احیای مسیر دیپلماسی

گروه سیاسی‌- «دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا روز یکشنبه ۲۱اردیبهشت‌ماه به میانجیگری و میزبانی عمان در مسقط برگزار می‌شود.» این خبری است که بعدازظهر دیروز روی خروجی تارنمای‌ نورنیوز رفت. این رسانه نزدیک به دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی که به نقل از «یک مقام آگاه» در این رابطه اطلاع‌رسانی کرده، همچنین نوشته: «دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات ‌متحده آمریکا، روز یکشنبه ۲۱اردیبهشت‌ماه در پایتخت عمان برگزار خواهد شد.
این مذاکرات که پس از 3 دور رایزنی فشرده در ماه‌های گذشته پی‌ریزی شده، به‌طور مستقیم بر محور مسائل انسانی و برخی دغدغه‌های امنیتی دو طرف متمرکز است.»
یکشنبه؛ موعد برگزاری دور چهارم
نورنیوز البته صبح دیروز نیز در واکنش به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای یکی، دو روز گذشته درخصوص از سرگیری این مذاکرات در روزهای آغازین هفته آتی که به‌ویژه در گزارش‌های رسانه‌هایی همچون تارنمای آمریکایی آکسیوس و شبکه لبنانی المیادین مطرح شده بود، به نقل از استیو ویتکاف، رییس تیم مذاکره‌کنندگان ایالات‌متحده آمریکا از «احتمال تعویق مذاکرات ایران و آمریکا به‌دلیل سفر ترامپ به منطقه» خبر داده است اما انتشار خبر «برگزاری دور چهارم مذاکرات در روز یکشنبه» که حوالی ساعت 15 به وقت تهران روی خروجی تارنمای نورنیوز رفت، نشان از آن داشت که احتمالا آنچه پیش‌تر درخصوص احتمال تعویق مجدد این مذاکرات به‌ دلیل همزمانی زمان گفت‌وگوها با سفر ترامپ به خاورمیانه منتشر کرده، صرفا یک گمانه‌زنی رسانه‌ای بوده، نه خبری دقیق و قطعی. بماند که بازخوانی سخنان تازه استیو ویتکاف نیز نشان می‌دهد، این مقام ارشد در دولت ترامپ بیش از تاکید بر احتمال برگزار نشدن دور چهارم مذاکرات، به این مهم تاکید دارد که این احتمال، بسیار ناچیز است و آنچه محتمل است، همان برگزاری دور چهارم مذاکرات در زمان و مکانی است که ظاهرا ایران و آمریکا به‌ عنوان طرفین اصلی مذاکرات و عمان به‌ عنوان طرف میانجی بر سر آن به تفاهم رسیده‌اند.
تاکید ویتکاف بر «مسیر درست» مذاکرات
باراک راوید، خبرنگار تارنمای آکسیوس در گزارش شامگاه دوشنبه خود به نقل از استیو ویتکاف، اخبار روزهای گذشته این رسانه را تایید کرد و نوشت: «ویتکاف گفته مذاکرات هسته‌ای ایران در حال پیشرفت است.» آنطور که این تارنمای آمریکایی گزارش داده، استیو ویتکاف ضمن تاکید بر اینکه مذاکرات هسته‌ای با ایران «در مسیری درست» پیش می‌رود، گفته آمریکا در حال تلاش برای ازسرگیری تلاش‌های دیپلماتیک با ایران است؛ آن هم با هدف دستیابی به پیشرفت پیش از سفر ترامپ به منطقه.» اشاره ویتکاف مشخصا به سفری است که دونالد ترامپ نیز به‌ تازگی در جریان یک نشست مطبوعاتی در کاخ سفید از آن خبر داده و گفته بود که هفته آینده به عربستان سعودی، امارات، قطر و برخی کشورهای دیگر سفر خواهد کرد.
نماینده ویژه ترامپ در امور غرب آسیا که ظاهرا در حاشیه برگزاری مراسمی در سفارت اسرائیل در ارتباط با آخرین وضعیت مذاکرات تهران- واشنگتن با خبرنگار آکسیوس گفت‌وگو کرده، در حالی تایید کرده که «واشنگتن به‌زودی قصد دارد مذاکرات هسته‌ای با تهران را از سر بگیرد» که در ادامه گفته است: «آمریکا در تلاش است دور چهارم مذاکرات هسته‌ای با ایران را برای این آخر هفته برنامه‌ریزی کند و البته اگر {این مذاکرات} برگزار نشود، تنها به‌دلیل سفر رییس‌جمهور به خاورمیانه است.» این رسانه آمریکایی در حالی تاکید کرده که ویتکاف با توجه به زمان‌بندی حساس، با احتیاط خوش‌بین باقی‌مانده که در ادامه به نقل از او نوشته است: «رییس‌جمهور می‌خواهد این موضوع درصورت امکان، از راه دیپلماتیک حل شود؛ بنابراین تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا آن را پیش ببریم.»‌
رایزنی اروپا و آژانس
همزمان با انتشار اخباری که از احتمال ازسرگیری مذاکرات و برگزارای این گفت‌وگوها در روز یکشنبه هفته آینده حکایت دارد، روز گذشته اخباری نیز درخصوص «رایزنی اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با محوریت پرونده هسته‌ای ایران» روی خروجی منابع مختلف خبری رفت.
این درحالی بود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در پیامی که از طریق حساب کاربری شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرد، به این مهم پرداخت و نوشت: «گفت‌وگوی مهمی با کایا کالاس در مورد نقش حیاتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستی‌آزمایی عدم اشاعه، ازجمله در ایران و حمایت ما از ایمنی و امنیت هسته‌ای در اوکراین داشتم.» گروسی در حالی در ادامه از آنچه «سهم اساسی اتحادیه اروپا در انجام ماموریت» آژانس خواند، سپاسگزاری کرد که پیش از این، سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران از آمادگی جمهوری اسلامی برای ورود به گفت‌وگوهای سیاسی با اتحادیه اروپا درباره نگرانی‌های امنیتی دو طرف خبر داده و روز دوشنبه همین هفته نیز در تماس تلفنی مسوول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا، کایا کالاس را در جریان آخرین روند مذاکرات ایران و آمریکا قرار داده بود.
تاکید اروپا بر مسیر دیپلماسی
نمایندگی دائمی اتحادیه اروپا نیز روز گذشته در حالی مدعی شد خطر بروز بحران اشاعه تسلیحات هسته‌ای در منطقه به‌دلیل روند افزایشی فعالیت‌های هسته‌ای ایران بالا رفته که در ادامه تاکید کرد این اتحادیه به راهکار دیپلماتیک برای پرداختن به مساله هسته‌ای ایران پایبند است. نمایندگی دائمی اتحادیه اروپا در سازمان ملل که در بیانیه خود در نشست سومین کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، «دست نیافتن ایران به سلاح اتمی» را از «اولویت‌های امنیتی اصلی» این اتحادیه عنوان کرده، در ادامه با یادآوری «تعهدات الزام‌آور قانونی ایران، تحت پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) و سایر تعهدات» بر پایبندی این نهاد بر «راهکار دیپلماتیک» تاکید کرد و از تمامی کشورها خواست که «قطعانامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (سند قانونی توافق هسته‌ای ‌ایران در سال ۲۰۱۵) را اجرا کنند.»
گفت‌وگوی تلفنی پزشکیان و پوتین
همزمان با انتشار اخبار متعدد درخصوص احتمال ازسرگیری مذاکرات در روزهای پیش‌رو و افزایش تحرکات طرفین اصلی و فرعی مذاکرات، روز گذشته رییس‌جمهور نیز در یک تماس تلفنی با همتای روس خود در ارتباط با مسائل گوناگون ازجمله مذاکرات هسته‌ای گفت‌وگو کرد.
بنابر بیانیه‌ای که کرملین در ارتباط با تماس تلفنی مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین منتشر کرد، روسای‌جمهور ایران و روسیه ضمن توافق برای تقویت همکاری‌های عملی و هماهنگی بیشتر در سیاست خارجی و افزایش همکاری‌های مشترک، درباره پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا با میانجیگری عمان نیز گفت‌وگو کرده‌اند.
کرملین با اعلام اینکه «پوتین بر آمادگی روسیه برای پیشبرد گفت‌وگو با هدف دستیابی به توافقی عادلانه درباره برنامه هسته‌ای ایران تاکید دارد»، یادآور شد: «مسائل مربوط به توسعه بیشتر همکاری‌های روسیه و ایران براساس پیمان مشارکت جامع استراتژیک بین دو کشور به تفصیل مورد بحث قرار گرفت.»
به این ترتیب در حالی که درپی به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در روزهای گذشته، شاهد تلاش‌های سیاسی- رسانه‌ای برخی جریان‌های مخالف مذاکرات بودیم و همزمان برخی از ناظران نیز از احتمال ناکامی این گفت‌وگوها سخن می‌گفتند، حال به نظر می‌رسد بار دیگر گزاره «احتمال توافق» در متن تحلیل‌های کارشناسان سیاست خارجی و مسائل هسته‌ای جایگزین گزاره «شکست مذاکرات» شده و خوش‌بینی بر بدبینی فائق آمده است!