اخلاق،‌ آخرین بازمانده استادیوم

رضا فراهانی- ورزش و اخلاق‌گرایی دو موضوع جدا و منفک نیستند و اخلاق‌گرایی لازمه ورزش حرفه‌ای است اما ورزش کشور مخصوصا فوتبال مدام در نوسان اخلاق‌گرایی و دوری از اخلاق حرفه‌ای است. هرچند مفهوم اخلاق ورزشی در طول سال‌های گذشته بیش از اینکه سیر صعودی را طی کند، سیر نزولی داشته است. نزاع و درگیری بین ورزشکاران نه تنها تیم آنها را دچار مشکل می‌کند بلکه مقدمه‌ای خواهد شد تا این بی‌اخلاقی به سیل هواداران نیز وارد شود.
درگیری فرزاد حاتمی و امیرحسین صادقی که تیم‌هایشان در هتل المپیک اردو زده بودند بسیار دور از اخلاق بود. این درگیری و حتی در پی آن شکستن شیشه‌های هتل در حالی شکل گرفت که هر دو بازیکن در گذشته هم‌تیمی بوده‌اند. نزاع بین بازیکنانی که در گذشته به دلیل حضور مشترک در یک تیم و داشتن اهداف و برنامه‌های مشترک در اردوهای مشترک به واقع با هم زندگی کرده‌اند به نفع ورزش کشور نیست.
اما ماجرا به درگیری همین دو بازیکن ختم نمی‌شود و تکرار درگیری‌های بازیکنان مخصوصا بازیکنان فوتبال است که نگرانی‌ها را چند برابر می‌کند. بازی پرسپولیس مقابل نفت تهران نیز درگیری دیگری را رقم زد. این بار درگیری بین محسن مسلمان و فرشاد احمدزاده دو بازیکن پرسپولیس شکل گرفت.
نگاه به کمی عقب‌تر درگیری دیگری در فوتبال را یادآور می‌شود که برای ورزش حرفه‌ای کشورمان بسیار ناخوشایند بود. علی بداوی و رحمان رضایی دو بازیکن تیم ملی در مقابل چشم تماشاچیان و دوربین رسانه‌ها با هم درگیر شدند. درگیری بداوی و رضایی موجب شد فوتبال ایران تیتر یک رسانه‌های جهانی شود‌ اما نه به دلیل پیروزی و موفقیت بلکه به دلیل بی‌اخلاقی هم‌تیمی‌ها با یکدیگر.
گذشته از ناپسند بودن درگیری بین بازیکنان هم‌تیمی،‌ برخوردی که کمیته انضباطی با این بازیکنان داشته است بسیار عجیب به نظر می‌رسد. اتفاق عجیب بعد از درگیری هتل المپیک اعلام سریع حکم محرومیت فرزاد حاتمی و امیرحسین صادقی بود. اعلام چنین حکمی با شرایط پیش آمده همسانی داشت اما لغو همین حکم با حضور این بازیکنان در بازی بعدی بسیار دور از انتظار بود. اگر قرار است حکم کمیته انضباطی به این سادگی لغو شود چرا حکمی اعلام می‌شود؟
برخوردهای اینچنینی با بی‌اخلاقی‌های بازیکنان موجب می‌شود منتظر تکرار چنین رفتارهایی باشیم. اما نگران‌کننده این است که اگر درگیری‌های اینچنینی در بازی‌های جهانی تکرار شود نگاه فدراسیون جهانی به ورزش ایران چگونه خواهد بود. وزرات ورزش و فدراسیون فوتبال باید به دنبال راهکاری جدی برای اخلاق بازیکنان باشند. بارها کمیته‌های فرهنگی تشکیل شده اما به دلیل عدم پیگیری هیچ نتیجه‌ای در پی نداشته است.
مساله رعایت نکردن اصول اخلاقی در ورزشگاه تا جایی پیش رفته که خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندان خود را به ورزشگاه نبرند. شنیدن واژه‌های رکیک از هواداران و حتی درگیری‌های لفظی و فیزیکی بین بازیکنان این موضوع را تشدید می‌کند. زمانی که دو بازیکن هم‌تیمی با هم درگیر می‌شوند یا تماشاچی را تحریک می‌کنند بی‌اخلاقی در فوتبال متوقف نخواهد شد. شاید حضور فرهنگیان در ورزشگاه‌ها به حل شدن این موضوع کمک کند‌ اما راهکار اساسی را جای دیگری باید جست‌و‌جو کرد.
وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال باید با نگاهی کاملا عملی و ریشه‌ای راهکار مناسب ارائه دهند. بی‌شک تخصیص بودجه‌های مالی برای حل کردن مسایل اخلاقی و فرهنگی کافی نیست. خوب است به گونه‌ای رفتار شود که بازیکنان همگی خود را ملزم بدانند اخلاق را در حرفه‌ترین شکل ممکن رعایت کنند. در این برهه فدراسیون فوتبال باید خیلی جدی بررسی کند که چرا احکامی اعلام می‌شود و خیلی زود با اعلام اینکه بازیکنان آشتی کرده‌اند،‌ همه چیز فراموش می‌شود.
در این بین نکته مهم دیگری که از چشم پوشیده مانده بی‌توجهی به حضور روانشناسان ورزشی است. در حال حاضر تعداد زیادی روانشناس و جامعه‌شناس ورزشی در مقاطع دکتری فارغ‌التحصیل شده‌اند اما باشگاه‌های ورزشی از آنها بی‌بهره مانده‌اند. روانشناس‌ ورزشی یکی از نیازهای اساسی هر باشگاه است که با ارتباط مستمر با بازیکنان بسیاری از مشکلات و آسیب‌ها را حل خواهد کرد.
این درحالی است که باشگاه‌های ما فقط از یک روانشناس بالینی آن هم در شرایط خاص و بحرانی بهره می‌برند. حضور دائم روانشناس ورزشی کنار تیم موجب می‌شود بازیکن به ثبات و آرامش دست پیدا کند. حاصل ثبات رفتاری و اخلاقی بازیکنان را در ورزشگاه زمانی می‌توان مشاهده کرد که اخلاق عمومی ورزش صعود خواهد کرد. اخلاق‌گرایی بازیکنان موجب اخلاق‌مند شدن تماشاچیان خواهد شد و در پی آن شرایط برای حضور زنان و کودکان در استادیوم‌ها فراهم خواهد شد.