احتمال تمدید برجام قوت گرفت

گروه سیاسی- سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ بود که توافق برنامه جامع اقدام مشترک در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (پنج عضو ثابت شورای امنیت ملل متحد شامل چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالات متحده و آلمان) با دیپلماسی قوی ایران منعقد شد. توافقی که پس از ۱۳ سال در حالی محقق شد که سنگ‌اندازی مخالفان در داخل و خارج از کشور کم نبود و به جای اینکه به حل و فصل توافق هسته‌ای امیدوار باشند به ایجاد بن‌بست در مذاکرات تمرکز می‌کردند. جدا از مخالفان داخلی، آمریکا و رییس‌جمهورش نیز در تلاش هستند با ایجاد اختلال در اجرای کامل برجام از طریق مستمسک قرار دادن مسایل حقوق بشری، مبارزه با تروریسم و برنامه موشکی ایران را ادامه دهند. با این حال جامعه جهانی دیگر پشتیبان آمریکا نیست بلکه در تلاش هستند تا همه ‌اعضا بر تعهد خود برحفظ توافق هسته‌ای و برجام پایبند بمانند و از آن محافظت کنند.
از طرفی دولت ترامپ موظف است که هر ۹۰ روز یک بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار دهد و مقامات آمریکایی می‌گویند که انتظار می‌رود رییس‌جمهور بار دیگر این کار را انجام دهد. البته سیاست ترامپ غیرقابل پیش‌بینی است و ممکن است در لحظه آخر تصمیم دیگری اتخاذ کند اما او خوب می‌داند که ایران بر تعهدات خود عمل کرده و این توافق بهترین گزینه برای جامعه بین‌المللی بوده است. به گفته مقامات آمریکایی، اکنون ترامپ در حال سرمشق گرفتن از رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکاست که گفته بود ماندن در توافق هسته‌ای بهترین راه راستی‌آزمایی پایبندی ایران است. هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در نشست خبری خود در خصوص وضعیت بازنگری دولت آمریکا درباره سیاست ایران گفت: بازنگری در سیاست ایران همچنان در جریان است. می‌دانم که افراد توجه زیادی به این موضوع دارند. ما گفتیم و دولت گفته است که دست‌کم تا زمانی که بازنگری تکمیل شود ما به برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) پایبند خواهیم بود. این مساله تغییر نکرده است. ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که ایران در قبال تعهدات خود به شدت پاسخگو باشد. سیاست نرم وزارت خارجه آمریکا در حالی مطرح است که چند تن از سناتورهای ارشد آمریکایی از وزیر امور خارجه این کشور خواستند تا لحنی تندتر در قبال ایران اتخاذ کند و پایبندی تهران به توافق هسته‌ای را تایید نکند.
یک مقام آمریکایی گفت که قصد ترامپ برای تایید برجام بیشتر یک نیاز است تا آنچه رییس‌جمهور مایل است انجام دهد. توافق هسته‌ای در حال حاضر توسط شورای امنیت ملی و وزارت امور خارجه مورد بازبینی قرار گرفته و انتظار می‌رود که این بررسی‌ها تا پایان تابستان تکمیل شود. به گفته این مقام آمریکایی، به نظر می‌آید که دولت در حال حرکت به سمت سیاست تقویت اجرای برجام و برنامه‌ریزی برای زمان پایان این توافق و همزمان مقابله با سیاست‌های ایران در منطقه،‌ مساله حقوق بشر و آنچه واشنگتن حمایت تهران از تروریسم می‌خواند، است. یک مقام ارشد آمریکا گفت که انتظار می‌رود دولت ترامپ بار دیگر تایید کند که ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند است که به منزله حفظ فعلی توافق هسته‌ای خواهد بود. از هر سو اظهارات مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که دونالد ترامپ، فعلا با توافقی که زمانی وعده داده بود آن را پاره خواهد کرد، موافق است.
گلایه‌های ظریف در دومین سالگرد انعقاد برجام
از ۲۳ تیر ۹۴ تاکنون، دو سال می‌گذرد؛ با وجود پایبندی کامل ایران به مفاد توافق هسته‌ای که به تایید مراجع ذی‌صلاح از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیده است طرف مقابل به ویژه آمریکا در اجرای آن سیاست سختگیرانه‌تری اتخاذ کرده و با انواع تحریم‌های غیرهسته‌ای نسبت به پایبندی به برجام در داخل ایران نگرانی به وجود آورده است. هر چند اینگونه تهدیدها برای ایران نتیجه‌ای نخواهد داشت‌. ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به محض ورود به نیویورک برای شرکت در اجلاس سالانه سیاسی سازمان ملل، در مصاحبه با خبرنگاران صریحا اعلام کرد: توافقنامه هسته‌ای توافقنامه‌ای همه‌جانبه و جهانی است که درپی سال‌ها گفت و گو و مذاکره حاصل شده است.آنهایی که این فشار‌ها را به ایران وارد آوردند، دیدند که این گونه فشار‌ها نتایجی را که به دنبالش هستند در بر نخواهد داشت و در پایان کار به این نتیجه رسیدند که این توافق بهترین دستاوردی است که می‌توان به آن رسید و همان‌طور که طبیعت مذاکرات همه‌جانبه است دیدیم که همه طرفین این مذاکرات به آنچه به دنبالش بودند رسیدند. وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: دراین مرحله انتظار ما این است که همه طرفین این مذاکره به تعهدات خود پایبند بمانند اما متاسفانه تاکنون مشاهده کرده‌ایم که آمریکا در حدی بسیار نازل این توافقنامه را قبول داشته و به آن پایبند مانده است و با رویکرد‌ها و سیاست‌های نادرست خود قادر به احترام و حمایت از روح این توافقنامه نبوده و در نتیجه به ایران این اجازه را نداده تا به حد کامل از منافع این توافقنامه به صورتی که باید بهره ببرد‌. ظریف گفت: معتقدیم سران آمریکا باید در برخورد با این توافقنامه تجدید نظر کنند چرا که در غیر این صورت به دوام این توافقنامه کمکی نخواهد کرد. فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست خبری مشترک خود با سرگئی لاوروف تاکید کرد این اتحادیه اطمینان می‌یابد که همه‌ طرف‌ها به اجرای کامل برجام پایبند خواهند ماند. موگرینی گفت: در آمریکا بررسی مجدد درباره برجام در جریان است. ما به این امر (بازنگری برجام) احترام می‌گذاریم ولی باید به صراحت اعلام کنم توافق هسته‌ای ایران به یک کشور خاص تعلق ندارد و متعلق به جامعه جهانی است. وی تصریح کرد: شورای امنیت سازمان ملل با صدور یک قطعنامه، توافق هسته‌ای ایران را تأیید کرده و این یعنی ادامه اجرای بخش هسته‌ای توافق و همچنین ادامه برداشته شدن تحریم‌ها و افزایش تعامل همه‌جانبه ایران با جهان.
برجام در راس مهم‌ترین دستاوردهای دولت یازدهم در عرصه سیاست خارجی قرار داشت و این توافق تاریخی بین ایران و ۱+۵ در این مدت با گشایش‌های زیادی در زمینه‌های گوناگون برای کشورمان همراه بود.نتایج برجام هر چه باشد باعث شد قدرت‌های جهانی صریحا به قانونمند بودن فعالیت هسته‌ای ایران اعتراف کنند اعترافی که به لحاظ حقوقی نوعی مصونیت برای تاسیسات هسته‌ای ایران ایجاد کرد.