احتمال حذف شهر سوخته از فهرست یونسکو

مهر- اوایل دهه ۱۳۹۰، کارشناسان یونسکو با ۲ شرط حذف جاده فعلی زابل‌-‌زاهدان در محدوده شهر سوخته و جمع‌آوری تاسیسات برق و تیرهای برق موجود، با ثبت جهانی شهر سوخته در فهرست میراث یونسکو موافقت کردند، اما اکنون نه‌تنها این دو شرط محقق نشده است، بلکه باند دوم جاده زابل‌-‌زاهدان نیز به موازات جاده فعلی در حریم شهر سوخته جانمایی شده و شهر سوخته را در خطر حذف از فهرست میراث جهانی یونسکو قرار داده است. کامبیز مشتاق گوهری، مدیرکل پیشین میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان، در این باره گفت: «باند دوم بزرگراه زاهدان-‌زابل تهدید جدی برای خارج شدن شهر سوخته از لیست جهانی است. این جاده با توجه به تمام دستورالعمل‌های ثبت جهانی که تاکید می‌کند تمامی عناصری که در حریم بصری شهر سوخته هستند باید حذف شوند، اجرا شده است.»
مشتاق گوهری افزود: «متولیان احداث جاده، در اقدامی سریع و در سایه سکوت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که در ظاهر مخالف این اقدام بوده ولی در عمل هیچ اقدام حقوقی انجام نمی‌دهد، باند دوم این بزرگراه را اجرا کردند. باند دوم بزرگراه از وسط یکی از محوطه‌های اقماری شهر سوخته گذشته و آن محوطه را نابود کرده است. برخی قصد دارند میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را مانع توسعه نشان دهند.»
گوهری توضیح داد: «میراث فرهنگی برای توسعه مانع ایجاد نمی‌کند، بلکه در مواردی که امکان اجرای راه جایگزین نباشد، که در دشت پهناور سیستان این امکان وجود دارد و با چرخش ۲ تا ۵ کیلومتری می‌توانستند باند دوم را احداث کنند و اگر شرایط اضطراری بود، با دادن یک فرصت کوتاه ۲ هفته تا یک ماه، عملیات رفع خطر، حفاری، ثبت و خروج آثار انجام می‌شد، سپس اجازه احداث باند دوم را صادر می‌کردند. این اقدام بسیار متفاوت با این است که پیمانکار با ماشین‌آلات راه‌سازی بخشی از محوطه تاریخی را از بین ببرد.»
مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ادامه داد: «پس از اینکه برخی افراد مراجعه کردند و درخصوص اجرای باند دوم هشدار دادند، بلافاصله باند دوم را اجرا کردند. جاده جدید تقریبا مماس با عرصه شهر سوخته است و ماشین‌آلات راه‌سازی حتما از روی عرصه شهر سوخته تردد کرده‌اند.»
رضا کیخواه‌آریا معاون میراث فرهنگی سیستان‌و‌بلوچستان نیز در این باره گفت:‌ «دشت سیستان به‌قدری ارزشمند است که باند دوم چه از شرق جاده فعلی و چه از غرب آن عبور کند و چه با فاصله بسیار، باز هم ممکن است در عملیات عمرانی به آثار تاریخی برخورد کنیم و خطر تخریب‌شان وجود دارد. پس چه بهتر که باند جدید که نیاز استان محسوب می‌شود، در نزدیکی جاده فعلی باشد، زیرا این جاده سال‌های سال است ساخته شده و تخریب‌ها اتفاق افتاده و چه بهتر که جای جدیدی تخریب نشود.»