از بحران پرستاری تا انصراف جراحان پلاستیک

«جهان‌صنعت»- امسال هم مانند هر سال کنگره جامعه جراحان ایران برای چهل‌وپنجمین بار برگزار شد اما این‌بار حواشی و نگرانی‌های پزشکان بیش از همیشه بود چراکه امسال بعد از ۴۰سال اولین‌باری است که انجمن جراحان پلاستیک در کنگره جامع جراحان شرکت نکرده است. قاضی سعیدی عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران علت این موضوع را اعتراض به عملکرد غیراصولی جراحان عمومی در طرح موضوعات چالش‌برانگیز حوزه زیبایی دانست. در بیانیه انجمن جراحان پلاستیک، عنوان شده است: «‌رسالت اصلی گروه‌های تخصصی و فوق‌تخصصی حفظ اصول استانداردهای علمی و عملی مورد نیاز در جامعه و حفظ جایگاه علمی در کشور است و یکی از نمادهای آشکار این وظیفه ارائه دستاوردها و حفظ جایگاه، حضور در کنگره‌های ملی است که این اتفاق مدیریت و ظرافت‌های خاص خود را می‌طلبد. چند سال است که انجمن جراحان عمومی فراتر از قوانین عمومی و رزیدنتی آموزشی پزشکی به جای پرداختن به مسائل حساس مهم جراحی کشور که رسالت اصلی آنهاست وارد بحث فریبنده جراحی زیبایی شده‌اند و با برگزاری همایش‌های مختلف زیبایی در شهرستان‌ها و مراکز استان باعث انحراف این وظیفه علمی خود شده‌اند و این انحراف بزرگ‌ترین گردهمایی علمی جراحان کشور یعنی جامعه جراحان نیز کشانده شده و توسط انجمن جراحان عمومی مسائل چالش‌برانگیز زیبایی به کنگره امسال اضافه شده است. پس از اطلاع از عناوین چالش‌برانگیز، انجمن جراحان پلاستیک تمام تلاش خود را برای حذف این پنل‌ها به کار برد ولی متاسفانه هیات‌مدیره جراحان عمومی سعی در ادامه اقدام اشتباه خود داشته‌اند. به دنبال این مساله انجمن جراحان پلاستیک جلسه اضطراری کمیته راهبردی را برگزار کرد و به دنبال نظر اکثریت قاطع اعضا، به نشانه اعتراض و پرهیز از مشارکت در این اقدام غیرجامع انجمن جراحان زیبایی با وجود میل ذاتی اقدام به لغو برنامه خود در این کنگره کرده است» اما برخی پزشکان این رفتار را غیرحرفه‌ای دانستند.
سونامی ورود تکنسین‌ها به امور تخصصی پزشکان
در ادامه نشست رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران با تاکید بر حفظ شأن و جایگاه پزشکی در کشور، نسبت به ورود سونامی‎گونه تکنسین‌ها در مداخلات غیرمجاز انتقاد کرد. محمد رییس‌زاده گفت: سیاستگذاران و مجریان باید متوجه اعمال و رفتار و کنش خود با جامعه پزشکی باشند. با این جامعه فرهیخته و وظیفه خطیر آن نمی‌توان کُشتی گرفت و شوخی کرد. بعضی از شوخی‌ها و ندانم‌کاری‌ها با جامعه پزشکی جدی جدی، سلامت مردم را دستخوش تغییر خواهد کرد.او ادامه داد: فعالیت عامدانه و غیرعامدانه در جهت تخریب جامعه پزشکی در جریان است. ایجاد دوقطبی جعلی با هدف رو در رو قرار دادن پزشک و مردم در کنار خلاف عرف عده معدودی از جامعه پزشکی منجر به ایجاد ذهنیت‌های نادرست شده است.
رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران بیان کرد: کاهش اقبال به رشته علوم پزشکی در کشور ما و جهان و برخی کشورهای توسعه‌یافته قابل توجه است برخی تخمین‌ها در سال ۲۰۳۰ حکایت از این دارد جهان با ۱۸میلیون کمبود کادر درمان مواجه خواهد شد. در آمریکا کمبود بیش از ۳۰۰هزار متخصص پزشکی وجود خواهد داشت در این کشورها تمایل به رشته‌های پیچیده به طرز معناداری کاهش پیدا کرده است. تعارضات بین رشته‌ای در کشور ما به بدترین شکل مدیریت می‌شود. وزارت بهداشت کمیسیون تعیین حدود صلاحیت‌های حرفه‌ای را باوجود قانون مجلس شورای اسلامی در سازمان نظام پزشکی تعطیل کرده است.
وی افزود: اساتید اذعان دارند، کیفیت آموزش در حوزه علوم پایه و رزیدنتی و تخصصی و فوق‌تخصصی به سمت مطلوب حرکت نمی‌کند. انگیزه دانشجویان و تمرکز برای یادگیری دچار روند منفی شده است. دخالت نابجا در حوزه سلامت امروز از هر زمان دیگری گسیخته شده و از دست وزارت بهداشت خارج شده است. مداخلات غیرمجاز در جامعه پزشکی چالش جدی دیگری است. برخی همکاران ما تکنسین پرور هستند از آن‌سو قانون ضعیف و غیربازدارنده ورود سونامی‌گونه تکنسین‌ها را در امر مداخلات غیر‌مجاز تسهیل کرده است ما ۲سال است با تمام توان در مجلس به دنبال تغییر این قانون هستیم.
نگران آینده پزشکی ایران هستم
علی جعفریان استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در ادامه نشست با بیان اینکه حوزه پزشکی به سه دلیل باعث افتخار برای کشور شده است، گفت: یکی اینکه جامعه پزشکی پیوسته به دنبال پیشرفت بوده است، دوم اینکه همه به دانش‌آموختگان جامعه پزشکی نیاز داشتند و سوم، مداخله دولت در آن کم بوده یا توانایی دخالت نداشته است. از روزی که حاکمیت و دولت در این مسیر مداخله کردند به عنوان مثال تعیین تعرفه‌های پزشکی، مشکلات جدی به وجود آمده است.
وی افزود: افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو مهم نیست چون در این شرایط با پول مردم برای کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا، کانادا و استرالیا پزشک تربیت می‌کنیم و نتیجه آن مهاجرت خواهد بود.
جعفریان ادامه داد: هیچ تعهدی نیز برای عدم خروج آنان وجود ندارد، حتی جریمه و تعیین تعرفه نقدی کارساز نیست چون در نهایت امکان خروج قاچاقی پیدا می‌شود. راهکار این است که محیط کار فعالیت و معیشت برای جامعه پزشکی به‌طور متعارف و منطقی درست شود. یکی از ابزارها واقعی‌سازی تعرفه است که متاسفانه اختیار تعیین آن از وزارت بهداشت گرفته شد و به دولت رسید که در نهایت شاهد پایین‌ترین حق ویزیت در کشورمان در مقایسه با کشورهای منطقه و جهان هستیم.
وی افزود: ویزیت ۲-۳ دلاری پزشک ایرانی در مقایسه با کمترین حق ویزیت پزشکان منطقه ۱۵دلار است. این پزشک وقتی مهاجرت کند همین ویزیت سه دلاری (کمتر از ۲۰۰ هزار تومان در ایران)، به یک پزشک ایرانی در کشورهای حوزه خلیج فارس ۳۰دلار پرداخت می‌شود. کمبود پزشک در این کشورها باعث می‌شود تعرفه بالا برود چون طبابت و اشتغال در حرفه‌های وابسته پزشکی یک کار سخت و با مسوولیت بالاست.
جعفریان گفت: مسوولیت و دشواری شغلی یک پزشک با یک نفر بلاگر تفاوت دارد. همه نقاط دنیا به دنبال نیروی کار است و این یک چالش جهانی محسوب می‌شود. چرا آلمان این حجم تقاضای نیروی کار دارد چون کمبود دارد. نکته اینکه از پرستاران ایرانی برای کار در آلمان فقط آشنایی با زبان آلمانی درخواست می‌شود چون کمبود دارند.
وی افزود: این چالش یعنی کمبود پرستار در کشورمان جدی است و الان بسیاری از بخش‌های درمانی آماده بهره‌برداری به دلیل نبود پرستار همچنان تعطیل است. این بحران در آینده نزدیک به سراغ برخی رشته‌های پزشکی خواهد رفت و روزی می‌رسد که حتی متخصص بیهوشی برای شروع یک عمل جراحی نداشته باشیم و با مدلی که مدیریت می‌شود همانند دهه ۶۰ دچار کمبودهایی خواهیم شد ولی اگر فضا مساعد شود همه نیروهای انسانی جذب خواهند شد.
چالش مهم حوزه بهداشت و درمان
جعفریان افزود: اگر تجهیزات پزشکی مورد استفاده خراب شود الان من نمی‌دانم می‌توانیم مجدد تعمیر یا جایگزین آن را خریداری کنیم. یک دستگاه «اکارتور» داریم که برای باز کردن قفسه سینه جهت انجام پیوند کاربرد دارد و چندین سال پیش با قیمت ۱۲۰هزار دلار برای بیمارستان خریداری کردیم. این وسیله تا ۵سال پیش با همین قیمت در ایران موجود بود ولی الان هرچه پیگیر آن هستیم پیدا نمی‌شود.
وی ادامه داد: اگر دستگاه MRI بیمارستان خراب بشود با این تعرفه‌ها و مبالغ دریافتی، امکان تعمیر دشوار و خرید مجدد یا جایگزینی مقدور نخواهد بود. این دستگاه بعد از ۵-۶ سال استفاده، خراب خواهد شد و باید جایگزین شود؛ سوال من این است آیا در هنگام تعیین تعرفه‌ها چنین نکته‌ای مورد توجه قرار گرفته است، بی‌شک این تعرفه‌ها پوشش نمی‌دهد.
جعفریان افزود: با توجه به این نکات و برخی دیگر از مشکلات حوزه سلامت، اگر به فکر نباشیم بی‌شک پیشرفتی که طی ۴دهه اخیر به آن رسیدیم و جایگاه ایران را به اذعان دنیا در نقطه‌ای خوب قرار داد، چه در خدمات اولیه سلامت و چه در ارائه پیشرفته‌ترین خدمات درمانی پزشکی و…، متاسفانه از دست خواهیم داد.
وی افزود: یکی از تلاش‌های اصلی و اهداف مهم برای تشکیل وزارت بهداشت، این بود که دیگر پزشک هندی، فیلیپینی و بنگلادشی در ایران نباشد. اگر نگاه عمیق حاکمیتی نداشته باشیم با سیاستگذاری غلط، از یک طرف نیروی انسانی که با هزینه بالا تربیت شده است را از دست می‌دهیم و از سوی دیگر از دنیا عقب می‌مانیم چون با علم روز دنیا جلو نمی‌رویم.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: من مسوول هشدار دادن یا جمع‌آوری شواهد برای اینکه بگویم در معرض خطر هستیم و باید چاره‌ای اندیشید، نیستم. مسوول جمع‌آوری شواهد و اینکه ببینیم از میان دانش‌آموختگانی که طی این سال‌ها تربیت شدند چند نفر در کشور به‌طور جدی مشغول خدمت هستند، من نیستم بلکه وزارت بهداشت مسوول است.
وی در پایان سخنرانی خود در کنگره جامعه جراحان ایران گفت: باید ببینند دانش‌آموختگان مملکت کجا و چگونه خدمت می‌کنند. دانشیار ما با ۱۵سال سابقه فعالیت ترک وطن می‌کند. استاد تمام دانشگاه با ۳۰سال سابقه در رشته روانپزشکی که در واقع این تخصص در هر کشور با فرهنگ آن کشور ارتباط دارد و جزو مقدمات فعالیت در این تخصص است، متاسفانه مهاجرت می‌کند. با قاطعیت می‌توان گفت هیچکدام از پزشکان ایرانی، خارج از مرزهای کشور بیکار نخواهند ماند. آموزش پزشکی ایران همیشه سطح خوبی داشته و پزشک ایرانی در هر نقطه جهان جایگاه خوبی دارد و موفق خواهد بود. دنیا در حوزه پزشکی با کمبود نیروی انسانی روبه‌رو شده که بعد از دوران کرونا این خلأ بیشتر نمایان شد.
جعفریان تاکید کرد: اکنون شرایط به‌گونه‌ای شده که مثلا در ایالت تنسی موانع کاری پزشکان خارجی را حذف کردند و از پزشکان در هر حیطه‌ای برای کار استفاده می‌کند؛ حتی ممکن است از یک متخصص مغز و اعصاب به عنوان پزشک خانواده استفاده کنند و اگر درآمد برای پزشک خوب باشد ممکن است تن به این کار بدهد. ناراحت‌کننده اینکه چرا باید شرایط را به این حد برسانیم که پزشک پرورش یافته در کشور تن به این وضعیت بدهد.