ادامه این وضعیت، انگیزه‌ها را خواهد کشت

محمدحسن طباطبایی*- ناشران مشکلات زیادی دارند. در این مدت تا آنجا که من می‌دانم، اکثر ناشرانی که تعلیق شدند، هیچ دستور کتبی نه برای تعلیق و نه برای رفع تعلیق دریافت نکرده‌اند. فقط زمانی که کتاب خود را برای اخذ مجوز و بررسی به ارشاد برده‌اند، به آنها گفته شده که از امروز نمی‌توانند کتابی چاپ کنند. حالا براساس چه ضابطه و معیاری؟ معلوم نیست. در مورد نشر چشمه هم همانطور که در جریان هستید، وزیر ارشاد در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در مورد تعلیق نشر چشمه گفته بود که اصلا تعلیقی در کار نبوده که بخواهد رفع شود. در صورتی که ارشاد نزدیک دو سال است که به ناحق از نشر چشمه کتاب نمی‌پذیرد. این جفای بزرگی است که یک ناشر پرکار خوشنام قدیمی را که قریب به ۳۰ سال است که در این حوزه کار می‌کند و جزو ناشران ممتاز مملکت است و سه دوره رییس اتحادیه ناشران بوده، محروم کنند. آن هم به دلایلی که نه منصفانه بوده و نه قانونی. تا آنجا که می‌دانم این مشکل برای نشر چشمه تنها بر سر نمایشنامه‌ای اتفاق افتاده که برای بررسی به وزارت ارشاد سپرده بوده است. این محاکمه برای جرم ناکرده است چون این کتاب که هنوز درنیامده بود. این درس بدی برای سایر ناشران است. آن هم ناشران جوانی که بعد از فراغت از تحصیل به دلایلی مجوز نشر گرفته‌اند. این دست اتفاقات انگیزه را در آنها خواهد کشت. وقتی با افرادی که چندین دهه از عمر خود را برای این کار گذاشته‌اند، چنین رفتاری می‌شود طبیعی است که برای بقیه انگیزه‌ای نماند.
اتفاقا هفته پیش در تالار آبگینه جلسه‌ای با ناشران بود که قرار بود آقای جنتی هم حضور داشته باشند که متاسفانه نیامدند ولی آقای دکتر صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد آمده بودند. اتفاقا صحبت‌های زیبایی گفته شد که این قشر گروه محترم و فرهنگی‌ای هستند ولی در عمل تا امروز چیزی ندیده‌ایم. هر ناشر کوچک و بزرگی کتاب‌هایش در صف انتظار صدور مجوز است. حتی کتاب‌هایی که تا امروز مکرر چاپ شده‌اند. آقای جنتی تا پیش از این قول داده بود که ظرف یک ماه به کتابی که برای بررسی به ارشاد داده می‌شود، مجوز تعلق گیرد. اما خود من شاهد عملی شدن این وعده نبوده‌ام. بیش از یک ماه است که کتابی را به دلیل تصحیحات مولف برای چاپ دوم دوباره به ارشاد سپرده‌ام، ولی هنوز به من جواب نداده‌اند. قرار بوده که کتاب‌هایی که به آنها مجوز داده نشده، دوباره بررسی شوند تا شاید به آنها مجوز داده شود ولی تا این لحظه خبر خوشی نشنیده‌ام.
حالا اینکه دوست خوبم، مدیر انتشارات آگاه مجاز به ادامه کار شده، جای خوشحالی دارد اما امیدوارم این موضوع شامل حال آقای کیائیان و سایر همکاران هم بشود.
پیشنهادی که من می‌توانم به وزارت ارشاد بدهم، همان حرف‌هایی است که به‌کرات زده شده و اتفاقا در نامه سرگشاده‌ای که جمعی از نویسندگان و مترجمان به وزیر ارشاد نوشته‌اند، آمده است. هرچند این نامه ایرادی هم دارد و آن این است که نویسندگان گفته‌اند در صورت چاپ کتاب، مسوولیتش را می‌پذیرند ولی هیچ صحبتی از ناشری که سرمایه‌گذاری می‌کند، به میان نیامده است. اینکه اگر کتابی بعد از چاپ به مشکل بخورد تکلیف ضرر و زیان اقتصادی ناشر چه می‌شود؟
اما با توجه به گفته‌های آقای جنتی بسیار امیدواریم. آقای صالحی هم در جلسه یادشده با روی خوش برخورد کرد و سخنان خوبی را عنوان نمود. به همین دلیل می‌توان این امید را داشت که اتفاقات رو به بهبود پیش روند.
*مدیر انتشارات آبی