ابهام در پرونده ثبت الموت قزوین در یونسکو

منطقه الموت به عنوان سرزمینی تاریخی و بکر در استان قزوین از شایستگی‌های لازم برای ثبت در فهرست میراث جهانی برخوردار است، اما به دلایل مختلف تاکنون ثبت آن در یونسکو عملی نشده و این پرونده در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
ثبت یک اثر تاریخی یا طبیعی در میراث جهانی یونسکو می‌تواند ضمن شناخت بیشتر هموطنان و جهانیان از یک اثر و منطقه با جذب هرچه بیشتر گردشگران داخلی و خارجی، موجب اشتغالزایی و رونق اقتصادی یک شهر، منطقه و حتی یک استان شود.
در استان قزوین چهار مجموعه شامل باغستان سنتی قزوین، بافت تاریخی شهر قزوین، قلعه سمیران طارم و منظر تاریخی و طبیعی الموت قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را دارا هستند که مورد آخر در فهرست انتظار برای بررسی توسط یونسکو قرار دارد. الموت متشکل از دو بخش الموت غربی و شرقی واقع در شهرستان قزوین منطقه‌ای پررمز و راز با مناظر بی‌بدیل طبیعی همچون کوهستان و قلل مرتفع، جنگل‌ها و چشمه سارها، درختان تاریخی و دارای آثار ارزشمند تاریخی همچون قلعه حسن صباح از افراد برجسته فرقه اسماعیلیان در دوره سلجوقی در شمال شرق استان قزوین است. با این حال موانعی پیش روی ثبت جهانی این مجموعه وجود دارد که روند تکمیل پرونده منظر تاریخی و طبیعی الموت را برای ارسال به یونسکو با کندی روبه‌رو ساخته است که رفع آنها با تصمیم و اراده جدی مدیران استانی ضروری به نظر می‌رسد.
اجرا نشدن احکام قلع و قمع مانع ثبت جهانی الموت است
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین در گفت و گو با ایرنا گفت: به دلیل اینکه استان قزوین دارای اثر ثبتی در فهرست یونسکو نیست، کمتر مورد توجه گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، قرار می‌گیرد.
محمدعلی حضرتی ادامه داد: در سال‌های قبل شاهد ورود قطار گردشگران اروپایی به کشور و بازدید آنها از استان‌های مختلف بودیم اما چون قزوین اثر ثبتی در یونسکو نداشت، این قطار در استان توقف نکرد.
او با بیان اینکه قزوین شایستگی اینکه حداقل چهار مجموعه ثبتی در یونسکو داشته باشد را دارد، اضافه کرد: متاسفانه با وجود برخورداری از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان و شاخص به دلایل گوناگون هنوز اثری از این استان در یونسکو به ثبت نرسیده و این مساله به حوزه گردشگری قزوین آسیب و زیان وارد کرده است. حضرتی با بیان اینکه ارسال پرونده منظر تاریخی و طبیعی الموت به یونسکو جهت بررسی به منظور ثبت در فهرست میراث جهانی در دستور کار دارد، گفت: تاکنون این پرونده حدود ۸۰ در‌صد پیش رفته است اما ۲۰ درصد آن باقی مانده و تا مسایلی چون ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در حریم بافت‌های تاریخی حل و نهایی نشود نمی‌توانیم این پرونده را به یونسکو ارسال کنیم. او یادآور شد: منظر تاریخی و طبیعی الموت شامل قلعه‌های تاریخی همچون قلعه حسن صباح و لمبسر و نویذر، کاروانسرای پیچ بن تا پل انبوه، بافت تاریخی روستاها و مناظر طبیعی است که در انتظار بررسی نمایندگان یونسکو به منظور ثبت در فهرست میراث جهانی است.
او با بیان اینکه یونسکو ضوابطی برای ثبت آثار جهانی دارد که باید رعایت شوند، اضافه کرد: ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز در حریم بافت‌های تاریخی از جمله قلعه حسن صباح ما را در این خصوص دچار مشکل ساخته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین گفت: حکم قلع و قمع برای سازه‌هایی که در درون بافت تاریخی الموت از جمله قلعه حسن صباح قرار گرفته‌اند، صادر شده اما به دلیل مقاومت‌های محلی و برخی ملاحظات اجتماعی هنوز اجرایی نشده‌اند که این مساله مانع از ثبت جهانی این مجموعه در یونسکو می‌شود.
او با بیان اینکه برخی ساکنان محلی درآمد خوبی از باغ‌های گیلاس اطراف قلعه حسن صباح دارند، افزود: آنها نیازی به ایجاد تغییرات در بافت مسکونی خود برای ثبت جهانی این قلعه و الموت احساس نمی‌کنند و به نوعی منافع کوتاه‌مدت را به منفعت بلند‌مدت ترجیح داده‌اند.
حضرتی با بیان اینکه ساخت و سازهای نامتناسب نسبت به شرایط طبیعی و تاریخی الموت در برخی مناطق از جمله روستای گازرخان در مجاورت قلعه حسن صباح مانعی برای ثبت جهانی الموت است، اظهار کرد: امیدواریم با اجرای احکام قلع و قمع و ایجاد برخی اصلاحات و همچنین بهبود نمای خانه‌های روستایی از جمله گل اندود کردن بتوان شرایط لازم را برای ثبت جهانی الموت در یونسکو فراهم کرد.
حضرتی گفت: با ثبت جهانی الموت این منطقه در دنیا بیشتر شناخته می‌شود و می‌تواند موجی از گردشگران خارجی را روانه خود کند که این مساله رونق گردشگری و اشتغال در این دیار تاریخی را به همراه خواهد داشت.