ارتقای دیپلماسی انرژی در وزارت نفت

امیرحسین زمانی‌نیا- تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز مبادلات و مدیریت بازار انواع حامل‌های انرژی در منطقه با استفاده از موقعیت سرزمینی و جغرافیای اقتصادی کشور و توان علمی و فنی صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی براساس چشم‌انداز، اهداف کلان و راهبردهای دیپلماسی انرژی، خط مشی اصلی معاونت امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت است.
صنعت انرژی کشور با رهبری دور‎اندیشانه و عملیاتی مهندس زنگنه برای نیل به چنین جایگاهی که شایسته صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران در منطقه و جهان است راهکارهای عملیاتی زمان‌بندی شده تدوین کرده است.
در این راستا، اهتمام بر افزایش قدرت علمی و اقتصادی و کاهش آسیب‌پذیری صنعت نفت کشور از طریق ارتقای توان مدیریت و فناوری در بخش‌خصوصی برمبنای اصل درون‌زایی اقتصاد مقاومتی، در سر لوحه فعالیت‌های صنعت نفت بوده و خواهد بود. درون‌زایی صنعت نفت ایران امری است که مورد تایید دوستان و غبطه رقیبان است.
ماموریت معاونت امور بین‌الملل و بازرگانی نفت ارتقا و تعمیق اصل برون‌نگری در چارچوب سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت ایران است. این ماموریت به معنای فراهم آوردن شرایط دیده شدن توانایی‌ها و قابلیت‌های آن در عرصه جهانی به دو منظور است:
۱- کمک به رشد تصاعدی درون‌زایی صنعت نفت از طریق تجهیز سرمایه‌گذاری خارجی، دسترسی و بومی‌سازی فناوری و مدیریت
۲- ورود صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران به بازارهای جهانی، چه از نظر خدمات فنی مهندسی و چه از نظر محصولات.
این در حالی است که رقبای صنعت نفت ایران تلاش داشته‎اند که طی دهه گذشته و با اعمال تحریم‌های ظالمانه، فضای حضور و بروز قابلیت‌های این صنعت در صحنه جهانی را بسیار محدود کنند و کماکان با وجود گشایش‌های حاصل از تلاش سیاست خارجی کشور، دست از تلاش خود بر نداشته‌اند.
موقعیت جغرافیایی ایران در کانون بیضی راهبردی منابع هیدروکربوری در بین ۱۵ کشور همسایه، قابلیت تبدیل شدن کشور به هاب همکاری‌های هیدروکربوری را به‌راحتی در اختیار کشور و صنعت نفت آن قرار داده است. این امر به معنای لزوم اتخاذ راهبردهای مناسب در موضوع «ارتقای دیپلماسی انرژی» است که طبق ابلاغ رسمی وزیر محترم نفت، معاونت امور بین‌الملل آن را در دستور کار جدی خود قرار داده است.تلفیق قابلیت‌های سرزمینی و استعدادهای ناشی از وجود منابع عظیم نفت و گاز، نیروی کار جوان و کارآمد صنعت نفت ایران را تبدیل به مزیت اصلی کشور برای دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی و حتی فراتر از آن تبدیل به پایه اصلی امنیت اقتصادی کشور کرده است. استفاده مدبرانه از این قابلیت‌ها نه‌تنها می‌تواند قدرت اقتصاد ملی را افزایش دهد بلکه قطعا بر ارتقای توان دیپلماسی خارجی کشور نیز خواهد افزود.معاونت امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت با برقراری ارتباط و مذاکرات متعدد با هیات‌های اقتصادی خارجی از یکسو و معرفی جذابیت‌های سرمایه‌گذاری صنعت نفت و گاز ایران از سوی دیگر، زمینه همکاری‌های سازنده اقتصادی با آنها را فراهم و سرمایه‌گذاران بین‎المللی را ترغیب به برقراری رابطه اقتصادی جهت دستیابی به قراردادهای برد- برد اقتصادی کرده است.در این راستا پس از توافق هسته‌ای (برجام) مذاکرات جدی برای بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در شرکت ملی نفت ایران، بیش از ۱۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در شرکت ملی پالایش و پخش و بیش از ۲۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در شرکت ملی صنایع پتروشیمی و زیرمجموعه‌های دیگر آن به انجام رسیده است.در سایر بخش‎ها از جمله شرکت ملی گاز ایران و دیگر واحدهای تابعه وزارت نفت نیز مذاکرات متعدد سرمایه‌گذاری به امضا رسیده است. انتظار می‌رود تا پایان سال‌جاری با اجرایی شدن بخشی از موارد یادشده حدود ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی علاوه بر استفاده از خطوط اعتباری خارجی در این صنعت جذب شود.در همین راستا وزارت نفت در نخستین گام با بهره‌گیری از مدل جدید قراردادهای نفتی موفق شد قرارداد سرمایه‌گذاری طرح توسعه فاز ۱۱ میدان پارس‌جنوبی را با ایجاد کنسرسیومی متشکل از شرکت توتال فرانسه ۱/۵۰ درصد، شرکت ملی نفت چین ۳۰ درصد و شرکت پتروپارس ۱۹/۹ به ارزش حدود ۸/۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را مستقیم منعقد کند.افزون بر آن، وزارت نفت با توجه به سهم از‌دست‌رفته بازار نفت‌خام کشور در سال‌های اخیر که ناشی از تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت نفت بوده است با به‌کارگیری دیپلماسی فعال و انجام مذاکرات و رایزنی‌های متعدد با هیات‌های خریدار نفت‌خام از کشورهای مختلف جهان، زمینه لازم جهت افزایش بیش از صددرصدی صادرات نفت‌خام و میعانات گازی را فراهم کرده است.استفاده حداکثری از پتانسیل‌های برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و مذاکره به منظور تامین تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت از شرکت‌های بزرگ خارجی که منجر به رفع توقیف تجهیزات خریداری شده در گمرکات دنیا و واردات تجهیزات کلیدی به ارزش بیش از ۵/۱ میلیارد دلار شده، نتیجه ایجاد هماهنگی درون‌دستگاهی و در راستای تحقق سیاست درون‌زایی و برون‌نگری اقتصاد مقاومتی است.در مجموع معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت به‌عنوان مسوول «ارتقای دیپلماسی انرژی» این وزارتخانه، عمده تلاش خود را برای دیده شدن، شناساندن قابلیت‌ها و جذابیت‌های سرمایه‌گذاری و نیز توانمندی‌های تلاشگران صنعت نفت کشور مصروف داشته است.توسعه روابط انرژی و ارتقای امنیت عرضه و تقاضای انرژی در منطقه که سبب چسبندگی و ثبات اقتصادی و سیاسی در منطقه می‌شود سرلوحه وظایف معاونت امور بین‌الملل و بازرگانی است. همچنین با بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‎های منطقه‌ای و بین‌المللی نظیر اوپک، کشورهای صادرکننده گاز، شورای جهانی نفت، اتحادیه جهانی گاز، منشور انرژی، سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، سازمان همکاری‌های انرژی شانگهای، کمیته انرژی اسکاپ و…، ارتقای جایگاه انرژی جمهوری اسلامی ایران را به‌طور مستمر در سرلوحه فهرست اولویت‌های خود قرار داده است.
* معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت