اثر انفجار ترقه بر بناهای تاریخی جبران‌ناپذیر است

ایرنا- ناظر تزئینات معماری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان گفت: انرژی صوتی و گرمایی حاصل از انفجار ترقه در بناهای تاریخی، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کند.
تصاویری از برخورد ترقه به سقف اتاق بیگلربیگی پل خواجوی اصفهان در فضای مجازی منتشر شده است که نشان‌ می‌دهد در روزهای اخیر و به احتمال زیاد پس از آخرین چهارشنبه سال به قسمت‌هایی از این پل تاریخی ترقه پرتاب شده است. این اتفاق منحصر به اصفهان نبود و برخی از بناهای تاریخی شهرهای دیگر مانند دیوار قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد و یک کتیبه تاریخی در گنج‌نامه همدان نیز از این آسیب مصون نماندند. ناظر تزئینات معماری اداره کل میراث فرهنگی اصفهان افزود: بناهای تاریخی همیشه در حال طی کردن فرآیند زوال هستند، اما عواملی مانند انرژی صوتی و گرمایی حاصل از انفجار ترقه می‌تواند این روند را چند سال جلوتر بیندازد و برای آنها تنش ایجاد کند.
بهشاد حسینی ادامه داد: ترقه زدن در بناهای تاریخی یک چالش جدید و ریشه‌های آن در فرهنگ اجتماعی و رفتارشناسی قابل بررسی است، اما آسیب‌هایی از این دست در بناهای تاریخی را می‌توان در سه جنبه جست‌وجو کرد. ناظر تزئینات معماری اداره کل میراث فرهنگی اصفهان افزود: جنبه اول، آسیب منظری به‌ دلیل رد سیاهی که ترقه بر پیکر بنا به جا می‌گذارد و بعد دوم تاثیر جبران‌ناپذیر انرژی صوتی و گرمایی آزادشده از برخورد ترقه بر بنای تاریخی است. حسینی ادامه داد: در بعد سوم، فرآورده‌هایی پس از انفجار تولید می‌شود که علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن جنبه زیبایی‌شناسی بصری، می‌تواند عامل آسیب برای بنا باشد.
وی گفت: شاید در خوش‌بینانه‌ترین حالت بتوان بدون آنکه به ساختار اثر آسیبی برسد، رد سیاهی این مواد انفجاری را پاک کرد، اما تنش ایجادشده حاصل از انرژی صوتی و گرمایی انفجار ترقه در مصالح، ملات‌ها، آجرها و بندها غیر‌قابل جبران است و میزان آنها را باید با روش‌های علمی پیمایش کرد.
حسینی درباره فرآیند پاکسازی آثار حاصل از برخورد ترقه به دیوار و تزئینات اتاق بیگلربیگی پل خواجو توضیح داد: در مرحله نخست باید رد سیاهی پاکسازی شود، بدون اینکه به ساختار اثر آسیب بزند و پس از آن به ‌دلیل اینکه پاکسازی تخریبی را هم ایجاد می‌کند باید قسمت مورد نظر را با مواد برگشت‌پذیر موزون‌سازی کرد. این کارشناس گفت: فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در جامعه درباره اهمیت پاسداشت آثار و بناهای تاریخی برای پیشگیری از بروز چنین آسیب‌ها و چالش‌هایی ضروری است. خواجو ازجمله پل‌های تاریخی اصفهان است که در میانه آن ساختمانی مخصوص به نام «بیگلربیگی» وجود دارد. این قسمت از بنا با تزئینات زیبای نقاشی و استفاده شاخص از رنگ عنابی برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او ایجاد شده بود. این پل به دلیل معماری و تزئینات کاشیکاری آن مشهورتر از دیگر پل‌های تاریخی اصفهان است.