اختلاف و چنددستگی در سازمان تجارت جهانی

روزنامه گاردین با اشاره به اختلافات آمریکا و چین بر سر مسائل تجاری بین‌المللی نوشت: ناکارآمدی و چنددستگی رویای ۳۰ساله سازمان جهانی تجارت (WTO) درباره تجارت آزاد را نابوده کرده است.
این روزنامه می‌افزاید: در حالی که سازمان جهانی تجارت به سالگرد تاسیس خود نزدیک می‌شود، مرزهای جغرافیایی در سراسر جهان بار دیگر بسته شده‌اند.
۳۰ سال پیش هنگامی که وزیران تجارت کشورهای جهان در همین ماه (آوریل) در مراکش جمع شدند تا توافق ایجاد سازمان جهانی تجارت را امضا کنند، احساس افتخار می‌کردند. دیوار برلین به تازگی فرو ریخته بود، کمونیسم سقوط کرده بود و مذاکرات خوش‌بینانه‌ای درباره نقش این سازمان در ایجاد بازارهای باز و اقدام به عنوان یک داور بی‌طرف هنگام بروز اختلافات بین کشورها وجود داشت.
فضای کنونی بسیار تیره‌تر از آوریل ۱۹۹۴ است. هر نوع اشتیاقی برای توافقات آزادسازی اقتصاد چند دهه پیش نابود و با سیاست حمایت‌گرایی جایگزین آن شده است.
روابط بین آمریکا و چین اکنون در پایین‌ترین سطح قرار دارد و ممکن است حتی وخیم‌تر شود. اواخر ماه گذشته، چین رسما از آمریکا در سازمان جهانی تجارت شکایت کرد. این کشور به دنبال حفاظت از صنعت خودروهای برقی خود است و می‌گوید یارانه‌های دولت جو بایدن رییس‌جمهوری آمریکا برای تقویت تولید با استفاده از انرژی سبز در آمریکا، مقررات تجارت جهانی را نقض کرده است.
اختلافات بر سر قانون کاهش تورم (IRA) در دولت بایدن سه روند را نشان می‌دهد: کاهش روند جهانی شدن، افزایش دشواری در روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان و در نهایت ناکارآمدی در خود سازمان جهانی تجارت. به گزارش ایرنا در ادامه این مطلب آمده است: امید چندانی وجود ندارد که شکایت چین علیه آمریکا حل شود زیرا سازمان جهانی تجارت دیگر نمی‌تواند اختلافات را رفع کند. هر کشوری که که در طرف اشتباه حکم سازمان تجارت جهانی باشد، حق دارد درخواست تجدید نظر کند، اما این نهاد برای فعالیت به قضات نیاز دارد و از اواخر سال ۲۰۱۹، آمریکا از هرگونه انتصاب جدید در این هیات جلوگیری کرده است.
این روزنامه افزود: این تنها دلیل پافشاری واشنگتن بر قانون کاهش تورم نیست. در اصل این مشکل به دلیل مازاد تجاری هنگفت چین با آمریکا بوده و دولت بایدن معتقد است که کسری بودجه آمریکا به دلیل چنین رقابت ناعادلانه‌ای است.
کاترین تای نماینده تجاری آمریکا، در پاسخ به اعتراض رسمی چین در خصوص حمایت مالی ارائه شده به واسطه قانون ضدتورم در آمریکا به سابقه دولت چین در حمایت از تولیدکنندگان چینی اشاره کرد.
نیل شیرینگ اقتصاددان ارشد عضو موسسه مشاوره کپیتال اکونومیکس گفت که از زمان همه‌گیری کووید، ظرفیت تولید در چین گسترش قابل توجهی داشته است. این امر تا حدی واکنش به افزایش تقاضای جهانی را منعکس می‌کند، اما همچنین- مانند مساله خودروهای الکتریکی- گویای تصمیم سیاسی عمدی پکن برای دستیابی به سهم بازار است.
گاردین در بخشی از گزارش خود آورده است: دونالد ترامپ رقیب بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال وعده داده است که اقدامات سختگیرانه‌ای را برای جلوگیری از تضعیف بازار خودرو آمریکا انجام دهد. ترامپ که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش تعرفه ۳۰۰میلیارد دلاری بر واردات چینی وضع کرده بود اکنون می‌گوید که تعرفه صد درصدی بر خودروهای چینی وارداتی از مکزیک، ۵۰درصدی برای سایر کالاهای چینی و ۱۰درصدی برای کالاهای ساخته شده در سایر نقاط این کشور اعمال خواهد کرد. وی به طور شفاف عنوان کرده که نگران امکان اقدام تلافی‌جویانه چین یا سایر کشورها برای مجازات صادرکنندگان آمریکایی نیست.
اختلافات بین آمریکا و چین تنها منبع تنش در سازمان جهانی تجارت نیست. همان‌طور که اوکونجو ایوالا مدیرکل این سازمان خاطرنشان کرد، علاوه بر مناقشات متعارف جهانی بین کشورهای شمال-جنوب، در نشست اخیر وزیران سازمان تجارت جهانی در ابوظبی نشانه‌های اختلافات بین جنوب- جنوب، بروز کرد و اینها نشان‌دهنده تاکید برخی از کشورهای در حال توسعه بزرگ‌تر- مانند هند و برزیل- است که صدای آنها باید شنیده شود.
وی به تازگی در مقاله‌ای بر ضرورت ایجاد اصلاحات معنادار تاکید کرد و گفت این اصلاحات مستلزم آن است که کشورهای در حال توسعه نقش بیشتری را ایفا کنند. نتیجه اینکه برای دستیابی به توافقات سازمان جهانی و ایجاد سازمانی که قادر به مقابله با مشکلات قرن حاضر باشد، به تلاش جمعی هماهنگ نیاز است.
گاردین نوشت: با این حال موضع آمریکا نقش کلیدی در تحقق نقش سازمان جهانی تجارت برای نظارت بر تجارت جهانی دارد. به گفته کیت راکول مدیر سابق سازمان جهانی تجارت اگر بایدن در انتخابات آمریکا پیروز شود این امکان وجود دارد که در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش نگاه بازتری به مسائل تجاری از جمله نحوه حل اختلافات داشته باشد اما اگر ترامپ پیروز شود تغییری ایجاد نخواهد شد.