اتکا به نظام بانکی

گروه مسکن- اهمیت مسکن برای ایرانیان به عنوان یک کالای سرمایه‌ای و یکی از ضروری‌ترین نیازهای زندگی باعث شده تا همواره عملکرد وزارت راه‌و‌شهرسازی در حوزه تامین مسکن زیر ذره‌بین کارشناسان و اقشار مختلف مردم باشد. شاید مهم‌ترین ویژگی وزارت راه‌و‌شهرسازی دولت یازدهم نسبت به دولت‌های قبلی اتکا به پس‌انداز متقاضیان و کمک تسهیلاتی با کمک نظام بانکی و کاهش هرچه بیشتر نرخ سود بانکی باشد. بر همین اساس ارائه متنوع‌ترین تسهیلات مسکن طی سه سال اخیر مهم‌ترین تاثیر دولت یازدهم بر بازار مسکن بوده و شاید بتوان گفت هیچ دولتی مانند دولت یازدهم مسکن قسطی به مردم نفروخته است.
در این دوره بیش از ۷۰۰ هزار واحد مسکن مهر تحویل داده شد و بخش عمده‌ای از فروش اقساطی مسکن مهر نیز در همین دوره به مرحله عمل رسید. در حوزه قانونگذاری نیز دولت یازدهم سعی کرده است تا طرح اعمال مالیات بر خانه‌های خالی را برای اولین بار کلید بزند. این طرح طبق وعده‌ها قرار است تا سال ۹۶ اجرا شود و در صورت اجرا تاثیر شایانی بر رونق بازار خواهد گذاشت.
وضعیت موجود مسکن
گزارش‌های رسمی از عملکرد دولت یازدهم طی شش ماهه دوم سال ۹۲ و سال‌های ۹۳ و ۹۴ نشان می‌دهد سهم ارزش افزوده ساختمان بخش‌خصوصی (مسکن) در تولید ناخالص داخلی شش درصد، سهم ارزش افزوده خدمات مستغلات در تولید ناخالص داخلی ۱۵ درصد، سهم ارزش افزوده ساختمان از کل تولید بخش صنایع و معادن ۲۵ درصد، سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ساختمان بخش‌خصوصی (مسکن) در کل تشکیل سرمایه ثابت ۳۷ درصد و سهم هزینه مسکن در کل هزینه خانوار شهری
۳۱ درصد است.
همچنین بر اساس پیش‌بینی‌ها ساخت و ساز مورد نیاز واحد مسکونی جدید طرح جامع مسکن در سال‌های ۱۴۰۵-۱۳۹۴ با فرض رشد اقتصادی سالانه ۲/۵ درصد خواهد بود. همچنین در سال ۱۳۹۴ شاخص ۶/۱۱ درصدی دسترسی شهری (سال)، سهم ۳۴ درصدی مسکن از کل هزینه خانوار شهری و سهم ۲/۵۵ درصدی سهم زمین از هزینه تولید به ثبت رسیده است.
سیاست‌های آینده
بازنگری و به روز‌رسانی طرح جامع مسکن به عنوان نقشه راه بخش مسکن تا افق سال ۱۴۰۴ با نقدی به دولت‌های نهم و دهم که تمامی سیاست‌های مسکن را به مسکن مهر معطوف کرد اشاره دارد و برنامه‌های پیشنهادی را در قالب محورهای هفت‌گانه طرح جامع با تفکیک برنامه‌های نهادسازی و عملیاتی برای مسکن خانوارهای کم درآمد، نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری و سکونتگاه‌های نابسامان شهری، برنامه اصلاحات در سیاست زمین با تاکید بر نظام برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تقویت کارآمدی صنعت ساختمان، بهبود و توسعه نظام تامین مالی مسکن، مسکن روستایی و بازار استیجار ارایه کرده است.
مسکن مهر
اگرچه عباس آخوندی، وزیر راه‌و‌شهرسازی هیچ‌گاه روی خوشی به مسکن مهر نشان نداده است اما عملکرد وزارتخانه‌ وی نشان می‌دهد با وجود کاهش بودجه‌های نفتی تعداد واحد‌های بیشتری نسبت به سه سال اول اجرای طرح به مردم تحویل داده شده است. در این دولت تا‌کنون بیش از ۷۰۰ هزار واحد به متقاضیان تحویل داده شده که عملکردی ۵۳ درصدی را در طول سه سال نسبت به تمامی اقدامات انجام شده از آغاز این طرح تا‌کنون به خود اختصاص می‌دهد.
عملکرد مسکن مهر در دوره
سه ساله فعالیت دولت یازدهم ارقامی از جمله ۷۰۸،۷۲۳ واحد در بخش افتتاح، ۷۷۲،۵۲۰ واحد در بخش تحویل و عملکردی ۵۳ درصدی را در حوزه عملکرد دولت یازدهم نسبت به کل تحویل واحدها از ابتدای آغاز طرح مسکن تا‌کنون را به خود اختصاص می‌دهد که اطلاعات مقایسه‌ای آن به طور کامل نسبت به دولت‌های نهم و دهم در جدول زیر آمده است:
براساس این گزارش مواردی از جمله اخذ موافقت شورای پول و اعتبار درخصوص افزایش مدت‌زمان بازپرداخت تسهیلات مسکن از ۱۵ سال به ۲۰ سال با پیگیری‌های بسیار زیاد، اخد مصوبه شورای پول و اعتبار نسبت به افزایش سقف تسهیلات فردی از ۲۵ میلیون تومان به ۳۰ میلیون تومان و در برخی از شهرهای جدید به ۴۰ میلیون تومان، اخذ موافقت سایر بانک‌های عامل برای یکسان‌سازی نرخ سود تسهیلات مسکن مهر به میزان چهار، ۹/۷ درصد و اخذ موفقیت شورای پول و اعتبار جهت افزایش سقف کلی تسهیلات به ۵۵ هزار میلیارد تومان از اهم اقدامات انجام شده برای تکمیل پروژه‌های مسکن مهر در این دوره
به شمار می‌رود.