اخذ یورو حتی به بهانه کپی مدارک

برخی از سفارتخانه‌ها در ایران خدمات صدور ویزای کشورشان را به شرکت‌های دیگری برون‌سپاری کرده‌اند. دو شرکت به صورت رسمی در ایران و کشورهای دیگر شعبه دارند مانند شرکت VFS که کارهای مربوط به صدور ویزای کشورهایی از جمله هلند، فرانسه، اتریش و‌… را انجام می‌دهند یا BLS که خدمات صدور ویزای اسپانیا به آن سپرده شده است. برخی دیگر از شرکت‌ها که با سفارتخانه‌هایی از جمله آلمان، هند و‌… در ارتباط بوده‌اند نیز ایرانی هستند. در واقع هر دو دسته از این شرکت‌ها خدمات مربوط به صدور ویزا را از جمله گرفتن مدرک و ارسال آن به سفارت و گرفتن پاسخ از سفارت را بر عهده دارند اما در نهایت سفارتخانه‌ها اقدام به صدور ویزا می‌کنند. تنها در این بین مراجعات مردم به جای سفارت به این شرکت‌ها انجام می‌شود و بخشی از وظایف سفارتخانه‌ها به دوش این شرکت‌ها سپرده شده است.
معمولا این شرکت‌ها غیر از هزینه صدور ویزا که سفارتخانه‌ها آن را تعیین می‌کنند، هزینه‌ای هم بابت خدمات جانبی این اقدام می‌گیرند. این خدمات معمولا شامل خدماتVIP، عکسبرداری بیومتریک، پر کردن فرم درخواست، تحویل پاسپورت توسط پیک، سرویس اطلاع‌رسانی، (پیامک، پست الکترونیک، تلفن)، ترجمه مدارک، انجام فتوکپی و فکس و‌… است. این هزینه‌ها در هر شرکتی نیز برای هر کشوری متفاوت است.
در این میان معمولا شرکت کارگزار درخواست ویزای اسپانیا بابت خدمات ۴۵/۱۵ یورو دریافت می‌کند. این هزینه غیر از ۶۰ یوروی ویزای توریستی است. مرکز درخواست ویزایی که با سفارت آلمان کار می‌کند نیز اعلام کرده که به منظور گرفتن وقت برای درخواست ویزای شنگن باید هر نفر ۱۹۰ هزار تومان به حساب بانکی شرکت واریز کند.
اما در روز قرار ملاقات این مبلغ را به متقاضی عودت می‌دهد ولی هزینه هماهنگی ویزا متریک که به مبلغ ۱۹ یورو است باید به صورت نقدی پرداخت شود. مبلغ ۶۰ یورو هزینه ویزای شنگن نیز فقط به صورت نقدی و یورو دریافت خواهد شد. برای دریافت خدمات VIP نیز به این مبالغ، ۷۵ یوروی دیگر اضافه خواهد شد که تنها می‌توان این ۷۵ یوروی خدمات VIP را به نرخ روز به ریال تبدیل و پرداخت کرد.
برای گرفتن ویزای تعطیلات آفریقای جنوبی نیز متقاضی اگرچه بابت ویزا باید ۱۵۰ هزار تومان بپردازد اما خدمات اضافه آن‌که توسط VFS گرفته می‌شود ۵۷ یورو است و برای گرفتن همین خدمات به صورت VIP باید ۵۰ یورو پرداخت کرد که قابل تبدیل به ریال نیست. ضمن اینکه خدمات اضافه مانند عکاسی یا ارسال فکس نیز همگی با یورو محاسبه می‌شود.
مرکز درخواست ویزای هند نیز که یک شرکت توریستی ایرانی است از مسافران برای ویزای الکترونیک گردشگری مبلغ ۱۰۰ دلار می‌گیرد که ایرانی‌ها می‌توانند در زمان درخواست ویزا آن را به قیمت روز تبدیل و ریال پرداخت کنند. هزینه ویزای توریستی هند نیز به صورت لیبلی‌، ۵۵۰ هزار تومان است.
اردیبهشت‌ماه امسال با توجه به التهاب بازار ارز بانک مرکزی سیاست‌های جدیدی را در راستای حل مشکلات متقاضیان دریافت ویزا و تمدید آن از طریق وزارت امور خارجه به سفارتخانه‌های کشورهای مختلف اعلام کرد. پیشنهاد بانک مرکزی در این باره پرداخت ریالی هزینه از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان سفارتخانه‌ها توسط متقاضیان دریافت و تمدید ویزا بود.
براساس این پیشنهاد پس از انجام تراکنش و وصول وجه ریالی که بابت هزینه صدور ویزا دریافت می‌شود، سفارتخانه‌ از طریق بانک عامل معادل ارزی آن را دریافت خواهد کرد.
با این اقدام دیگر متقاضیان صدور و تمدید ویزا نیازی به خرید ارز از بازار یا از بانک‌ها نداشتند و سیستم بانکی با سفارتخانه‌ها مبادلات ارزی را انجام می‌داد اما هیچ گاه این اقدام انجام نشد. هر چند تنها برخی از سفارتخانه‌ها از مدت‌ها پیش هزینه ریالی از متقاضیان دریافت می‌کردند مانند مکزیک، سوییس، تونس، ژاپن و کویت‌ ولی هیچ سفارتخانه‌ای این پیشنهاد را اجرایی نکرد.
در این باره مجتبی کریمی رییس اداره گذرنامه و روادید وزارت امور خارجه به مهر گفت: خدمات ویزا توسط شرکت‌های ایرانی انجام می‌شود. در این ارتباط برخی از سفارتخانه‌های خارجی مقیم در تهران خدمات مربوط به ویزا را برون‌سپاری کرده‌اند. وزارت امور خارجه چندی پیش نامه‌ای به سفارتخانه‌ها نوشت و اعلام کرد که شرکت‌های ایرانی بابت خدماتی که ارائه می‌دهند باید به صورت ریالی از مردم هزینه بگیرند. تنها چیزی که قابل قبول است اینکه تعرفه روادید سفارتخانه‌های مختلف به ارز مورد نظر مانند گذشته دریافت شود‌. البته برخی از سفارتخانه‌ها از قبل هزینه ویزا را از مردم ایران به صورت ریال می‌گرفتند مانند سفارت ژاپن یا مکزیک.
او درباره نحوه نظارت بر کار شرکت‌هایی که برون سپاری را قبول کرده‌اند و همچنین در خصوص دریافت نرخ خدمات شرکت‌ها به ارز خارجی گفت: این شرکت‌ها باید مبالغ خدمات را به ریال جمهوری اسلامی ایران دریافت کنند و مسوولیت نظارت بر این شرکت‌ها به عهده اداره پلیس و اماکن و ادارات ذی‌ربط است.
او درباره اینکه آیا انجام ندادن چنین اقدامی تخلف محسوب می‌شود یا خیر گفت: خیلی از موارد وجود دارد که در قانون تعیین تکلیف نشده‌اند اما براساس عرف مشخص است که شرکت‌های ایرانی بابت خدماتی مانند انجام کپی، نمابر و اقداماتی از این قبیل باید به ریال از مردم هزینه دریافت کنند.
از آنجا که سفارتخانه هر کشوری در کشور دیگر اختیارات زیادی دارد بنابراین سفارتخانه‌ها گویا چنین نامه‌ای را عملی نکرده‌اند و نامه وزارت خارجه را منافی با مفاد قرارداد بین سفارت و شرکت‌های کارگزار نمی‌دانند. به همین دلیل در اجرای چنین پیشنهادی تعلل به وجود آمد. از سوی دیگر شرکت‌های کارگزار ایرانی با گرفتن ارز از مردم بیشترین سود را می‌کنند. به همین دلیل تمایلی به گرفتن ریال نخواهند داشت. با این وجود عدم وجود ضابطه برای برخورد با چنین اقداماتی و پای کار نبودن نهادهای نظارتی از جمله عواملی است که باعث شده شرکت‌های ایرانی در مراکز درخواست ویزا بابت فکس، تلفن، کپی مدارک و پست کردن مدارک از متقاضی ایرانی ارز بگیرند.