آیین‌نامه اسقاط خودروهای فرسوده بالاخره به گمرک ابلاغ شد

بخشنامه موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده‌۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو توسط مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات معاونت برنامه‌ریزی و مقررات سازمان توسعه تجارت ایران ابلاغ شد.
در ابلاغیه مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران آمده است: ‌به‌ پیوست‌ تصویر تصویب‌ نامه‌ شماره ٢۴٣٣۶٨/ت۶١٣٨٧هـ مورخ ٢٨/١٢/۱۴۰۲ هیات محترم وزیران درخصوص دستورالعمل‌ اجرایی‌ اسقاط خودروهای‌ فرسوده جهت‌ واردات و تولید انواع خودرو موضوع ماده ۱۰ قانون ساماندهی‌ صنعت‌ خودرو جهت‌ اقدام مقتضی‌ و ابلاغ به‌ گمرکات اجرایی‌ ایفاد می‌‌شود.
هیات وزیران در جلسه ۱۷/۱۰/۱۴۰۲ به پیشنهاد مشترک سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملی استاندارد ایران و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به استناد تبصره ۷ ماده ۱۰ اصلاحی قانون ساماندهی صنعت خودرو مصوب ۱۴۰۱ و اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه اجرایی ماده مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی
صنعت خودرو
ماده۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- قانون: قانون ساماندهی صنعت خودرو مصوب ۱۴۰۰ با اصلاحات بعدی آن.
۲- وزارت: وزارت صنعت، معدن و تجارت.
۳- صندوق: صندوق مادر تخصصی حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معدن و تجارت.
۴- خودرو: خودروی موضوع ماده۸ قانون.
۵- سن فرسودگی: سن معین شده وسایل نقلیه موتوری مطابق این آیین‌نامه.
۶- خودرو فرسوده: تمامی وسایل نقلیه موتوری با سن بیشتر از سن فرسودگی.
۷- کلانشهر: شهرهای بالای یک‌میلیون نفر جمعیت
۸- اسقاط: اعمال تغییرات فیزیکی روی خودروهای فرسوده به صورتی که خودرو و قطعات آن غیرقابل استفاده و غیرقابل برگشت به چرخه حمل‌و‌‌نقل شود.
۹- گواهی اسقاط: گواهی الکترونیکی دارای شناسه منحصر به فرد و یکتا که نشان‌دهنده انجام عملیات اسقاط و از رده خارج شدن صحیح خودرو فرسوده بوده و مورد تایید مراجع ذی‌صلاح است.
۱۰- سامانه: سامانه‌ای جامع شامل تمامی فرآیندهای اسقاط موضوع قانون و امور مرتبط در حوزه اسقاط از جمله صدور گواهی اسقاط، پرداخت وجه معادل اسقاط ارسال اطلاعات جهت شماره‌گذاری و سایر موارد مبتنی بر اسقاط وسایل نقلیه که تحت مدیریت وزارت فعالیت می‌کند.
۱۱- فراجا: فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
۱۲- مرکز: مرکز اسقاط و بازیافت خودرو که واحد صنعتی بوده و ضمن اخذ تاییدیه‌های فراجا و سازمان حفاظت محیط‌زیست، پروانه بهره‌برداری معتبر از وزارت را از اخذ می‌‌کند و مجاز به فعالیت برابر دستور‌العمل موضوع تبصره۱ ماده ۱۸ این آیین‌نامه در حوزه اسقاط و بازیافت خودرو است.
ماده۲- سن فرسودگی وسایل نقلیه به شرح زیر است:
تبصره۱- سن خودروهای وارداتی در صورت داشتن سابقه شماره‌گذاری، براساس کارت شناسایی وسیله نقلیه و در غیر این صورت براساس شماره شناسایی وسیله نقلیه (وی‌ای ان) سازنده محاسبه می‌شود.
تبصره۲- اسقاط خودروهای حادثه‌دیده به هر علت از جمله آتش‌سوزی، تصادف سنگین و غیره که به سن فرسودگی رسیده باشند، براساس گزارش مراجع ذی‌صلاح و تاییدیه فراجا و پس از ثبت در سامانه بلامانع است.
تبصره۳- در مورد خودروهای بالای ۱۰ سال که مطابق جداول موضوع این ماده به سن فرسودگی نرسیده‌اند درصورتی که از نظر ایمنی یا آلایندگی طی دو‌بار متوالی قادر به اخذ گواهی معاینه فنی نشوند، مالک وسیله نقلیه می‌تواند نسبت به اسقاط وسیله نقلیه خود اقدام کند، این گروه از خودروها در اولویت پرداخت تسهیلات قرار نخواهند گرفت.
تبصره۴- سن فرسودگی اتوبوس‌های درون‌شهری مشروط به بازآمد (اورهال) و اخذ تاییدیه‌های مربوط به ایمنی و زیست محیطی از سازمان‌های ذی‌ربط تا ۵ سال قابل افزایش خواهد بود.
ماده۳- وزارت مکلف است ظرف ۳‌ماه تمامی زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری لازم برای ایجاد سامانه را فراهم و اعلام عمومی کرده و به منظور تمرکززدایی از عملکرد سازمانه و پیشگیری از تخلفات صدور گواهی اسقاط، دسترسی کامل خدمات اینترنتی (وب سرویس) سامانه را برای دستگاه‌های اجرایی مربوط از جمله پلیس راهور فراجا، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت راه ‌و شهرسازی ایجاد کند.
ماده۴- اولویت نوسازی ناوگان و محدودیت تردد خودروهای فرسوده که در سامانه ثبت‌نام کرده و برای اسقاط اعلام آمادگی کرده‌اند به شرح جدول زیر است:
تبصره۱- آن دسته از خودروهای فرسوده که در سامانه ثبت‌نام کرده و برای اسقاط اعلام آمادگی کرده‌اند با رعایت اولویت‌های جدول موضوع این ماده، حداکثر تا ۵‌سال و زمان ایجاد شرایط لازم و اعطای تسهیلات مزبور از طریق سامانه از محدودیت‌های مربوط به خودروهای فرسوده، موضوع ماده ۸ قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶، مستثنی است. وزارت مکلف است در پایان هر سال براساس جدول یادشده، فهرست خودروهای مشمول معافیت را به پلیس راهور فراجا جهت اعمال قانون اعلام کند.
تبصره۲- دارندگان خودروهایی ک علی‌رغم ایجاد شرایط لازم و اعطای تسهیلات توسط سامانه، نسبت به خروج خودرو فرسوده خود از ناوگان حمل‌ونقل اقدام نکنند، پس از اعمال توسط وزارت به پلیس راهور فراجا با ممنوعیت تردد و سایر محدودیت‌های موضوع ماده۸ قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶ مواجه می‌شوند.
تبصره۳- درصورت عدم استقبال متقاضیان در هر گروه کاربردی با اولویت‌های مشخص شده در جدول فوق، امکان ارائه مشوق‌ها به خودروهای با سن فرسودگی پایین‌تر مجاز بوده و عدم محدودیت ایجاد شده در تردد گروه قبلی لغو می‌شود.
ماده۵- کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا، مسوول سیاستگذاری و اولویت‌بندی طرح‌های نوسازی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و اعلام آن به وزارت بعد از گذشت دوره ۵‌ساله در بازه‌های ۳‌ماهه است.
تبصره- وزارتخانه‌های راه‌وشهرسازی، کشور و صنعت، معدن و تجارت موظفند طرح‌های خود را در بازه‌های ۳‌ماهه جهت طرح در کارگروه یادشده به سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کنند.
ماده۶- تردد خودروها پس از رسیدن به سن فرسودگی در کلانشهرها با رعایت شرایط مقرر در مواد ۳ و ۴ این آیین‌نامه ممنوع است و پلیس راهور فراجا موظف است نسبت به تخصیص شماره(کد) جریمه خودروهای فرسوده به تمامی دوربین‌های نظارتی اقدام کند.
تبصره- نقل و انتقال و تعویض پلاک خودروها به کلانشهرها پس از رسیدن به سن فرسودگی ممنوع بوده و مشمول معافیت ثبت در سامانه موضوع تبصره ۱ ماده ۴ این آیین‌نامه نیستند.
ماده۷-در اجرای تبصره۲ ماده۱۰ قانون، تولیدکنندگان خودرو موظفند به صورت ماهانه درخواست گواهی اسقاط خود را از همان گروه خودرویی برابر با یک‌چهارم شمارگان (تیراژ) تولیدی در سامانه درج کنند.
تبصره- در صورتی که میزان تولید گواهی اسقاط در گروه کاربری به میزان نیاز تولیدکنندگان نباشد، وزارت با تایید سازمان حفاظت محیط‌زیست و با توجه به میزان عرضه و تقاضای گواهی در هر گروه کاربری، مجاز به ادغام گروه‌های کاربری یا صدور مجوز استفاده تولیدکنندگان از سایر گروه‌های کاربری مطابق جدول موضوع ماده۱۵ این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده۸- واردکنندگان خودرو(غیر از برقی و ترکیبی (هیبریدی)) موظفند به ازای واردات هر یک دستگاه خودرو، مطابق با رتبه انرژی خودرو وارداتی و با توجه به قیمت خودرو وارداتی خود، مطابق با جدول زیر نسبت به ارائه گواهی اسقاط مطابق با گروه کاربری متناسب اقدام کنند:
تبصره۱- برای خودروهای وارداتی کارکرده که از زمان ساخت آنها حداکثر ۲‌سال می‌گذرد، جدول تعداد گواهی اسقاط مورد نیاز برای خودروهای سنگین(تجاری و عمومی) معادل ۲۵‌درصد و برای خودروهای سواری و موتورسیکلت معادل ۵۰‌درصد گواهی اسقاط نسبت به جدول فوق افزایش خواهد یافت.
تبصره۲- برای خودروهای وارداتی کارکرده که از زمان ساخت آنها بیش از ۲‌سال (تا سقف ۵‌سال) می‌گذرد، جدول تعداد گواهی اسقاط مورد نیاز برای خودروهای سنگین (تجاری و عمومی) معادل ۵۰درصد و برای خودروهای سواری و موتورسیکلت معادل ۱۰۰‌درصد گواهی اسقاط نسبت به جدول فوق افزایش خواهد یافت.
تبصره۳- برای آن دسته از خودروهای وارداتی کارکرده که فاقد مستندات مورد تایید سازمان ملی استاندارد ایران درخصوص رتبه انرژی محصول وارداتی هستند، ملاک عمل پایین‌ترین رتبه انرژی (ای) (اف) و (جی) تعریف شده در بازه‌های قیمتی خواهد بود.
تبصره۴- برای آمبولانس‌ها، خودروهای امدادی، نظامی و انتظامی و خودروهایی که کاربری اختصاصی حمل‌ونقل عمومی به تشخیص وزارت کشور دارند و خودروهایی که با پلاک عمومی شماره‌گذاری می‌شوند، گواهی اسقاط معادل ۲۵درصد جدول موضوع این ماده اعمال خواهد شد.
تبصره۵- کلیه خودروهای وارداتی از جمله خودروهای وارداتی موضوع بند ث ماده ۳۰ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵، مشمول جدول فوق خواهند بود.
ماده۹- هرگونه استفاده و نگهداری از خودروهای فرسوده دولتی، فروش و واگذاری آنها در تمامی دستگاه‌های دولتی ۲‌سال پس از لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه ممنوع است و بدون استفاده از تسهیلات دولتی از رده خارج می‌شوند.
ماده ۱۰- خودروهای تولیدی تمام برقی از ارائه گواهی اسقاط یا تعهدات مالی مرتبط معاف هستند واردکنندگان خودروهای برقی موظفند به ازای واردات ۸‌دستگاه خودرو، گواهی اسقاط یک‌دستگاه خودرو از همان گروه خودرویی مندرج در جدول ماده۲ این آیین‌نامه را در سامانه
درج کنند.
تبصره۱- تولیدکنندگان خودروهای ترکیبی (هیبریدی) کامل موظفند به ازای تولید هر ۶خودرو، گواهی اسقاط یک دستگاه خودرو از همان گروه خودرویی مندرج در جدول ماده۲ این آیین‌نامه را در سامانه درج کنند و واردکندنگان خودروهای ترکیبی(هیبریدی) کامل موظفند به ازای واردات هر ۳ دستگاه خودرو، گواهی اسقاط یک دستگاه خودرو از همان گروه خودرویی مندرج در جدول ماده۲ این آیین‌نامه را در سامانه درج کنند.
تبصره۲- واردات و شماره‌گذاری خودروهای تمام‌برقی و ترکیبی (هیبریدی) کامل وارداتی که به منظور کاربری اختصاصی حمل‌ونقل عمومی به تشخیص وزارت کشور وارد عمل می‌شوند، معاف از اسقاط خودروهای
فرسوده هستند.