اروپا ترامپ را مایوس می کند

«جهان صنعت»- بالاخره پس از گمانه‌زنی‌های فراوان رییس‌جمهور آمریکا تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید کرد؛ تمدید تحریم‌هایی که جزو تعهدات همه گروه ۱+۵ است.به هر حال طبق پیش‌بینی‌ها ترامپ برای سومین بار در دوره ریاست جمهوری‌اش از برجام خارج نشد اما پایبندی ایران به برجام را که باید هر سه ماه یک بار تایید کند، مانند نوبت قبل تایید نکرده و تحریم‌های جدیدی علیه برنامه موشکی ایران و نقض حقوق بشر وضع کرده از جمله تحریم چند مقام ارشد حکومتی که با سرکوب‌ اعتراضات اخیر مرتبط هستند و این نشان می‌دهد جدای از معامله هسته‌ای، آمریکا همچنان بر سر مسایلی چون تروریسم، حقوق بشر و توسعه موشک‌های بالستیک ایران را تحریم می‌کند و آن را در تناقض با برجام و توافق هسته‌ای نمی‌داند.
اما ترامپ در بیانیه‌اش که روز جمعه منتشر شده تاکید کرده تصمیمش هنوز به منزله خروج آمریکا از توافق هسته‌ای نیست. از نظر او دو راه پیش رو وجود دارد؛ یا اصلاح کاستی‌های فجیع توافق یا خروج آمریکا از آن. در واقع ترامپ از اروپا و آمریکا خواسته معایب وحشتناک معاهده هسته‌ای را اصلاح کنند.
همچنین کاخ سفید از اعضای اتحادیه اروپا می‌خواهد محدودیت‌های دائمی بر غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را اعمال کند.
ترامپ چهار شرط را برای حفظ توافق با ایران لحاظ کرده؛ اول اینکه بازرسان بین‌المللی بتوانند از هر محلی به طور فوری بازرسی کنند. دوم اینکه ایران هرگز نتواند به قابلیت ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک شود. سوم اینکه توافق و محدودیت‌های آن دائمی باشد، نه ده‌ساله و آمریکا بتواند بلافاصله تحریم‌ها را بازگرداند و نهایتا چهارم اینکه برنامه هسته‌ای و برنامه موشکی ایران باید در نظام حقوقی آمریکا تفکیک‌ناپذیر باشد.
هر چند ادعاهای بی‌پایه ترامپ علیه ایران این بار هم پررنگ است اما نگه داشتن برجام توسط این کشور، اصلی است که هر چقدر خلاف میل باطنی دونالد ترامپ باشد ولی به هر حال تحت فشار جامعه جهانی آن را پذیرفته است‌ چرا‌که تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران حتی با پیش‌شرط‌هایی که از طرف ترامپ گذاشته می‌شود برای کسی که شعار اصلی خود را پاره کردن برجام عنوان می‌کند می‌تواند تنها بازیچه‌ای برای بی‌خاصیت کردن برجام باشد تا به بهانه آن حرفی برای مقابله با ایران داشته باشد. به هرحال بعید به نظر می‌رسد تحریم‌هایی که آمریکا لحاظ می‌کند چندان اهمیت داشته باشد و احتمال دوباره تعلیق تحریم‌ها در چهار ماه دیگر توسط ترامپ وجود دارد.
ترامپ فقط به دنبال آن است که با شرکای اروپایی همکاری کند تا به توافقی برای محدود کردن فعالیت‌های موشکی ایران برسند وگرنه توافق هسته‌ای دائمی است و نمی‌تواند آن‌را به هم بزند. شروط آمریکا نیز تنها برای آن است که در صورت نقض موارد حساس توسط ایران، امکان برقراری تمام تحریم‌ها از جانب آمریکا وجود داشته باشد.
بیانیه ترامپ اولتیماتوم به اروپاست
رحمان قهرمانپور، کارشناس مسایل بین‌الملل درگفت‌وگو با روزنامه «جهان صنعت» درباره رفتارهای دولت آمریکا و ترامپ در مواجهه با تمدید تعلیق تحریم‌ها و ادامه برجام گفت: «هدف ترامپ از این کارها این است که از برجام جز شکل و قالب چیزی باقی نماند و کار را به جایی برساند که برجام از اعتبار خارج شود. او می‌خواهد ایران خودش از برجام خارج شود و هزینه خروج را به گردن ایران بیندازد. با این حال در پاسخ به این سوال که تحریم‌ها تا چه حد موثر هستند باید گفت این تحریم‌ها از سوی دولت آمریکا به صورت یکجانبه اعمال می‌شود و چون تحریم‌های بین‌المللی مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل نیست بنابراین کشورهای دیگر الزامی به رعایت و ارائه گزارش به سازمان ملل ندارند. این تحریم‌ها زمانی می‌تواند اثرگذار باشد که این شرکت‌ها و افراد در داخل خاک آمریکا باشند و فعالیت اقتصادی و تجاری انجام دهند یا کشورهایی بخواهند به صورت داوطلبانه با آمریکا همکاری کنند. البته درباره مشروعیت این تحریم‌های یکجانبه در سیاست و اقتصاد بین‌المللی گفته می‌شود اعمال آن در سطح بین‌المللی ناعادلانه و غیر‌مشروع است.»
وی افزود: «حرف ترامپ قابل اتکا نیست و در گذشته هم نشان داده است که به راحتی تصمیم‌های خودش را تغییر می‌دهد. او اساسا شخصیتی پیش‌بینی‌ناپذیر دارد. با این حال این بیانیه‌ ترامپ قطعا به معنای این نیست که او دوباره آنها را امضا نخواهد کرد. با این حال نمی‌توان به راحتی گفت او در آینده تعلیق تمدید تحریم‌ها را امضا می‌کند یا نمی‌کند. شاید یکی از خواسته‌های ترامپ این است که مخالفان خود را در وضعیت تعلیق قرار دهد، از این رو جوری رفتار می‌کند که شما نه می‌توانید او را جدی بگیرید و نه می‌توانید جدی نگیرید.»
وی در پاسخ به این سوال که اروپا چقدر می‌تواند فشارهای دولت آمریکا را در فضای بین‌الملل در زمینه حفظ برجام تحمل و با ایران همراهی کند؟ گفت:« به هر حال واقعیت انکارناپذیر این است که روابط اروپا با آمریکا یک رابطه استراتژیک بلند‌مدت است، ما در سیاست بین‌الملل به آن روابط فراآتلانتیکی می‌گوییم. نزدیک‌ترین متحد آمریکا در دنیا اتحادیه اروپاست که ارزش‌های آنها باهم یکسان است. همه تحلیلگران و سیاستمداران اجماع نظر دارند که روابط اتحادیه اروپا و آمریکا عمیق‌تر و قویتر از آن است که برای موضوع ایران دچار شکاف جدی شود. البته این روابط استراتژیک میان آمریکا و اروپا الزاما به این معنا نیست که هیچ اختلافی با آنها وجود ندارد اما در مقاطع و بزنگاه‌ها اروپا طرف آمریکا را خواهد گرفت. دراین زمینه هم انتظار نداریم اروپا چند سال دربرابر آمریکا بایستد و هزینه بدهد. به اعتقاد برخی‌ها امکان هزینه دادن هم ندارد. همین دو شرکت بزرگ بویینگ و ایرباس را در نظر بگیرد، سهام‌دار عمده آن آمریکاست. همچنین اقتصاد، تجارت، مسایل تکنولوژی و در بخش‌های سیستم‌های اطلاعاتی پیوند ناگسستی بین اروپا و آمریکا وجود دارد که اساسا جایگزینی ندارد. نه ایران و نه ترکیه حتی ژاپن هم نمی‌تواند مانع این روابط شود. بنابراین انتظار نداریم اتحادیه اروپا بیشتر از چند ماه از ایران حمایت کند، اما قاعدتا دست آنها بسته نیست و می‌توانند اگر بخواهند نقش فعال‌تری ایفا کنند به ویژه در شرایط فعلی که دولت ترامپ در سطح بین‌المللی وضعیت خوبی ندارد و در داخل آمریکا هم دموکرات‌ها مخالفت جدی با سیاست‌های او هستند؛ همه اینها به اتحادیه اروپا این فرصت را می‌دهد که مقاومت خود را در برابر سیاست‌های ترامپ افزایش دهد.»
قهرمانپور درباره پیامی که ترامپ در این بیانیه‌ درباره برجام به دنیا فرستاده است،گفت:« اگر از منظر سیاست داخلی آمریکا نگاه کنیم این بیانیه نشانه عصبانیت ترامپ از دموکرات‌ها در کنگره و بیرون از کنگره است چرا که بسیاری از مخالفت‌ها برای خروج آمریکا از برجام در بیرون کنگره از سوی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی صورت گرفت. کنگره فرصت داشت برای تغییر برجام اقدامی انجام بدهد که کاری انجام نداد. همچنین ترامپ نه تنها در میان دموکرات‌ها که در داخل جمهوریخواهان سنتی هم اعتبار و نفوذ لازم را ندارد. علاوه بر این تیم تحقیقات فدرالی هم که درباره رابطه کمپین ترامپ با روسیه در حال تحقیق است، به خود ترامپ رسیده و ممکن است از ترامپ هم بازجویی شود بنابراین در صحنه داخلی آمریکا همراهی‌ای که ترامپ در موضوع برجام انتظار داشت اتفاق نیفتاد و لحن و واژگان بیانیه او به خوبی نشان‌دهنده میزان عصبانیتش از دوستان جمهوریخواه و رقبای دموکرات خودش است.» این تحلیلگر سیاسی در ادامه گفت: «اما در صحنه بین‌المللی می‌توان گفت این بیانیه‌ لحن غیرمحترمانه‌ای نسبت به اروپا دارد و تهدید ضمنی و اولتیماتوم به اروپا هم هست که یا با ما هستید یا با ایران. بنابراین این بیانیه‌ در سطح بین‌الملل بیشتر از آنکه مخاطبش ایران باشد اتحادیه اروپاست، گویی ترامپ اتحادیه اروپا را در این روند مقصر می‌داند و می‌گوید که اگر اتحادیه اروپا با این موارد همراهی نکند ما یک‌طرفه از برجام خارج خواهیم شد. این نشان می‌دهد در پشت‌پرده اروپایی‌ها فشار قابل‌توجهی به کاخ سفید آوردند که از برجام خارج نشود. از سوی دیگر این به این معنا می‌تواند باشد که آمریکایی‌ها توپ را در زمین اروپایی‌ها انداخته‌اند و باید دید اروپا می‌تواند چنین نقش مهمی را ایفا کند چون در برجام نقش مهمی دارد. بنابراین باید منتظر باشیم و ببینیم اتحادیه اروپا چه واکنشی دارد و چگونه می‌خواهد در چهار ماه آینده این مساله را مدیریت کند.»
به هر حال رویه ترامپ دور باطل و چرخه‌ای تکراری است. او چهار ماه قبل هم توپ برجام را به زمین کنگره انداخت و ایران را در وضعیت هشدار قرار داد تا نشان دهد خروج از برجام از تمایلات او است اما نهایتا کنگره مانعی برای خروج از برجام توسط رییس‌جمهور آمریکا نبود. این بار نیز این رویه توسط ترامپ تکرار شد. او با انداختن توپ برجام به زمین اروپایی‌ها از آنان انتظار دارد که نقاط ضعف توافق هسته‌ای را رفع کنند اما اتحادیه اروپا بارها اعلام کرده است برجام قابل اصلاح و تغییر یافتن نیست. آلمان همچنان خواستار اجرای کامل توافق شده و اعلام کرد که برای رسیدن به راه‌حلی مشترک با فرانسه و انگلیس رایزنی خواهد کرد. امانوئل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه روز پنجشنبه در تماس تلفنی با ترامپ خواستار اجرای کامل توافق و احترام تمام امضاکنندگان به آن شد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت این معاهده حاصل توافقی متقابل میان گروه‌های مختلف است. ‌سرگئی ریابکف‌، معاون وزیر خارجه روسیه در واکنش به تصمیم جدید ‌دونالد ترامپ‌ رییس‌جمهور‌ آمریکا برای تمدید تعلیق تحریم‌ها علیه ایران و در عین حال اعمال محدودیت علیه ۱۴ شخصیت حقیقی و حقوقی گفت به‌رغم اعمال این تحریم‌ها، مسکو نیز مانند اتحادیه اروپا بر تعهد خود به برجام تاکید می‌کند. وی افزود روسیه با هر اقدامی برای تضعیف توافق جاری میان ایران و گروه ۱+۵ مقابله می‌کند. این واکنش‌ها نشان می‌دهد ترامپ در اعمال فشار برجامی بر اتحادیه اروپا شکست خواهد خورد و بعید نیست که چهار ماه دیگر نیز ترامپ رفع تحریم‌های ایران را برای ۱۲۰ روز دیگر تمدید کند.