4 - 12 - 2022
از نجابت سیاسی ماندلا تا بقای دموکراسی در آفریقای جنوبی
دکترداود هرمیداس باوند*
در جریان بررسی تحولات و انقلاب‌ها در جوامع مختلف شاهد خشونت‌ها و بعضا درگیری‌های خونبار هستیم اما شخصیت‌هایی همچون نلسون ماندلا و گاندی کوشیدند که رفرم‌های اجتماعی و سیاسی را از طریق مسالمت‌آمیز و مبارزات منفی پیش ببرند.
اما در جریان همین مبارزات مسالمت‌آمیز نیز خشونت هیات حاکمه بعضا باعث شده است که واکنش‌هایی نسبتا خشن صورت گیرد. مبارزات ماندلا در آفریقای‌جنوبی علیه تبعیض‌های نژادی و آپارتاید نیز از این دسته بود. این مبارزات از ملحق شدن ماندلا و یارانش در ۱۹۴۳ به کنگره ملی آفریقای‌جنوبی و فعال شدن شاخه جوانان این حزب آغاز شد. با تغییر دولت و شدت گرفتن تبعیضات نژادی رویه کنگره ملی و شاخه جوانان نیز تا حدودی تغییر کرد و ماندلا مبارزات جدی‌تری را در پیش گرفت. ماندلا به عنوان رییس سازمان جوانان کنگره بعد از غیرقانونی اعلام شدن مبارزات کنگره به صورت زیرزمینی به کار خود ادامه داد. مهم‌ترین ویژگی مبارزات وی این بود که همواره از خشونت و روش‌های غیرانسانی پرهیز کرد و موفق شد بعد از آزادی از زندان باوجود همه فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های شورای امنیت به آپارتاید پایان داده و رییس‌جمهور آفریقای‌جنوبی شود.
یکی از نکاتی که در موفقیت آفریقای جنوبی تاثیر گذاشت این بود که ماندلا پس از پیروزی در برابر سفیدپوستان سیاست انتقام‌جویی اتخاذ نکرد. وی به خوبی واقف بود که کشورش پیشرفت‌های خوبی در صنعت و قدرت نظامی دارد و اگر سفیدپوستان که در این عرصه‌های تجربه و مهارت دارند کنار بگذارد با سرنوشت آفریقای‌جنوبی بازی کرده است بنابراین ساختار نظامی و سیاسی موجود را حفظ کرد و با همسویی و سازگاری با سفیدپوستان به فعالیت خود ادامه داد.
مساله مهم دیگری که به بقای دموکراسی در آفریقای‌جنوبی کمک بسیاری کرد این بود که ماندلا اسیر قدرت نشد. در بسیاری از کشورهای جهان سومی رییس‌جمهور‌ها از محبوبیت و قدرت خود استفاده کرده و این سمت را موروثی یا مادام‌العمر کرده‌اند اما ماندلا با هوشیاری کامل بعد از چهار سال ریاست‌جمهوری داوطلبانه از نامزدی در انتخابات کناره‌گیری کرد به این ترتیب سیاست گردش آزاد نخبگان را در آفریقای‌جنوبی نهادینه کرد.
نلسون ماندلا در دهه ۹۰ به پاس تلاش‌هایش در راه آزادی، صلح و بشردوستی جایزه نوبل گرفت که به حق در خور دریافت این جایزه بود. بی‌تردید ماندلا تنها افتخار آفریقای‌جنوبی نیست، وی مایه سرافرازی همه آفریقا و الگوی مناسبی برای دموکراسی در کشورهای دیگر است.
* کارشناس مسایل سیاسی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد