اجلاس تهران باید متفاوت باشد

برگزاری اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران با توجه به شرایط کنونی جهان می‌تواند رویدادی قابل تامل باشد.

در سال‌های آغازین دهه ۵۰ میلادی و در شرایطی که جهان برخاسته در دل خاکستر جنگ و ویرانی در دایره قدرت دو قطبی، سرمایه‌داری و کمونیسم گرفتار آمده بود و آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی با برپایی اتحادیه‌های نظامی آتلانتیک شمالی و ورشو، کشورهای اقماری را زیرنفوذ می‌گرفتند، در سال ۱۹۵۵ و در شهر باندونگ اندونزی با حضور سه‌ رهبر بزرگ و استقلال‌طلب، سوکارنو، نهرو و ناصر جنبش عدم تعهد شکل گرفت.اوضاع جهان در آن دوران از یکسو و پیشینه مبارزات استقلال‌طلبانه بنیان‌گذاران اجلاس باندونگ از طرف دیگر کاملا از نگاه وزارت ضداستعماری جنبش عدم تعهد خبر می‌داد.بعدها و به ویژه پس از فروپاشی کمونیسم و به دنبال آن تعطیلی پیمان ورشو و ایجاد کشورهای رها شده از بند کمونیسم، جنبش عدم تعهد نیز رفته‌رفته از ماهیت اصلی خود فاصله گرفت.امروز و در حالی که شانزدهمین اجلاس غیرمتعهدها در تهران برگزار می‌شود با نگاهی به عملکرد جنبش و نام و شرایط اعضا به خوبی از تفاوت‌های ماهوی آن آگاه می‌شویم.

اگرچه در گذشته‌های دور جنبش عدم تعهد در زمینه کاهش فاصله میان کشورهای غنی و فقیر و کمک به حذف استعمار تا حدودی موفق بود اینک می‌بینیم که شکاف میان شمال و جنوب همچنان وجود دارد.کشورهایی چون برزیل، هند و چین اگرچه در جرگه غیرمتعهدها هستند اما در عین حال در جمع ثروتمندان در اجلاس G20 نیز پذیرفته شده و از ارکان آن هم به حساب می‌آیند در حالی که بسیاری از اعضای آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی و مرکزی جنبش همچنان از فقر رنج می‌برند.اجلاس غیرمتعهدها در حالی در تهران آغاز به کار می‌کند که اوضاع جهان و به طور خاص خاورمیانه دگرگون شده و جنگ و بحران مالی به مساله روز بدل شده است.

اجلاس تهران در شرایطی برگزار می‌شود که بهار عربیاوضاع برخی از اعضا را دگرگون کرده و شرایط تازه‌ای را در خاورمیانه عربی رقم زده که می‌تواند در رابطه اعضای جنبش با یکدیگر و جهان اثرگذار باشد.اجلاس تهران اگر قرار باشد براساس سنت با سخنرانی‌ها، دیدارها و در نهایت صدور قطعنامه کلیشه‌ای به کار خود پایان دهد، سودآور نخواهد بود. اجلاس تهران با توجه به شرایط جهانی باید با نشست‌های سال‌های اخیر متفاوت باشد.اجلاس تهران وظیفه دارد کشورهای عضو جنبش عدم تعهد را با همه اختلاف‌ها و تفاوت‌های ظاهری و ماهوی که دارند به هم نزدیک کند.

اجلاس تهران برای موفقیت باید سنت‌شکنی کند و متفاوت باشد.