تغییرات اقلیمی ایجاد کند. این اقدامات شامل ارائه معافیت‌های مالیاتی، یارانه‌ها و سایر مشوق‌ها برای مشاغلی است که در تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود هستند. افزون بر این ایران می‌تواند سیاست‌های تجاری حمایت‌کننده از اقدامات اقلیمی را اعمال کند. این اقدامات شامل اجتناب از موانع تجاری است که ورود کالاها و خدمات سازگار با آب‌وهوا را به کشور دشوار می‌کند.