اتهام و محاکمه و آینده موقعیت ترامپ

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*
دادستانی منهتن روز سه‌شنبه چهارم آوریل دونالد ترامپ رییس‌جمهوری پیشین ایالات‌متحده آمریکا را به ۳۴ فقره اتهام از جمله جعل سوابق تجاری و از همه مهم‌تر به پرداخت حق‌السکوت درباره ارتباط با یک ستاره هالیوودی که توئیت‌های ترامپ را به سخره گرفته بود، محاکمه کرد.

اگرچه اولین جلسه از دادگاه محاکمه ترامپ فاقد نتایجی بوده است که مخالفانش به ویژه نخبگان حزب دموکرات انتظار آن را داشتند، اما آنگونه که نیویورک‌تایمز گزارش داده‌، پایان بدون چالش اولین جلسه از محاکمه ترامپ به معنی پایان بسته شدن پرونده محاکمات او نیست و اتهامات و در نتیجه کیفرخواست دقیق علیه او مشخص خواهد شد.
محاکمه ترامپ آن هم به واسطه اتهاماتی که بر وی وارد است، در شرایطی در محاکم قضایی و در سپهر سیاسی ایالات‌متحده آمریکا در حال رقم خوردن است که او قصد عقب‌نشینی از نامزدی و کاندیداتوری از انتخابات آینده آمریکا در سال ۲۰۲۴ را ندارد و آنگونه که تاکنون نشان داده است کمپین‌های انتخاباتی او فعالیت‌های خود را آغاز کرده و ترامپ نیز به سبک و اسلوب و شیوه منحصر به فردش در این کمپین‌ها حاضر شده و با شور و حرارت و البته به مناسبات‌های مختلف سخنرانی می‌کند و هوادارانش نیز برای او دست تکان می‌دهند و برای هر اظهارنظری در توئیت‌هایش هزاران لایک دریافت می‌کند. حال با توجه به سطح کنش‌ها و افق نگرش‌هایش که خود را بار دیگر برای عهده‌داری سکان هدایت کاخ سفید آماده می‌کند، پرسش آن است که آیا این محاکمات می‌تواند بر آینده موقعیت ترامپ تاثیر بگذارد و اساسا چنین اتهامات و محاکماتی آینده سیاسی او را در چه مسیری قرار می‌دهد؟
با استناد به مجموعه‌ای از شواهد و قراین می‌توان گفت به نظر نمی‌رسد که چنین اتهاماتی بتواند در آینده کارنامه سیاست او (اگرچه همچون قطاری تا به حال خالی رفته است)، خللی ایجاد کند.
مهم‌ترین دلیل و گواه برای اثبات این ادعا همین بس که او بعد از پایان محاکمه در نخستین جلسه به برج معروف خود رفت و آنجا را با جت شخصی‌اش به مقصد فلوریدا ترک کرد تا شاید بتواند برای هوادارانش سخنرانی کند با این هدف که هیچ فرصتی را برای راهیابی دوباره به کاخ سفید از دست ندهد. از سوی دیگر، اتهاماتی که به ترامپ وارد است بیشتر در زمره اتهاماتی است که از منظر سطح جرم در گروه «E» قرار می‌گیرند که مجازاتش در صورت محکومیت که البته بعید به نظر می‌رسد محکوم شود، فقط چهار سال زندان است، چراکه ترامپ در همه این اتهامات خود را مبرا و بی‌گناه نشان داده است.
البته این دلایل همه اسباب و علل موانع و ایجاد انسداد برای آینده کارنامه سیاسی ترامپ نیست. ترامپ همچون روزگاران قبل از انتخابات ۲۰۱۶ آنگونه که نشان داده است، به خوبی می‌داند که چگونه می‌خواهد برای هواداران و حامیانش سخن بگوید. او آن‌گونه که نشان داده است همواره از نوعی ادبیات سیاسی خاص انتقادی و تهییج اجتماعی در نزد طرفدارانش سخنرانی می‌کرد.
در واقع ادبیات انتقادی ترامپ به احساسات و نیاز‌های عاطفی رای‌دهندگان پاسخ می‌داد. در واقع ترامپ با آن نوع از ادبیات انتقادی احساسات نهفته جامعه آمریکا را بیدار می‌کرد و انتخاب این گونه ادبیات به گونه‌ای بازتاب و انعکاس قدرت نهفته امپراتوری ایالات‌متحده آمریکا محسوب می‌شد
. در واقع ترامپ توانست نشانه‌هایی از ملی‌گرایی آمریکایی به موازات راست‌گرایی محافظه‌کارانه را به عنوان ایدئولوژی سیاسی خود برگزیند و موقعیت نخبگان سیاسی و الیگارش‌های دارای قدرت را در فضای سیاسی و اجتماعی ایالات‌متحده آمریکا به چالش بگیرد. به این ترتیب در شرایطی که ترامپ از ادبیات انتقادی علیه ساختار سیاسی آمریکا برای جلب توجه رای‌دهندگان استفاده می‌کرد، هیچ‌کس به این موضوع توجه نداشت که چنین فردی می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به عنوان رییس‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا انتخاب شود. در واقع علت اصلی پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ را می‌توان از شکاف‌های اجتماعی و تضاد گروه‌های مختلف سیاسی در ارتباط با نخبگان و حاکمیت دانست.
در شرایط حاضر به نظر می‌رسد که شرایط همچون گذشته است و چیزی عوض نشده و زمینه برای جایگاه و نقش‌یابی‌های دوباره ترامپ در نظام سیاسی آمریکا فراهم شده است، چرا که سیاست عصر بایدن منجر به افول قدرت آمریکا، تراز اقتصادی پایین و جهش خیره‌کننده چین شده است. ضمن آنکه بایدن به واسطه خروج از افغانستان موازنه را به زیان واشنگتن تغییر داده و شرایط را برای جایگاه‌یابی چین در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی فراهم کرده است.
* کارشناس و تحلیلگر ارشد
مسائل بین‌الملل