آینده صنعت غذا در ۲۰۲۵

فاطمه رحیمی- صنعت غذا در سال 2024 با چالش‌های متعددی از جمله افزایش هزینه‌ها، تاثیرات شدید آب‌وهوایی و درگیری‌های ژئوپلیتیکی مداوم روبه‌رو بود. آخرین تحقیقات در مورد امنیت غذایی و تغذیه نشان می‌دهد که جهان در دستیابی به هدف توسعه پایدار(SDG 2)، یعنی ریشه‌کن کردن گرسنگی تا سال ۲۰۳۰، به‌طور قابل‌توجهی عقب ماند و تعداد نگران‌کننده‌ای از مردم همچنان با ناامنی غذایی و سوءتغذیه مواجه هستند. با پیشرفت محدود در اقدامات مربوط به سیستم‌های غذایی در مواجهه با بحران آب‌وهوا، نگاه جهان به آینده‌ای است که در آن تنها مصرف جهانی مواد‌غذایی می‌تواند تا سال ۲۱۰۰ تقریبا یک درجه سانتی‌گراد به گرمایش زمین اضافه کند.
با وجود این چالش‌ها، یک نظرسنجی از بیش از ۲۵۰برند جهانی نشان داد که ۷۶‌درصد آنها قصد دارند هزینه‌های خود را برای توسعه محصولات جدید در طول سال آینده افزایش دهند. قبلا موجی از نوآوری‌های جدید در بازار مشاهده شده است، از جایگزین‌های گیاهی گرفته تا بسته‌بندی‌های پایدار. در سال ۲۰۲۴، تقریبا نیمی از جمعیت جهان به پای صندوق‌های رای رفتند و مجموعه‌ای جدید از سیاستگذاران و فرصت‌هایی را برای جامعه سیستم‌های غذایی جهت پیشبرد تحول ایجاد کردند.
با نگاهی به آینده و سال۲۰۲۵، نیاز به اقدامات جسورانه و قاطع در مورد غذا بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. پتانسیل عظیمی برای تغییر شکل سیستم غذایی به سیستمی پایدار، عادلانه، سالم و انعطاف‌پذیر وجود دارد اما این امر تنها از طریق تلاش‌های هماهنگ سیاستگذاران، رهبران صنعت، کشاورزان و مصرف‌کنندگان به دست خواهد آمد.
با نزدیک شدن به پایان سال ۲۰۲۴ و افزایش اهمیت دستور کار غذایی، چه درس‌هایی می‌توان از سیستم‌های غذایی در سال ۲۰۲۴ آموخت؟
نقطه میانی یک دهه سرنوشت‌ساز
فقط پنج‌سال تا سال ۲۰۳۰ فرصت وجود دارد. زمانی که کشورها متعهد شده‌اند انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را تقریبا به نصف کاهش دهند. از آنجایی که سیستم‌های غذایی یک‌سوم از انتشار گازهای گلخانه‌ای را تشکیل می‌دهند‌ و تخمین‌های فعلی نشان می‌دهد که جهان به شدت از هدف خود دور است، تحول فوری و اساسی در سیستم‌های غذایی ضروری است.
یک نقطه عطف مهم در افق ۲۰۲۵، COP30 است که قرار است در برزیل برگزار شود. این یک فرصت بی‌نظیر برای ایجاد ارتباط بین طبیعت و سیستم‌های غذایی است زیرا برزیل نقش دوگانه‌ای را به عنوان یک رهبر جهانی در تولید مواد غذایی و یک متولی حیاتی تنوع زیستی ایفا می‌کند. COP30 باید به‌عنوان فرصتی برای ارزیابی، جسارت و تعهد به تغییرات تحول‌آفرین لازم جهت اطمینان از پایداری و انعطاف‌پذیری سیستم‌های غذایی باشد.
از اکنون تا آن زمان، سیاستگذاران محلی و ملی نقش کلیدی در‌ گذار سیستم‌های غذایی دارند. تحلیل اخیر EIT Food هفت فرصت حیاتی را برای پارلمان اروپا که اخیرا انتخاب شده، تشریح کرده است، از تقویت مشارکت‌های دولتی و خصوصی گرفته تا قرار دادن مصرف‌کنندگان در قلب سیاستگذاری. با مشارکت معنادار بازیگران در سراسر زنجیره ارزش غذایی، سیاستگذاران فرصت واقعی برای ایجاد چارچوب‌هایی برای رشد سیستم‌های غذایی دارند.
تکنولوژی تکامل می‌یابد
فناوری دیگر یک نیروی نوظهور در بخش کشاورزی و موادغذایی نیست. اساسا نحوه تولید، توزیع و مصرف موادغذایی را تغییر می‌دهد. استارتاپ‌ها رهبری این تحول را بر عهده دارند و نوآوری‌هایی را توسعه می‌دهند که بهره‌وری را افزایش، ضایعات را کاهش می‌دهند و فرصت‌های جدیدی را در سراسر زنجیره ارزش ایجاد می‌کنند.
SAM-DIMENSION GmbH، برنده اخیر جایزه نوآوری بازاریابی EIT Food، از فناوری مبتنی‌بر پهپاد و نرم‌افزار تشخیص علف‌های هرز مبتنی‌بر هوش‌مصنوعی برای کمک به کشاورزان در شناسایی مشکلات نوظهور علف‌های هرز استفاده می‌کند. مطالعات موردی در مورد درمان خارها نشان داده است که استفاده از این ابزار می‌تواند به ۹۵درصد از مزارع چغندرقند اجازه دهد بدون علف‌کش درمان شوند که نشان می‌دهد چگونه نوآوری‌های تکنولوژیکی از ‌گذار به‌سمت یک سیستم غذایی کارآمدتر و پایدارتر پشتیبانی می‌کنند.
با این حال، این تکامل سریع تکنولوژیکی چالش‌هایی را به همراه دارد که باید برای آنها در سال ۲۰۲۵ و پس از آن آماده بود. برای استفاده از تمام پتانسیل آن، باید مطمئن شد که هیچ‌کس از قافله عقب نمی‌ماند.
ابتکاراتی مانند برنامه Test Farms EIT Food نشان می‌دهد که چگونه استارتاپ‌ها و کشاورزان می‌توانند با توانمندسازی کارآفرینان برای آزمایش، اعتبارسنجی و نمایش راه‌حل‌های خود در مزارع آزمایشی با همکاری کشاورزان، به‌طور متقابل سود ببرند. سرمایه‌گذاری در آموزش و زیرساخت‌ها و بهبود مقررات پیرامون فناوری‌های جدید برای اطمینان از اینکه نوآوری‌های تکنولوژیکی مزایای گسترده‌ای را به همراه دارد، بسیار مهم است.
ظهور کشاورزی احیاکننده
کشاورزی احیاکننده به‌عنوان یک راه‌حل کلیدی برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی، بهبود سلامت خاک، حمایت از تنوع‌زیستی و کاهش مصرف آب، در میان سایر مزایا، همچنان رو به رشد است. در اوایل سال ۲۰۲۴، EIT Food و Foodvalley، Navarra 360º، اولین پروژه چشم‌انداز Regenerative Innovation Portfolio را راه‌اندازی کردند که از ۸۰ کشاورز در شمال اسپانیا برای اجرای کشاورزی احیاکننده در سیستم‌های تناوب زراعی خود حمایت خواهد کرد.
آنچه زمانی یک گفت‌وگوی ویژه بود، اکنون به‌طور جدی در جریان اصلی قرار گرفته است. با این حال، خطر ادعاهای مشکل‌ساز که مزایای شیوه‌های احیاکننده را بیش از حد ساده یا اغراق می‌کنند نیز افزایش می‌یابد. بسیار مهم است که به تغییر به‌‌سمت شیوه‌های احیاکننده به عنوان بخشی از مجموعه‌ای جامع از راه‌حل‌ها نزدیک شویم و در سراسر زنجیره‌های ارزش برای به حداکثر رساندن تاثیر، همکاری کنیم.
برای مثال، شیوه‌های احیاکننده باید با تنوع پروتئین همراه شوند تا تاثیر زیست‌محیطی رژیم‌های غذایی کاهش یابد. تغییرات سیاستی نیز ضروری است، به‌طوری‌که دولت‌ها نقش محوری در فعال‌کردن‌ گذار احیاکننده ایفا می‌کنند.
در عین حال، باید به درخواست‌های جهانی برای تامین مالی بیشتر آب‌وهوا برای کشاورزان، به ویژه کشاورزان خرده‌پا، گوش فرا دهیم تا از‌ گذار عادلانه‌ای که معیشت و امنیت غذایی را در کنار مزایای زیست‌محیطی در اولویت قرار می‌دهد، اطمینان حاصل شود. تامین مالی آب‌وهوا یکی از محورهای اصلی کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی COP29 بود و احتمالا در دستور کار سیاست آب‌و‌هوایی در سال ۲۰۲۵ همچنان در اولویت خواهد بود.
مصرف‌کنندگان کنترل را به دست می‌گیرند
ترجیحات مصرف‌کنندگان همچنان در حال تکامل است، به‌طوری‌که سال ۲۰۲۴ روندهای نوظهوری را به‌سمت غذاهای کامل به‌جای محصولات فرآوری‌شده و همچنین تمرکز بیشتر بر رژیم‌های غذایی فوق شخصی‌سازی‌شده به ارمغان می‌آورد. فناوری‌های پوشیدنی و ابزارهای مبتنی‌بر هوش‌مصنوعی، مصرف‌کنندگان را قادر می‌سازند تا کنترل بیشتری بر تغذیه خود داشته باشند، درحالی‌که پیشرفت‌های علمی امکان توصیه‌های غذایی متناسب را فراهم می‌کند.
درحالی‌که این روندها نویدهای قابل‌توجهی دارند، خطراتی را نیز به همراه دارند. هزینه همچنان یک مانع اصلی است و اگر تغذیه شخصی‌سازی‌شده فقط برای کسانی که توانایی پرداخت آن را دارند در دسترس باشد، می‌تواند نابرابری‌های بهداشتی را تشدید کند. همچنین باید مطمئن شد که تاثیرات طولانی‌مدت سلامتی این نوآوری‌ها به‌طور کامل درک شده و سیاست نقش کلیدی در تنظیم پیشنهادات تغذیه شخصی‌سازی‌شده جدید دارد. اگر شخصی‌سازی با دقت اجرا شود، می‌تواند سلامت عمومی را برای همیشه تغییر دهد.
چالش‌های پیش‌روی سیستم غذایی بسیار زیاد است اما فرصت‌ها برای اقدام جمعی، قاطع و فوری نیز بسیار زیاد است. با همکاری در سراسر زنجیره ارزش، می‌توان پتانسیل روندهای نوظهور را به حداکثر رساند و در عین حال خطرات ناشی از آنها را برطرف کرد.
واضح‌تر از همیشه است که سیاستگذاران، رهبران صنعت، کشاورزان و مصرف‌کنندگان باید باهم کار کنند تا اطمینان حاصل شود که سیستم غذایی فردا پایدار، عادلانه و سالم برای همه باشد. همانطور که به سمت سال‌۲۰۲۵ حرکت می‌کنیم، باید جهان متعهد شود که در رویکرد خود جسور، فراگیر و آینده‌نگر باشد و از این لحظه حیاتی برای تغییر سیستم غذایی جهانی خود به سمت بهتر استفاده کند.
به گزارش وبسایت New Food، سال ۲۰۲۵ سالی سرنوشت‌ساز برای سیستم‌های غذایی خواهد بود. با همکاری و اقدام قاطع، می‌توانیم چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرده و سیستمی پایدار، عادلانه و سالم برای همه ایجاد کنیم.