اثرات درونی شرکت‌ها در قیمت سهام

یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت سهام شرکت‌ها، عوامل درونی یا اصطلاحا عوامل خرد است. به گزارش سنا، برخلاف عوامل محیطی و عوامل مرتبط با صنعت، عوامل درونی‌ همان‌طور که از اسمش هم پیداست، به وضعیت داخلی شرکت مربوط ‌‌هستند.
۱- میزان سودآوری شرکت و ثبات آن: بدون تردید‌ مهم‌ترین انگیزه یک سرمایه‌گذار از خرید سهام شرکت، کسب سود است. برای یک سرمایه‌گذار بسیار مهم است که شرکتی که سهمش را خریده، عملکرد مناسبی داشته و سود قابل قبولی در پایان سال به دست آورد. البته، تداوم روند سودآوری نیز بسیار حائز اهمیت است، چرا‌که از دید سرمایه‌گذاران، شرکتی که فقط در یک دوره سود خوبی کسب کند‌ اما نتواند به این روند ادامه دهد، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نخواهد بود. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که شرکت‌ها، در سال‌‌های آغازین فعالیت خود، سودآوری چندان بالایی ندارند و به تدریج، روند سودآوری آنها بهبود می‌یابد که لازم است سرمایه‌گذاران به این موضوع توجه داشته و با دید بلندمدت، سودآوری شرکت را مورد ارزیابی قرار دهند.
۲- نسبت قیمت به درآمد سهم (P/E) : نسبت P به E از تقسیم کردن قیمت سهم Price به سود سالانه سهم (Earning) به دست می‌آید. برای مثال، دو شرکت الف و ب را که هر دو در صنعت ساختمان فعالیت می‌کنند و در اغلب شرایط نیز با هم یکسان هستند، درنظر بگیریـد‌ اگر سود سهام هر دو شرکت در پایان سال ۱۰۰ تومان باشد‌ اما قیمت سهام شرکت الف در بورس ۵۰۰ تومان و قیمت سهام شرکت ب، ۱۰۰۰ تومان، شما چه نتیجه‌ای خواهید گرفت؟ طبیعتا اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که با فرض تداوم روند سودآوری، شرکت «الف» پس از پنج سال، خواهد توانست اصل سرمایه سهامدارانش را از محل سود سهام، تامین کند (۵=۱۰۰/۵۰۰)، در حالی که این مدت در شرکت «ب»، ۱۰ سال است (۱۰=۱۰۰/۱۰۰۰). بنابراین، احتمالا شرکت «الف» در مقایسه با شرکت «ب»، در وضعیت مناسب‌تری قرار دارد. معمولا در شرایط یکسان، هر ‌اندازه نسبت P به E یک شرکت در مقایسه با سایر شرکت‌های موجود در آن صنعت کمتر باشد، نشان‌دهنده ارزنده بودن سهم است. همچنین با بررسی نسبت P به E یک شرکت و مقایسه آن با نسبت P به E سایر شرکت‌‌های فعال در آن صنعت، می‌توان دریافت که آیا قیمتی که هم‌‌اکنون برای سهم مذکور در بورس تعیین شده، قیمت مناسبی است یا خیر؟ البته باید توجه داشت که نسبت P به E تنها یکی از معیارهای ارزیابی سهم است و نباید به تنهایی و بدون درنظر گرفتن سایر معیارها، ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرد.
۳- قابلیت نقدشوندگی سهام: قبلا هم توضیح دادیم که یکی از ویژگی‌‌های یک دارایی خوب، این است که سریع به پول نقد تبدیل شود. سهام نیز به عنوان یک دارایی، از این ویژگی مستثنی نیست و طبیعتا سهامداران انتظار دارند هر زمان که خواستند، بتوانند سهام خود را فروخته و به پول نقد تبدیل کنند. هر‌اندازه حجم معاملات، دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده یک شرکت در بورس بیشتر باشد، نشان‌دهنده قابلیت نقدشوندگی بالای این سهم است.
۴- وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت: با بررسی صورت‌های مالی اساسی شرکت ازجمله ترازنامه، می‌توان شناخت خوبی نسبت به وضعیت مالی شرکت و به خصوص میزان دارایی‌ها و بدهی‌های آن به دست آورد. طبیعتا برای سهامدار، به عنوان فردی که به نسبت سهامش مالک شرکت محسوب می‌شود، این موضوع بسیار حائز اهمیت است که شرکت، چه دارایی‌هایی در اختیار دارد، به چه میزان بدهی دارد و آیا براساس این حجم دارایی و بدهی، سهام شرکت برای خرید مناسب است یا خیـر؟ با بررسی ترازنامه و سایر صورت‌های مالی شرکت، می‌توان این اطلاعات را به دست آورد.
۵- طرح‌های توسعه شرکت: هر‌اندازه طرح‌‌های توسعه‌‌ای در یک شرکت بیشتر باشد، نشان‌‌دهنده رشد و پویایی آن شرکت خواهد بود. بنابراین وجود طرح‌های توسعه‌‌ای، می‌‌تواند یکی از نشانه‌‌های ارزنده بودن سهام شرکت باشد. البته باید هدف از انجام طرح توسعه‌‌ای در شرکت و میزان تاثیر آن در فروش و سودآوری شرکت، به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد، زیرا همه طرح‌های توسعه‌ای به یک‌اندازه در شرکت تاثیرگذار نیستند، مثلا طرح‌هایی که برای تعویض ماشین‌‌آلات فرسوده یک شرکت اجرا می‌شود، در مقایسه با طرح‌‌هایی که با هدف راه‌اندازی خطوط تولید جدید اجرا می‌شود، تاثیر کمتـری در میزان سودآوری شرکت دارند.
۶- میزان سهام در دست مردم: هرچه تعداد بیشتری از مردم، سهامدار یک شرکت باشند، وضعیت آن سهم مناسب‌‌تر خواهد بود، زیرا اولا همواره خریداران و فروشندگان زیادی برای سهم وجود داشته و در نتیجه، قابلیت نقدشوندگی سهم در بورس افزایش می‌یابد و ثانیا امکان دستکاری قیمت سهم توسط گروهی خاص از سهامداران، کاهش می‌‌یابد. به آن بخش از سهام شرکت که در اختیـار تعداد زیادی سرمایه‌گذاران قرار دارد، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.
۷- ترکیب سهامداران شرکت: وجود برخی نهادها و سازمان‌‌های بزرگ به عنوان سهامداران عمده یک شرکت، می‌تواند به عنوان نقطه قوت برای سهام آن شرکت محسوب شود، زیرا سهامداران عمده در شرایط خاص می‌توانند با حمایت از سهم، مانع از افت قیمت سهام و در نتیجه، ضرر و زیان سهامداران شوند. البته وجود سازمان‌‌ها و نهادها در ترکیب سهامداری یک شرکت، لزوما به معنای حمایت آنان از سهم نیست و باید عملکرد گذشته سهامداران عمده در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد.