5 - 11 - 2019
از برجام خارج می‌شویم
«جهان‌صنعت»- چیزی عاید ایران نشد. این نتیجه دیدارهای دوجانبه روحانی با سران کشورهای اروپایی بود که همین اواخر علیه ایران بیانیه‌ای صادر کردند و کشور را به نقش داشتن در حملات به تاسیسات نفتی عربستان محکوم کردند. آلمان، انگلیس و فرانسه در حواشی مجمع عمومی سازمان ملل با روحانی دیدار کردند تا او را مجاب به پذیرش مذاکره با واشنگتن کنند اما نه تنها نتوانستند مواضع ایران را تغییر دهند بلکه به خاطر سرسختی مقامات ایرانی، اروپا بیش از قبل به واشنگتن تمایل پیدا کرد.
مقامات کشورهای اروپایی در نیویورک نسبت به رویکرد ایران انتقاد داشتند و برایشان عجیب بود که چرا تهران قبل از مذاکره با واشنگتن انتظار برداشتن تحریم‌ها از جانب ترامپ را دارد.
با این وجود تهران همچنان معتقد است که تا تحریم‌ها برداشته نشود به میز مذاکره نمی‌آید.
البته جدا از این رویکرد، مقامات دولتی در نیویورک تلاش کردند باب مذاکره با واشنگتن را نبندند. از این رو با مواضع و سخنانی نرم‌تر، از رییس‌جمهور آمریکا دعوت کردند که به میز مذاکره برگردد.
اما در راستای مواضع اروپایی‌ها دیروز گاردین خبر از هشدار اتحادیه اروپا مبنی بر ترک برجام داد. طبق گفته این رسانه طرف‌های اروپایی برجام می‌گویند در صورتی که ایران قدم‌های دیگری را برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود بردارد، آنها احتمالا چاره‌ای جز ترک برجام نخواهند داشت. این خبر در قالب پیام خصوصی به ایران داده شد و اینکه در صورت ادامه کاهش تعهدات هسته‌ای توسط ایران، اروپا مجبور خواهد بود خروج از برجام را تا یک ماه دیگر آغاز کند.
البته در تایید این خبر تردید وجود دارد اما چنین رفتاری از اروپا بعید به نظر نمی‌رسد چرا که اروپا با توجه به منافع خود به مساله هسته‌ای ایران و اختلاف این کشور با آمریکا نگاه می‌کند و حاضر نبودن ایران برای مذاکره و کاهش تعهدات هسته‌ای برای اروپا دور از منطق به نظر می‌رسد.
این در حالی است که خود اروپایی‌ها هم نسبت به برنامه هسته‌ای و موشکی و مسائل امنیتی منطقه انتقادهایی از ایران دارتد اما مانند آمریکا تاکنون جرات خروج از برجام را نداشتند و شاید چون به مقررات بین‌المللی بیش از واشنگتن پایدارترند به خود اجازه خروج از معاهده هسته‌ای را ندادند ولی واقعیت آن است که شرایط موجود و عدم قبول مذاکره از جانب مقامات تهران و ادامه کاهش تعهدات هسته‌ای باعث طرد ایران از جانب اروپا شد. گواه احتمال خروج اروپا از برجام نیز کشور انگلیس است. بوریس جانسون در اتخاذ مواضع خود نسبت به ایران کم از ترامپ ندارد و الان نیز خروج این کشور از اتحادیه اروپا و بعد از آن معاهده هسته‌ای ایران دور از ذهن نیست. با توجه به رویکرد انگلیس، خروج دیگر کشورهای اروپایی از برجام موضوع عجیبی نیست به‌ویژه که نتیجه کاهش تعهدات هسته‌ای ایران آغاز غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته است. این را آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کرد. بنا به اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران در نظر دارد تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای پیشرفته را نسبت به آنچه پیش از این اعلام کرده بود نصب کند.
البته نگرانی اروپا از این شرایط باعث ایجاد تلاش‌هایی از جانب این کشورها در نیویورک شد اروپایی‌ها سعی کردند که با گفت‌وگو شرایط مذاکره را فراهم کنند اما عدم پذیرش ایران باعث شد که هشداری از جانب اروپا داده شود تا تهران مجاب به قبول خواسته مذاکره شود این هشدار برای تحرک ایران در جهت گفت‌وگو در خصوص مسائل هسته‌ای و موشکی بود اما این بیانیه اروپا عملا باعث تحریک ایران نشد.
اکنون اروپا قصد دارد که ایران را تحت فشار قرار دهد و با تهدیدی دیگر این کشور رامجبور به توقف کاهش تعهدات هسته‌ای کند. اما با این رویکرد و البته اقدام متقابل مقامات تهران در جهت کاهش تعهدات هسته‌ای باز هم بعید است که در عمل نتیجه‌ای مثبت حاصل شود.
نپذیرفتیم در فضای تحریم مذاکره کنیم
اما حسن روحانی پس از بازگشت از سفر نیویورک در فرودگاه مهرآباد از موضوعات مطرح شده در نیویورک و در خواست مذاکره از جانب آمریکا برای مذاکره و تلاش کشورهای اروپایی و البته کاهش تعهدات هسته‌ای از طرف ایران سخن گفت. روحانی تاکید کرد: یکی از موضوعاتی که در نیویورک مطرح شده بود این بود که همه مشکلات به لجبازی طرف ایرانی مربوط می‌شود و آمریکا آماده مذاکره است و اصرار به مذاکره دارد و حتی مقامات آمریکایی به همه سران اروپایی و غیراروپایی پیغام داده بودند که برای مذاکره آماده‌ایم. وی گفت: پیش از این درخواست مذاکره دو رییس‌جمهور ایران و آمریکا را مطرح می‌کردند که ما رد کردیم و گفتیم در قالب گروه ۱+۵ مذاکره می‌کنیم آنها هم گفتند ما می‌خواهیم در قالب ۱+۵ مذاکره کنیم و سه نفر از آن ۱+۵ قدیم و ۱+۴ جدید حضور داشتند یعنی صدراعظم آلمان، نخست‌وزیر انگلیس و رییس‌جمهور فرانسه و همه اصرار داشتند که مذاکره برگزار شود، چون آمریکایی‌ها می‌گویند تحریم را برمی‌داریم.
رییس‌جمهور افزود: نکته دیگری که مطرح بود این بود که چه تحریمی را برمی‌دارید؟ و آنها به صراحت می‌گفتند ما کل تحریم را برمی‌داریم، اما شکل کار، شکلی نبود که قابل قبول باشد یعنی در فضای تحریم، بقای تحریم و فضای مسموم فشار حداکثری ما حالا بیاییم در قالب ۱+۵ مذاکره کنیم و هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌‌بینی کند که پایان مذاکره چه خواهد بود؟ گرچه برخی مقامات اروپایی می‌گفتند ما می‌نویسیم، امضا می‌کنیم و می‌دهیم دست شما تا تحقق پیدا کند.
رییس‌جمهور گفت: در حاشیه جلسه مجمع عمومی سازمان ملل به طرف‌های مختلف فهماندیم که ایران در فضای مسموم مذاکره نمی‌کند.روحانی افزود: ما این بهانه را از آنها گرفتیم که می‌گفتند ایران حاضر به مذاکره نیست. وی گفت: ما به صراحت گفتیم که آماده‌ایم برای مذاکره، اما نه در فضای تحریم و فشار و تاکید کردیم شما فضای آزاد آماده کنید برای جلسه ۱+۵ و شرکت در مذاکره؛ ما آماده‌ایم.
رییس‌جمهور افزود: به نظرم ضروری بود که ما یکبار هم در مصاحبه، هم با سیاسیون به طور خیلی روشن و واضح توضیح دهیم که مانع مذاکره آمریکاست و آن کسی که نمی‌خواهد مساله حل شود آمریکاست و ایران به خاطر منطق و استدلالش هیچ موقع از مذاکره فرار نمی‌کند و ترس از مذاکره ندارد. روحانی با اشاره به گام سوم کاهش تعهدات برجام به عنوان یکی از موضوعات مطرح شده در دیدارهای حاشیه‌ای مجمع عمومی سازمان ملل گفت: برخی می‌گفتند این گام سوم و راه‌اندازی سانتریفیوژهای مدرن در جهت حرکت به سمت سلاح هسته‌ای است که ما این را توضیح دادیم کسی که می‌خواهد به سمت سلاح هسته‌ای حرکت کند نظارت را کاهش می‌دهد و نظارت گسترده را محدود می‌کند. وی افزود: ایران نظارت را کاهش نداده و فقط محدودیت‌های فعالیت‌های هسته‌ای را کاهش داده است و این یکی از مسائلی بود که شبهه‌افکنی شده بود و باید توضیح داده می‌شد. روحانی گفت: توطئه فتنه و آتش افروختن در منطقه که از سوی آمریکا، عربستان و برخی کشورهای دیگر صورت گرفته بود با پاسخ‌های هیات‌های ایرانی در دیدار با مقامات کشورها، سیاسیون و همچنین رسانه‌ها کمرنگ شد.
رییس‌جمهور افزود: در خصوص آرامکو احساس کردیم که فضای منفی علیه ایران بین سیاسیون، دیپلمات‌ها و رسانه‌ها ایجاد شده، اما هیات‌های ایرانی با پاسخ‌های روشن و کافی پاسخ این سوالات را برای تنویر افکار عمومی و رسانه‌ها دادند. وی گفت: حتی در دیدار با سران برخی کشور‌هایی که علیه ما بیانیه دادند پرسیدم مدرک شما چیست؟ گفتند کارشناسان ما می‌گویند، ما گفتیم پس مدرک‌تان را بفرستید حتی در تهران منتظر می‌مانیم، اما پاسخی نداشتند. رییس‌جمهور افزود: در ملاقات‌ها گفتم که شما از توان دشمنان یمن حتما آگاهی دارید چرا که به آنها کمک می‌کنید و سلاح می‌دهید، اما از توان ارتش یمن اطلاعی ندارید که در مجموع پاسخی نداشتند و به آنها یادآوری کردیم که این گفته شما یعنی اتهام و معنی اتهام آشوب و فتنه در منطقه است. روحانی تاکید کرد: حتی بسیاری از کشورهای مهم از جمله روسیه و ترکیه این اتهامات به ایران در خصوص آرامکو را نادرست دانستند.روحانی در نشست خبری خود در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نیز اشاره‌ای به تلاش‌های تلاش‌های «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهوری فرانسه کرد و گفت برای تسهیل تنش میان تهران و واشنگتن، رییس‌جمهوری فرانسه دنبال‌راه حل است اما وقتی با اروپایی‌ها که به اجرا نزدیک شدیم گفتند باید موافقت آمریکا را هم بگیریم. روحانی همچنین گفت که غیر از فرانسه، طرف‌های دیگری برای راه‌حل در تلاشند.وی با اشاره به رویکرد‌های خصمانه واشنگتن علیه تهران نیز گفت که آمریکا می‌خواست با تحریم ملت را از دولت ایران جدا کند؛ نتوانست. ترامپ خود شیوه‌ای را انتخاب کرد که هر روز تنفر افکار عمومی ایران از او بیشتر شد روحانی تصریح کرد که اهل مذاکره‌ایم، صداقت‌شان را اثبات و تحریم‌ها را بردارند، شرایط متفاوت می‌شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد