4 - 05 - 2023
ارتقای جایگاه گاز طبیعی؛ فرصتها و چالشها
«جهانصنعت»- قیمت نفت خام برای دو هفته متوالی کاهش یافت. نفت برنت دریای شمال در صبح دیروز به قیمت ۵۴/۷۹ دلار در هر بشکه معامله شد. این به معنای آن است که برنت از کریدور ۸۰ دلار کمتر شده است. قیمت نفت وستتگزاس اینترمدیت در بازار کاشینگ نیز به ۷۸/۷۶ دلار هر بشکه رسید. فاصله بین این دو نفت شاخص نسبت به هفتههای قبل کمتر شده است. این به آن معناست که نفت تولیدی نیمکره غربی وضعیت بهتری نسبت به نفتهای اروپا و خاورمیانه دارد. هر چند هنوز مشخص نیست که فدرالرزرو برای تغییر دادن نرخ بهره چه تصمیمی در ماه می اتخاذ خواهد کرد. گاز طبیعی در هنری هاب به قیمت هر میلیون واحد حرارتی انگلیسی ۵۸/۲ دلار فروخته شد و در بازار رتردام به قیمت ۶۹/۱۲ دلار همان مقدار گاز معامله شد. قیمت یک میلیون بیتی یو گاز طبیعی مایع شده (الانجی) ۶۰/۱۱ دلار قیمتگذاری شده است.
عوامل فزاینده قیمت
تضعیف دلار: ژانت یلن، وزیر خزانهداری ایالاتمتحده، عنوان کرد که تحریم اقتصادی روسیه و سایر کشورها سلطه دلار را به خطر میاندازد؛ زیرا کشورهای هدف بهدنبال جایگزین هستند. این تمایل در چین، روسیه و ایران برای یافتن جایگزین دلار وجود دارد.
بهبود تقاضا در چین: تازهترین دادهها نشان میدهد واردات نفتخام چین در مارس ۲۰۲۳، نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۲۲، ۵/۲۲ درصد افزایش یافته و به بالاترین مقدار از ژوئن ۲۰۲۰ رسیده است. افزایش واردات نفتخام چین در مارس ۲۰۲۳، در پی افزایش تولید پالایشگاههای این کشور با هدف پاسخگویی به تقاضای صادراتی و پیشبینی بهبود اقتصاد داخلی رخ داده است. بر اساس دادههای اداره کل گمرک چین واردات نفتخام این کشور در مارس ۲۰۲۳، روزانه ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بوده است که این رقم در مقایسه با واردات روزانه ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکهای در مارس ۲۰۲۲ افزایش نشان میدهد. افزایش واردات نفتخام بهدلیل تولید بیشتر در پالایشگاهها و افزایش ذخیرهسازی فرآوردههای نفتی ناشی از بهبود تقاضا پس از برداشته شدن محدودیتهای کرونا در اواخر سال گذشته میلادی رخ داده است. صادرات فرآوردههای نفتی چین در مارس ۲۰۲۳، با جهش ۱/۳۵ درصدی نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۲۲، به ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسید. این رقم در مارس ۲۰۲۲، ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بوده است.
نتایج جلسه گروه هفت: اعضای گروه هفت با کاهش مصرف گاز طبیعی و افزایش تولید برق از منابع تجدیدپذیر و در عین حال شتاببخشی به روند حذف سوختهای فسیلی و جلوگیری از ساخت نیروگاههای جدید با سوخت زغالسنگ موافقت کردند.
تشدید تنش میان چین و ایالاتمتحده در خصوص تایوان: همزمان با تشدید تنش چین با جزیره تایوان، تایواننیوز اعلام کرد که ایالاتمتحده بیش از ۲۰۰ مربی نظامی را برای آموزش به تایوان اعزام کرده است.
وضعیت جنگ روسیه و اوکراین: دولت آلمان اعلام کرد برای اولین بار یک سامانه پدافند هوایی پاتریوت به اوکراین ارسال کرده است. وزارت دفاع اوکراین نیز خبر داد پاتریوت به دست ارتش این کشور رسیده است. الکساندر مدودف معاون شورای امنیت روسیه اعلام کرد که اگر کرهجنوبی به اوکراین کمک تسلیحاتی کند، در جواب آن جدیدترین تسلیحات روسیه را در دستان کرهشمالی مشاهده خواهد کرد.
روابط دیپلماتیک رژیم صهیونیستی و ترکمنستان: مراسم افتتاح سفارت اسرائیل در عشقآباد با حضور الی کوهن وزیر امور خارجه اسرائیل، رشید مرداف رییس نهاد دیپلماتیک ترکمنستان و تعدادی از مقامات ترکمنستان برگزار شد. سفارت اسرائیل در بیست کیلومتری خاک ایران قرار دارد و نزدیکترین مقر دیپلماتیک اسرائیل به ایران است. تصمیم برای افتتاح سفارت اسرائیل در ترکمنستان حدود ۱۰ سال پیش گرفته شد و تاکنون سفیر اسرائیل در هتل و پس از آن در یک ساختمان موقت مستقر بوده است.
روند عضویت اوکراین در ناتو: ینس اشتولتنبرگ دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی جمعه (۱ اردیبهشت ۱۴۰۲)، از اجماع کشورهای این ائتلاف نظامی برای عضویت اوکراین خبر داد (مجارستان این ادعا را رد کرد). دبیرکل ناتو اظهار کرد که کشورهای عضو ناتو اکنون روی تحویل تانک و سامانههای پدافند هوایی به اوکراین تمرکز کردهاند و اولویت در حال حاضر حمایت از این کشور برای پیروزی در جنگ است.
تنش میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان: سازمان خدمات مرزی باکو با انتشار اطلاعیهای از ایجاد یک پایانه کنترل مرزی توسط جمهوری آذربایجان در ابتدای گذرگاه لاچین در نزدیکی مرز ارمنستان خبر داد. این پایانه کنترل مرزی در آغاز جاده لاچین – خانکندی (گذرگاه لاچین) در مرز ارمنستان ایجاد شده است. رسانههای محلی ارمنستان گزارش کردند که در پی اقدام جمهوری آذربایجان در ایجاد ایست بازرسی در گذرگاه لاچین در مرز ارمنستان، چهار روستا در قرهباغ کوهستانی در محاصره کامل قرار گرفته است. از سوی دیگر صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی قرار است در قراردادی به ارزش ۱۲۰ میلیون دلار ۲ ماهواره برای جمهوری آذربایجان فراهم کند. جمهوری آذربایجان ۲ ماهواره ارتباطی و یک ماهواره جاسوسی دارد، اما آژانس فضایی این کشور هفته پیش از قطع ارتباط یکی از این ماهوارهها خبر داده بود.
حمله توپخانهای و راکتی اسرائیل به سوریه: رسانهها بامداد دوشنبه (۴ اردیبهشت ۱۴۰۲)، خبر دادند که اسرائیل منطقه «قرص النقل» در غرب شهر «حضر» واقع در استان قنیطره سوریه را هدف حمله قرار داده است. خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از یک منبع امنیتی گزارش داد این حمله که از داخل اسرائیل انجام شده توپخانهای و راکتی بوده است.
عوامل کاهنده قیمت
سفر هیات حماس به عربستان سعودی: عربستان سعودی، پس از عادیسازی روابط با ایران و سوریه، یک هیات از سران جنبش فلسطینی حرکه المقاومه الاسلامی (حماس) را به ریاض دعوت کرده است. اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس، و خالد مشعل رییس پیشین این دفتر ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ در صدر هیات بلندپایه حماس وارد ریاض شدند.
روابط دیپلماتیک قطر و امارات متحده عربی: خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه در کشورهای عربی گزارش داد که امارات متحده عربی و قطر، روابط دیپلماتیک خود را از سر خواهند گرفت.
روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و سوریه: فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در سفر به دمشق با بشار اسد رییسجمهوری سوریه دیدار و گفتوگو کرد. این نخستین سفر رییس دستگاه دیپلماسی سعودی به دمشق از زمان آغاز جنگ در این کشور در سال ۲۰۱۱ بهشمار میرود. خبرگزاری دولتی سوریه در گزارشی با اشاره به ورود فیصل بن فرحان نوشته که وزیر امور خارجه عربستان سعودی در دمشق مورد استقبال مقامهای سوری قرار گرفته و بلافاصله با بشار اسد دیدار کرده است. دیدار مذکور حائز اهمیت است زیرا پیش از این والاستریتژورنال ادعا کرده بود که ۵ کشور عربی از جمله مغرب، کویت، قطر و یمن با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالفند.
روابط دیپلماتیک ایران و اردن: وزیر خارجه اردن در تماس با همتای ایرانی خود، تاکید کرد که اردن مانند سایر کشورهای عربی، خواستار برقراری روابط با ایران بر مبنای عدم مداخله در امور داخلی و همکاری است. امیرعبداللهیان و الصفدی همچنین توافق کردند که دیدارهای امنیتی بین دو کشور برای حل مسائل موجود و همچنین تماس سیاسی ادامه یابد تا به حصول توافقاتی ختم شود که پایهگذار روابط آینده باشد.
پیشنهاد چین برای میانجیگری میان فلسطین و رژیم صهیونیستی: کین گانگ وزیر امور خارجه چین تاکید کرد شی جینپینگ رییسجمهوری چین موضوع ابتکار عمل امنیتی جهانی را مطرح کرده و چین معتقد است که کلید حل و فصل مساله اسرائیل- فلسطین در پایبندی به دیدگاه امنیت مشترک نهفته است.
امضای قرارداد گاز میان جمهوری آذربایجان و کشورهای اروپایی: آذربایجان با افزایش انتقال گاز از طریق چهار کشور اتحادیه اروپا موافقت کرد. چهار کشور اتحادیه اروپا شامل بلغارستان، مجارستان، رومانی و اسلواکی قراردادی را با آذربایجان برای توزیع گستردهتر گاز به این بلوک امضا کردند. هدف باکو افزایش عرضه گاز به اروپا به ۱۲ میلیارد مترمکعب در سال جاری است. توافقنامهای که در دیدار الهام علیاف و رومن رادف امضا شد، بهدنبال پیمانی در سال ۲۰۲۲ بین اتحادیه اروپا و باکو برای افزایش صادرات نفت و گاز به مقصد اتحادیه اروپا است. یادداشت تفاهم در مورد مشارکت راهبردی در حوزه انرژی که در ۱۸ ژوئیه ۲۰۲۲ به تصویب رسید شامل تعهد دو برابر کردن ظرفیت کریدور گاز جنوبی به حداقل۲۰ میلیارد مترمکعب در سال تا ۲۰۲۷ است.
تفسیر هفته
تنوع حاملهای انرژی در سطح جهانی، در کنار مزیتها و محدودیتهایی که هر کدام از آنها دارند باعث شده است که بحثهای مختلفی در خصوص آینده هر کدام از این حاملها مطرح شود. محدودیت منابع، آلایندگی، قیمت و دسترسی شاخصهایی هستند که اولویتدهی به هر کدام از آنها توسط دولتها، مسیر متفاوتی را بهدنبال داشته است. در این ارتباط چند نکته را بازگو میکنیم:
۱- گاز طبیعی به عنوان یک سوخت فسیلی نسبتا پاک، چند سالی است که محبوبیت بسیاری پیدا کرده و سهم این حامل انرژی در سبد انرژی کشورها روزبهروز بزرگتر میشود. بررسی مصرف گاز طبیعی از سال ۱۹۶۵ تا پایان سال ۲۰۲۱ نشان میدهد از ۶۳۰۴ تراوات ساعت به ۴۰۳۷۵ تراوات ساعت رسیده است که به معنی رشد ۴/۶ برابری است.
۲- توسعه صنعت گاز طبیعی در دنیا طرفداران بسیاری داشته و از آنجایی که سوخت نسبتا پاک به حساب میآید، بعضا توسط طرفداران حفاظت از محیطزیست و مخالفان توسعه سوختهای فسیلی حمایت میشود. البته این صاحبنظران گرانیهایی را در مورد گسترش استفاده از گاز طبیعی و اثر آن بر توسعه صنعت تجدیدپذیر دارند. در سال ۲۰۱۳، دانشگاه استنفورد ایالاتمتحده مطالعهای در خصوص اثر توسعه صنعت گاز طبیعی بر توسعه تجدیدپذیرها انجام داد. در این گزارش عنوان شد که جایگزینی گاز طبیعی با زغالسنگ به عنوان اصلیترین منبع تامین انرژی ایالاتمتحده، باعث کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانهای در این کشور خواهد شد و سرعت پدیده تغییر اقلیم را کندتر خواهد کرد. اما در ادامه به دو نگرانی بزرگ در خصوص توسعه صنعت گاز طبیعی در ایالاتمتحده اشاره میکند:
اولین نگرانی مربوط به صادرات زغالسنگ مازاد به کشورهای دیگر است. با کاهش نیاز داخلی به زغالسنگ، تولیدکنندگان طبیعتا به فکر صادرات این حامل انرژی به بازارهای جهانی و عمدتا به چین و اروپا خواهند افتاد. افزایش عرضه جهانی زغالسنگ نیز باعث کاهش قیمت آن در بازارهای جهانی شده و بهدنبال آن مصرفکنندگان بهسوی استفاده بیشتر از این حامل انرژی سوق پیدا خواهند کرد. فلذا به عقیده برخی صاحبنظران حوزه محیطزیست، شاید در ظاهر توسعه صنعت گاز طبیعی در ایالاتمتحده باعث کاهش انتشار گازهای گلخانهای و آلاینده در این کشور شود اما در میانمدت و در ابعاد جهانی، شاهد افزایش مصرف زغالسنگ در جهان خواهیم بود و میزان انتشار گازهای گلخانهای و آلاینده در سطح جهانی افزایش یافته و تغییر اقلیم سریعتر رخ خواهد داد. نگرانی دوم در خصوص توسعه تجدیدپذیرهاست. برخی معتقدند جایگزینی گاز طبیعی با نفتخام یا زغالسنگ باعث میشود دولتها انگیزه کمتری برای حمایت و سرمایهگذاری در صنایع تجدیدپذیر داشته باشند؛ چرا که عدم مطلوبیت سوختهای فسیلی با جایگزینی گاز طبیعی با نفتخام یا زغالسنگ، کاهش پیدا خواهد کرد.
۳- در نگاه اول صادرات زغالسنگ ایالاتمتحده علیالخصوص در ۳ سال اخیر افزایش چشمگیری داشته و نگرانی نخست بجا بوده است. اما وقتی به مشتریان اصلی زغالسنگ ایالاتمتحده دقت کنیم، متوجه میشویم که عوامل بسیار موثرتری در افزایش حجم صادرات زغالسنگ این کشور نقش داشته است.
۴- اگر به نرخ رشد اقتصادی چین به عنوان بزرگترین واردکننده و مصرفکننده نگاهی بیندازیم (در صورت در نظر نگرفتن دوران کرونا، از سال ۱۹۹۱ هیچگاه رشد اقتصادی چین از ۶ درصد پایینتر نیامده است)، متوجه خواهیم شد که نیاز به منابع هرچه بیشتر انرژی توسط این کشور اجتنابناپذیر بوده و افزایش مصرف زغالسنگ به عنوان اصلیترین منبع تامین انرژی چین قابل تصور است. فلذا افزایش صادرات زغالسنگ توسط ایالاتمتحده استفاده از ظرفیت تقاضای زغالسنگ موجود در بازار بینالمللی بوده و نمیتوان افزایش عرضه زغالسنگ را دلیل اصلی رشد مصرف آن دانست. یکی دیگر از خریداران بزرگ زغالسنگ ایالاتمتحده، اروپاست.
ایالاتمتحده پس از روسیه دومین صادرکننده بزرگ زغالسنگ به اروپاست. یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین اتفاقاتی که جهان انرژی را تحت تاثیر قرار داد، جنگ میان روسیه و اوکراین بود. بعد از شروع جنگ، اتحادیه اروپا واردات انرژی خود را از روسیه محدود کرد. اقدام مذکور باعث شد، گاز طبیعی و زغالسنگ وارداتی از روسیه کاهش یابد. این اتفاق فرصتی برای تولیدکنندگان آمریکایی بهوجود آورد، چرا که اروپا تا پیش از حمله نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، تقریبا ۴۴ درصد از گاز خود را از روسیه وارد میکرد و بعد از جنگ مجبور به اتکا به دیگر حاملهای انرژی شد.
۵- انرژی هستهای را بسیاری از کارشناسان و دولتها منبعی پاک برای تامین انرژی میدانند اما برخی دیگر از دولتها نیز با این نظر مخالفند. تامین انرژی از طریق انرژی هستهای بدون انتشار گازهای گلخانهای بوده اما زبالههای هستهای تولید شده خطرناک هستند و دفع آنها چالشی بزرگ برای استفادهکننده از این فناوری است، چرا که این زبالهها دارای تشعشعات سرطانزا بوده و ممکن است تا صدها هزار سال از بین نرود. چالش مذکور برای کشورهایی که دارای محدودیت زمین هستند، بیشتر است. از سوی دیگر حادثههای چرنوبیل و فوکوشیما باعث شده است که بسیاری از کشورها برای استفاده از این فناوری احتیاط بیشتری بهعمل آورند و حتی کشورهایی همچون ژاپن برنامههای هستهای خود را به کلی تعطیل کنند. بسیاری از کشورهای اروپایی نیز در برنامههایی اعلام کردند که خواستار جمعآوری نیروگاههای هستهای از کشورشان هستند. اما بعد از جنگ اوکراین این برنامه در اروپا با وقفه مواجه شده و حتی کشورهایی همچون انگلستان و فرانسه پروژههای جدیدی جهت تاسیس نیروگاههای هستهای جدید ارائه کردهاند.
۶- بزرگترین محدودیت گاز طبیعی محدودیت در انتقال آن است. شرکتهای متعددی در تلاش هستند که بتوانند با استفاده از فناوری گاز طبیعی مایعشده، گاز را به نقاط دوردست صادر کنند. اما فناوری تولید گاز طبیعی مایعشده نیازمند هزینههای بالا در توسعه زیرساخت است و هزینه تمامشده را بالا میبرد. در چنین شرایطی کشورهای مصرفکننده همچنان بهدنبال احداث خطوط لوله از مناطق تولیدکننده بهسمت خود هستند. روسیه با احداث خطوط لوله متعدد به اروپا نظیر نورداستریم جایگاه ویژهای در صادرات گاز از طریق خط لوله داشت، اما پس از حمله نظامی به اوکراین بخش انرژی روسیه با توجه به ادامه تحریمهای غربی و روابط تنشآمیز با ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا، تمرکز خود را بر برنامه راهبردی ثانویه تغییر داده و بهسمت بازار انرژی در حال ظهور آسیا حرکت کرده است.
در سال ۲۰۱۵، ۲۷ درصد از صادرات نفتخام روسیه به مقصد آسیا بود اما پیشبینی میشود این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۴۰ درصد افزایش یابد. قرار است سهم صادرات گاز روسیه با محور آسیا از ۷ درصد در سال ۲۰۱۵ به نزدیک ۲۰ درصد در سال ۲۰۲۵ افزایش یابد. ساخت پروژههایی در این امتداد با درخواست چین سرعت گرفته است. از جمله سرعت احداث خط لوله قدرت سیبری با تکیه بر افزایش تقاضای گاز چین زیاد شده است. این پیشرفت، وابستگی روسیه به بازارهای اروپایی را کاهش میدهد و همچنین میتواند باعث نزدیکتر شدن روابط اقتصادی روسیه با چین و سایر قدرتهای آسیایی شود.
در عین حال، سیاست چرخش به شرق دقیقا مطابق اهداف پیشبینیشده پیش نرفته است. بهویژه چین نسبت به تامین بودجه یا دستیابی به سهم منصفانه در پروژههای نفت و گاز روسیه بسیار محتاط عمل کرده است. پیش از این در طول بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ مشخص شد که شرکای آسیایی هیچ نگرانی یا مشکلی در مورد مجازات پایبند نبودن به تحریمهای غربی نخواهند داشت و در جهت منافع تجاری خود پشتیبانی مالی ارائه میدهند.
۷-وزارت خزانهداری ایالاتمتحده با نظرسنجی از ۱۴۹ شرکت بزرگ در خصوص پیشبینی آنها از قیمت گاز طبیعی در هنریهاب در انتهای سال ۲۰۲۳ سوال کرده است. در این نظرسنجی دامنه پیشبینی از ۲ تا ۹ دلار بر حسب میلیون بی.تی.یو. متغیر بوده و میانگین قیمت در حدود ۵ دلار به ازای هر میلیون بی.تی.یو. اعلام شده است. پیشبینی افزایش قیمت گاز طبیعی در ایالاتمتحده نشانه افزایش تقاضای این حامل انرژی است. از آنجایی که ایالاتمتحده یکی از صادرکنندگان تاثیرگذار بر قیمت گاز طبیعی مایع شده است، افزایش قیمت گاز طبیعی در این کشور، باعث افزایش قیمت در بازار اروپا و ژاپن نیز خواهد شد. در این مسیر یکی از دلایل عمده سرمایهگذاریهای بزرگ چین در خلیجفارس، ایجاد تنوع در بازار گاز طبیعی مایع شده است.
۸- اتحادیه اروپا متوجه شده که اتکای به روسیه برای تامین گاز طبیعی، امنیت انرژی اتحادیه را با خطر جدی مواجه میکند. قیمت بالای گاز طبیعی مایعشده و محدودیت تولید جهانی آن نیز این حامل انرژی را گزینه مناسبی برای جایگزینی با گاز طبیعی وارداتی از خطوط لوله نمیکند. در چنین شرایطی
۴ گزینه پیشروی اتحادیه اروپا قرار دارد:
– بازگشت به سوختهای فسیلی جهت تامین پایدار و ارتقای امنیت انرژی اتحادیه اروپا که در تضاد با سیاستهای حفاظت از محیطزیست و مقابله با تغییر اقلیم است.
– ایجاد روابط نزدیک سیاسی با کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا جهت تامین گاز طبیعی از آنها که مستلزم تغییر رویکرد سیاسی در قبال کشورهایی همچون ترکیه و ایران است.
_ تغییر موضع حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه و عقد توافق با روسیه.
– ادامه روند فعلی و تحمل فشارهای اقتصادی.
۹- با توجه به مخاطرات محیطزیستی و جریان مقابله با استفاده از سوختهایی همچون نفتخام و زغالسنگ و همینطور مخاطرات ایمنی و امنیتی نیروگاههای هستهای، گاز طبیعی یک گزینه مناسب جهت تامین انرژی در دنیاست، چراکه انتشار گازهای گلخانهای ناشی از مصرف آن و تاثیرات مخرب آن بر محیطزیست بسیار کمتر از زغالسنگ و نفتخام بوده و بهرهبرداری از آن با ایمنی و بهرهوری مناسبی همراه است. از سوی دیگر هزینه سرمایهگذاری جهت تامین انرژی با این سوخت نسبتا پاک کمتر از فناوریهای تجدیدپذیر است. در نتیجه میتوان پیشبینی کرد که دارندگان گاز طبیعی، تولیدکنندگان و صاحبان فناوری استفاده از آن در آینده نقش کلیدی در حوزه انرژی در سطح جهانی ایفا خواهند کرد.
۱۰- نکتهای که در خصوص گاز طبیعی باید خاطرنشان کرد آن است که اثر گلخانهای متان ۷۲ برابر کربن دیاکسید بوده و انتشار آن صدمات جدی به محیطزیست وارد میکند. نشت متان هنگام استخراج و فرآوری گاز طبیعی، چالشی است که باید به آن توجه کرد علیالخصوص زمانی که استخراج از میدانهای نامتعارف شیل اتفاق میافتد. مشاهده شده مکانهایی که مورد حفاری و استخراج گاز شیل قرار میگیرند، تا ۵ برابر استاندارد ایالاتمتحده در خصوص کیفیت هوای مناسب، میتوانند آلایندههای هوا را افزایش دهند. علاوه بر آن طی مطالعهای که حول میادین گاز شیل در کلرادو صورت گرفته، متان محلول در آبی که از چاههای اطراف استخراج شده تا ۱۷ برابر مقدار طبیعی آن است. البته نشت متان در فرآیند استخراج و فرآوری زغالسنگ نیز شایع است و از این نظر نمیتوان این چالش را یک نقطه ضعف نسبت به دیگر حاملهای فسیلی انرژی دانست.
(نویسندگان: یاسین جوادی، حسن راعی و عباس ملکی)
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد