اثربخشی صندوق تثبیت بازار

«جهان‌صنعت»- بر اساس اظهارات اخیر رییس سازمان بورس و مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه، سال آینده قرار است حداقل ۲۰ هزار میلیارد تومان منابع نقدی جدید ناشی از واریز یک درصد منابع صندوق توسعه ملی، کارمزد روزانه سازمان بورس و مالیات معاملات بازار سرمایه و ۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی سهام جدید به صندوق تثبیت بازار سرمایه منتقل شود. اگرچه هنوز راه زیادی از تبدیل این خبر به واقعیت، وجود دارد اما نکته حائز اهمیت این است که تقویت صندوق تثبیت بازار همان گونه که از نام آن بر می‌آید می‌تواند به ثبات بازار سرمایه و کاهش نوسانات آن بینجامد؛ امری که در نهایت منافع سهامداران و شرکت‌ها را تامین می‌کند و به رشد و توسعه تولید در کشور منجر خواهد شد. تحلیلگران بازار سرمایه کارکردهای اثربخش زیادی را برای صندوق تثبیت برشمرده و تاکید می‌کنند که تقویت این صندوق می‌تواند موجب بازگشت اعتماد و رونق به بازار سرمایه شود.
ترمیم اعتماد
مصطفی مصری‌پور کارشناس بازار سرمایه در رابطه با تاثیر افزایش قدرت صندوق تثبیت بازار سرمایه اظهار کرد: با توجه به تغییر مدیریتی در صندوق تثبیت بازار فعلا سیاست‌های این صندوق برای بازار سرمایه در‌ هاله‌ای از ابهام است. وی افزود: در گذشته هم صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق توسعه بازار سرمایه عملکرد مبهمی داشته و این صندوق‌ها عملکرد خود را به بازار ارائه نکرده‌اند. جاین کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: انتظار می‌رود مدیر عامل جدید صندوق تثبیت بازار در مورد عملکرد این صندوق و برنامه‌های آتی گزارش شفافی ارائه کند تا استراتژی‌های این صندوق مشخص می‌شود و تحلیل عملکرد این صندوق امکان‌پذیر باشد. مصری‌پور اظهار کرد: به نظر می‌رسد قرار است مقداری از دارایی‌های دولت در شرکت‌های بورسی و غیربورسی به صندوق تثبیت بازار واگذار شود و این صندوق با استفاده از منابع نقدی و سهام و احتمالا عرضه اولیه سهام شرکت‌های غیر بورسی که در اختیار دارد به اجرای ماموریت خود در بازار سرمایه بپردازد. البته نجات بازار سرمایه و بازگرداندن بازار به مدار صعود با ۲۰ هزار میلیارد تومان منابع نقدی و ۵۰ هزار میلیارد تومان سهامی که در اختیار صندوق تثبیت بازار سرمایه قرار خواهد گرفت، امکان‌پذیر نیست، اما افزایش توان صندوق تثبیت بازار می‌تواند در ترمیم اعتماد از‌دست‌رفته این بازار و تقویت تقاضا موثر باشد.
ارزندگی بازار برای سرمایه‌گذاری
کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت این بازار نیز بیان کرد: نمی‌توان در مورد تمامی نمادهای بازار به صورت کلی اظهار نظر کرد، اما با در نظر گرفتن فاکتورهای فعلی اکثر سهم‌های بازار سرمایه ارزنده هستند. مصری‌پور در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز عنوان کرد: با توجه به افزایش نرخ ارز، تورم داخلی و نیز رشد قیمت‌های جهانی، اکثر سهم‌های بازار سرمایه به قیمت‌های ارزنده‌ای رسیده‌اند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد نسبت P بر E فوروارد اکثر سهم‌ها به حدود ۴ و نسبت P بر E فوروارد کل بازار به حدود ۸ رسیده است که این نسبت‌ها در سه سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
لزوم رفع ابهامات اقتصادی از سوی دولت
کارشناس بازار سرمایه افزود: مهم‌ترین معضل بازار سرمایه در حال حاضر، ابهام در نتیجه مذاکرات است، اما دولت می‌تواند با افزایش همکاری بین وزارتخانه‌ها و تعامل با مجلس، از بار مشکلات بازار سرمایه بکاهد. اگر مشکل قیمت‌گذاری‌های دستوری ریشه‌کن و نرخ حامل‌های انرژی واقعی‌تر شود، در کنار سیاست تقویت صندوق تثبیت بازار سرمایه، نتایج خوبی در این بازار برجای خواهد گذاشت. مصری‌پور خاطرنشان کرد: فراموش نکنید بازار سرمایه دماسنج اقتصاد کشور است و مادامی که حال صنایع خوب نباشد، بازار سرمایه هم وضعیت مناسبی نخواهد داشت. بنابراین بهبود وضعیت بازار سرمایه در گرو بهبود اوضاع صنایع است. وی تاکید کرد: البته مشکلاتی از جمله رفتارهای ناظر، حجم مبنا، وجود دامنه نوسان و… نیز در بازار سرمایه وجود دارد که روی وضعیت بازار تاثیر‌گذار است، اما فعلا آنچه باید روی آن تمرکز کرد بحث بودجه و متغیرهای بودجه‌ای اثرگذار بر بازار سرمایه است.
کاهش ریسک‌های سیستماتیک و افزایش نقدشوندگی
علی اسلامی‌بیدگلی دیگر کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اهداف شکل‌گیری صندوق تثبیت اظهار کرد: هدف از تاسیس این صندوق، حمایت از سرمایه‌گذاران خرد به ویژه در مواجهه با ریسک‌های سیستماتیک جدی برای بازار سرمایه بوده است. کمک به افزایش نقدشوندگی در بازار سرمایه و ایجاد بستر لازم برای توسعه بازار سرمایه از طریق رونق بخشیدن به معاملات در این بازار از دیگر اهداف این بازار است. وی ادامه داد: بنابراین با توجه به اهدافی که برای این صندوق ترسیم شده، تصمیم گرفته شد با وضع قوانینی و اخذ مصوبات لازم از نهادهایی همچون مجلس شورای اسلامی، صندوق تثبیت تاسیس شود. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: پس از تاسیس صندوق تثبیت، تصور فعالان بازار بر این بود که این صندوق کارایی لازم برای رسیدن به اهداف خود را ندارد، زیرا این صندوق در زمان لازم، منابع کافی برای رسیدن به اهداف خود را در اختیار نخواهد داشت. او با اشاره به اینکه با افزایش دارایی صندوق تثبیت، کارایی این صندوق نیز افزایش می‌یابد، ابراز کرد: اکنون خوشبختانه با تزریق بخشی از منابع از طریق صندوق توسعه ملی و موضوع جدیدی که به تصویب رسیده و بر اساس آن، مالیات کسب شده ناشی از معاملات به عنوان منابع صندوق تثبیت در اختیار این صندوق قرار گیرد، امیدواری به افزایش نقش و کارایی این صندوق در کاهش ریسک‌های سیستماتیک افزایش پیدا کرده است.
بازارگردانی؛ کارکرد موثر صندوق تثبیت
کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) با مدنظر قرار دادن کارکردهای صندوق تثبیت تصریح کرد: افزایش قدرت نقدشوندگی در بازار سرمایه یکی از دغدغه‌های فعالان این بازار است. یکی از اهداف این صندوق نیز کاهش تاثیرپذیری بازار از ریسک‌های سیستماتیک است، بنابراین یکی از کارکردهایی که می‌توان از این صندوق انتظار داشت، مشارکت موثر این صندوق در فعالیت بازارگردانی است. او افزود: برای نمونه این صندوق می‌تواند از بازارگردانی صندوق پالایشی و صندوق دارایکم آغاز به فعالیت کند و سپس توسعه یابد و به سایر نمادها تسری پیدا کند. بنابراین، این صندوق از طریق کارکرد بازارگردانی می‌تواند نقش موثری در افزایش نقدشوندگی و کاهش ریسک‌های سیستماتیک داشته باشد. به گفته اسلامی‌بیدگلی، از آنجا که دو صندوق یاد شده بازارگردان نداشتند، بر بازار سرمایه اثر منفی گذاشتند. مرسوم است برای ETF‌ها، بازارگردان لحاظ شود اما برای این دو صندوق با ابعاد بزرگ بازارگردانی تعیین نشد که این موضوع، عملا به بازار سرمایه صدمه زد.
این خلاء می‌تواند از طریق صندوق تثبیت بازار پر شود و به افزایش اعتماد عمومی سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه کمک کند.
این کارشناس بازار سرمایه وجود مکانیسم بازارگردانی در بازار سرمایه را یکی از پیش‌نیازهای نزدیک شدن بازار به مرز کارایی برشمرد و گفت: متاسفانه طی سال‌های گذشته مکانیسم‌های درستی برای بازارگردانی سهام وجود نداشته و بازارگردان‌های قدرتمندی نیز در بازار حضور نداشته‌اندکه از توان و پتانسیل مالی بالایی برخوردار باشند تا بتوانند در مقابل حفظ ارزش سرمایه مردم در برابر بروز ریسک‌های سیستماتیک حمایت‌های لازم را انجام دهند. وی خاطرنشان کرد: ابعاد صندوق تثبیت بازار به اندازه‌ای است که می‌تواند مقاومت لازم را در زمان بروز ریسک‌های سیستماتیک و کاهش قابل توجه ارزش سهام شرکت‌ها یا افزایش نامتعارف قیمت آنها داشته باشد.
اهمیت مدیریت حرفه‌ای منابع صندوق تثبیت
محمدعلی احمدزاداصل دیگر کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: اگر منابع خوبی به سمت صندوق تثبیت سرازیر و مدیریت حرفه‌ای و قابل قبولی در آن انجام شود، ضمن تعادل‌بخشی به بازار سرمایه، سبب رونق معامله‌ها و پرهیز از هرگونه نوسان‌گیری غیرمتعارف می‌شود. وی با تاکید بر تقویت صندوق تثبیت بازار سرمایه به منظور حمایت از بازار به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: صندوق تثبیت بازار اقدام خوبی در جهت تعادل‌بخشی و ثبات در بازار سرمایه است به شرط آنکه ضمن عملیاتی شدن برنامه‌های صندوق، سازوکار اجرایی آن کلیت بازار را تحت پوشش قرار دهد و به یک سهم خاص و ویژه پرداخته نشود تا امکان نوسان‌گیری برای یک عده خاص فراهم نشود. این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: به نظر می‌رسد صندوق تثبیت در جهت حمایت کلی از بازار سرمایه گام‌های خوبی را بردارد و با توجه به ارزندگی بسیاری از سهام‌هایی که در بورس اوراق بهادار یا فرابورس هستند، سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه با توجه به شرایط بنیادی اغلب شرکت‌ها انتخاب خوب و درستی در شرایط فعلی خواهد بود‌. وی تصریح کرد: این موضوع که در راستای حمایت از بازار، برای نخستین بار؛ دولت تصمیم گرفته است درآمد ناشی از مالیات معاملات بازار سرمایه را صرف خود این بازار کند اتفاق بسیار مثبت و مبارکی است و در عمل نشان داد که دولت صندوق تثبیت بازار سرمایه را بیش از پیش به رسمیت شناخته و به کمک این ابزار از بازار حمایت می‌کند. احمدزاد اصل اظهار کرد: صندوق تثبیت در آینده می‌تواند سهام‌ها را برای متعادل‌سازی و برای متقاضیان به صورت عمده و در قالب بلوکی واگذار کند و این شرایط در حال حاضر در بازار سرمایه فراهم است. وی گفت: رویکرد اصلی صندوق تثبیت در ایران، حمایت از سهامداران خرد است. بنابراین بهترین رویکرد برای دستیابی به نتیجه مطلوب این است که تمام برنامه‌های صندوق تثبیت فقط روی سهام شرکت‌های بزرگ و خیلی بزرگ متمرکز نباشد.
بلکه صندوق تثبیت از کلیت بازار سرمایه بدون در نظر گرفتن کوچکی و بزرگی سهام حمایت کند تا از همه سهام شرکت‌هایی که امکان خریدش برای سرمایه‌گذاران وجود دارد، براساس اطلاعات درست و واقعی حمایت شود. این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اگر منابع خوبی به صندوق تثبیت واریز شود و اگر مدیریت حرفه‌ای و قابل قبولی روی آن انجام گیرد، ضمن تعادل‌بخشی بازار سرمایه، سبب رونق معامله‌ها و پرهیز از هرگونه نوسان‌گیری غیرمتعارف شده و در نهایت فضا برای واگذاری از طریق صندوق تثبیت برای بسیاری از سهام‌های مطرح بازار به صورت کاملا شفاف امکان‌پذیر شود.