از اصول رقابت‌پذیری دور نشویم

فرهاد آگاهی*- در دوره‌هایی که اقتصاد ایران به دنبال آن است که رشد و رونق را تجربه کند‌، اغلب صاحب‌نظران اقتصادی که شرایط حاکم بر اقتصاد خرد و کلان کشور را رصد کرده، فرصت‌ها و تهدیدها را تشریح می‌کنند، یکی از مهم‌ترین نیازهای اقتصاد ایران را برای دورخیز قوی‌تر به سمت توسعه، ریل‌گذاری هوشمندانه برای حرکت در مدار رقابت‌‌پذیری برمی‌شمارند‌.
این به آن معناست که هر بنگاه، بر اساس منابع، توانمندی‌ها و ظرفیت‌هایی که برای خود فراهم آورده، مستقیم و به دور از رانت‌ها، انحصارها و یارانه‌های دولتی و نامرئی، در کوران رقابت قرار گیرد و بیاموزد که جز با ارتقای کیفیت محصولات و خدمات و نیز کاهش هزینه تمام‌شده، راهی برای حفظ و افزایش سهم بازار خود نخواهد داشت‌. اما نکته اساسی در این میان آن است که به محض اینکه اقتصاد ایران با بحران خاصی مواجه شده، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی یا افشای فسادهای داخلی و اختلاس‌های متوالی، محدودیت و چالشی را پیش روی اقتصاد قرار می‌دهند، برخی کنشگران عرصه اقتصاد، گرفتار اما و اگرها شده، سخت تحت‌الشعاع نگرانی‌های ناشی از محدودیت‌های جدید قرار گرفته و با بیان اینکه ناچارند سیاست‌های انقباضی درپیش بگیرند، دست از بسیاری از دورخیزها برای اصلاح ناکارآمدی‌ها و درمان بیماری‌ها و رفع معضلات اقتصادی برمی‌دارند‌. آنها در چنین شرایطی، با وجود همه شعارهایی که پیش از این برای رقابت‌پذیر شدن بازار سر داده بودند، ناگهان تغییر موضع داده و تحقق این مهم را برای دورانی دیگر وا می‌گذارند‌. این در حالی است که تنها راه ترقی اقتصاد ایران، آن است که با دست کشیدن از انفعال و روزمرگی و با وجود فشارها و مشکلات، به سمت بهسازی امور به صورت ریشه‌ای گام بردارد‌. واقعیت این است که هرگونه سیاستگذاری در حوزه صنعت و تجارت باید منطبق بر آینده‌نگری باشد و بر مدار اسناد بالادستی صورت گیرد‌ به‌طوری‌که به جای ایجاد زنجیره‌های درهم‌تنیده مشکلات و خلق دست‌اندازهای جدید پیش روی فعالان اقتصادی و به جای فرصت‌دهی به رانت‌جویان و صاحبان امضاهای طلایی که از سهمیه‌بندی‌ها، نوبت‌دهی‌ها و اقتصاد کوپنی برای خود جیره‌اندوزی می‌کنند، باید رقابت‌پذیری را به عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد ایران دنبال کنیم‌. به خصوص اینکه بنا بر تجربه چند دهه اخیر باید اذعان کنیم فشارها و محدودیت‌ها، به صورت سیکل‌وار، دائما بر اقتصاد ایران تحمیل می‌شود و اگر بخواهیم برای شروع یا پیگیری اصلاحات اقتصادی، منتظر دوره پایدار شدن اقتصاد بمانیم، شاید آن روز چندان نزدیک نباشد‌.
* نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران