از معرفی ظرفیت‌ها تا گشایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری

اکسپو نیز با تمام بالا و پایین‌هایش به پایان رسید و اکنون زمان مناسبی است تا نگاهی داشته باشیم به نتایج رویدادی که بسیاری آن را مهم‌ترین رویداد تجاری اقتصادی کشور می‌دانند و ببینیم بالاخره نتیجه این همه تلاش چه شد؟ محمدرضا بهرامن نایب‌رییس اتاق ایران در پاسخ به سوالی در گفت‌وگو با تسنیم در مورد شرایط برگزاری نمایشگاه اکسپو2025 گفت: به هر حال، اکسپوی امسال را اگر با شش‌دوره‌ای که پیشتر در کشور ما برگزار شده مقایسه کنیم، درمی‌یابیم که آشنایی کشورها با ظرفیت‌های ایران، به‌اصطلاح، روز‌به‌روز در حال افزایش است. هدف ما از حضور در چنین رویدادهایی آن است که بتوانیم تولیدات خود را به جامعه جهانی معرفی کنیم. این، یکی از فرصت‌هایی است که تمامی تولیدکنندگان ما می‌توانند در زمان برگزاری اکسپو از آن بهره‌مند شوند. واقعیت آن است که بسیاری از افرادی که طی این دو هفته از نمایشگاه بازدید کردند، اطلاعات بسیار محدودی نسبت به ظرفیت‌های کشور ما داشتند اما وقتی وارد این فضا می‌شوند، درمی‌یابند که تغییرات گسترده‌ای در بخش‌های مختلف صورت گرفته است. آنگاه، نیازهای خود را به‌راحتی در اینجا درک می‌کنند. اینجاست که وقتی فردی نیاز خود را درک می‌کند، وارد مذاکرات مستقیم با بخش‌های تولیدی یا فعالان مربوطه می‌شود. حاصل این مذاکرات، می‌تواند به قراردادهایی منتهی شود که امکان برنامه‌ریزی برای همکاری‌های تجاری بلندمدت را فراهم می‌آورند.
ویژگی خاص
عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و هلند افزود: اتاق بازرگانی در این میان، ویژگی خاصی در اکسپوی امسال داشت که آن را از سال گذشته متمایز می‌سازد. در اکسپوی امسال فضای بیشتری در اختیار اتاق قرار گرفت؛ به‌گونه‌ای که امسال یک سالن اختصاصی برای اتاق در نظر گرفته شد. در حالی که سال گذشته، فضای محدودی در اختیار این نهاد قرار داشت. تجربه نشان داده است که این گسترش فضا می‌تواند آثار مثبت‌تری داشته باشد. از تمام استان‌ها توانستیم نماینده داشته باشیم و آنها تولیداتشان را در قالب غرفه‌های اتاق‌های بازرگانی شهرستان‌ها عرضه کردند. خود این اقدام، زمینه‌ساز ورود به بازارهای جدید می‌شود. بازدیدکنندگانی از کشورهای آفریقایی و منطقه گرفته تا کشورهای دیگر که با وجود ورودشان به کشور، بدون استثنا از محل نمایشگاه بازدید به‌عمل آوردند.نکته مهم آن است که سفرای این کشورها همراه با بخش‌های تجاری خود در نمایشگاه حاضر شدند؛ امری که خود یک عامل مثبت به‌شمار می‌رود و می‌توان از آن بهره‌برداری موثری داشت. این دیپلمات‌ها همراه با رایزنان اقتصادی و بازرگانی خود وارد نمایشگاه شدند و خود آنان می‌توانند ناقلان خوبی برای انتقال اطلاعات از مجموعه ما به کشور متبوع‌شان باشند. در سالن مربوط به اتاق بازرگانی، می‌توان گفت تقریبا بازدیدکننده‌ای نبود که ما از او پذیرایی نکرده باشیم.
وابستگی به اتاق
بهرامن با بیان اینکه برای نمونه، در یکی از مجموعه‌های وابسته به اتاق بازرگانی، در سالن 6، خانه معدن حضور داشت و رییس اتاق بازرگانی یکی از ایالت‌های غرب عمان نیز از آنجا بازدید کرد، گفت: این امر نشان‌دهنده پویایی و زنده‌بودن نمایشگاه است. این زنده‌بودن یعنی آنکه ما بتوانیم خروجی مناسبی از سرمایه‌گذاری به‌دست آوریم. من از واژه سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنم چراکه اکسپو در واقع نوعی سرمایه‌گذاری‌ است که از سوی دولت انجام می‌شود و دولت نیز توانسته از ابزارهای خود در این زمینه به‌خوبی بهره ببرد. امسال، دولت از این ابزارها استفاده گسترده‌تری کرد و در نتیجه، استقبال نیز به‌مراتب بیشتر شد.در هر بخشی از نمایشگاه، گروه‌های مختلفی مشغول مذاکره‌ بودند و در خصوص نیازهای متقابل، به تبادل نظر می‌پرداختند. امید آن داریم که این تجربه در سال‌جاری، زمینه‌ساز آن شود که در سال آینده فضای بیشتری در اختیار بگیریم و با این فضای افزوده، خدمات گسترده‌تری به مراجعان ارائه دهیم.
وی در پاسخ به سوالی در مورد بحث‌های مطرح‌شده برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در ایران و موضع اتاق ایران در این خصوص، گفت: قاعدتا اتاق، در واقع اتاق بازرگانی، ماهیتش دفاع از سرمایه است؛ تحت هر شرایطی، انگیزه و نگاهش نیز چنین است که سرمایه‌گذاری مرز نمی‌شناسد، مگر در موارد خاص و محدودیت‌هایی که در کشور خودمان وجود دارد. این محدودیت صرفا با یک کشور خاص مطرح است و در خصوص سایر کشورها، ما با هیچ‌گونه منع و مانعی مواجه نیستیم. این کشورها هستند که به‌واسطه تحریم‌ها در مسیر تجارت، موانعی ایجاد کرده‌اند اما بخش‌خصوصی کشور ما آمادگی دارد که با تمام بخش‌های خصوصی دنیا، به‌جز آن کشور خاص، ارتباطات اقتصادی خود را برقرار نماید.
ارتباطات خارجی
ما در اینجا با شبکه‌های خارجی مصاحبه‌هایی داشته‌ایم و به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که تخریبی از جانب ما صورت نگرفته و این شما هستید که باید مسیر را برای روان‌سازی فراهم کنید تا تجار شما بتوانند ارتباطات مستقیمی با تجار ما برقرار و نیازهای متقابل را از طریق این تعاملات تامین کرده و از این فرصت استفاده کنند.
نایب‌رییس اتاق ایران در ادامه گفت: اگر مذاکرات به مراحل پیشرفته‌تری برسد، قاعدتا نقش اتاق بازرگانی و به‌تبع آن تجار یا بخش اقتصادی کشور، وارد مرحله مذاکرات اقتصادی در قالب میزهای اقتصادی خواهند شد. در این شرایط، نقش اتاق بازرگانی به‌عنوان نهادی اساسی و محوری جلوه‌گر خواهد شد.
در این خصوص، اتاق بازرگانی ایران با توجه به ابزارهایی که در اختیار دارد، می‌تواند در حوزه اقتصادی مسائل، موارد و نیازهای کشور عزیزمان را مطرح کند و ما نیز بتوانیم از این مسیر، ارتباطات اقتصادی خود را در فضای سیاسی‌ای که از سوی حاکمیت کشور روان‌سازی می‌شود، برقرار سازیم و از این بخش بهره ببریم. قاعدتا در گفت‌وگوهای اقتصادی، نقش اتاق بازرگانی باید بیش از سایر بخش‌ها مورد توجه قرار گیرد و به آن کمک شود.
وی در پاسخ به سوالی در مورد تاثیر حادثه بندر شهید رجایی بر شرایط تجاری و احتمال بروز اختلال در آن گفت: یک شوک به جامعه ما وارد شد؛ متاسفانه عزیزان‌مان را از دست دادیم و این واقعا یک فاجعه بود. نباید به‌سادگی از کنار آن گذشت؛ باید بررسی شود که عوامل این مساله چه بوده‌اند، چه کسی مسوول بوده و این اتفاق چگونه رخ داده است. به‌هرحال، این افراد، سرمایه‌های ملی کشور ما محسوب می‌شوند و مهم‌تر از آن، در شرایط فعلی کشور، بندر شهید رجایی یکی از بنادری بود که به‌طور عمده پاسخگوی واردات و صادرات کشور به‌شمار می‌رفت. قاعدتا مختل شدن فعالیت‌های این بندر می‌تواند آثار چشمگیری بر این حوزه داشته باشد.
سیستم‌های گمرکات کشور اعلام کرده‌اند که مبانی لازم برای پاسخگویی به مشکلات فراهم است و مشکلی پیش نخواهد آمد. با این حال، امیدواریم که چنین باشد و شرایط برای مدیریت بحران مهیا گردد. این اتفاق باید درسی باشد برای کشور ما. چرا نباید سیستم‌های ایمنی در این بندر تقویت شوند؟ چرا از هوشمندسازی در آنجا بهره‌برداری نمی‌شود؟ چرا تنها عامل پاسخگو، صرفا نیروی انسانی است؟ در چنین مواردی که فاجعه‌ای رخ می‌دهد، اگر سیستم به‌شکل مکانیزه عمل کند، دیگر نگرانی‌ای باقی نمی‌ماند.
سوالات متوالی
بهرامن اظهار کرد: گزارش‌هایی که منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که کالایی با شرایط خاص وارد آن منطقه شده در‌حالی‌که نباید چنین اتفاقی بیفتد. این پرسش مطرح است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است؟ پاسخ این سوال با کیست؟ مسوول آن چه کسی است؟ چرا ارتباطات دچار اشکال است؟ قاعدتا گمرکات کشور باید مطابق مقررات عمل کنند. همه ما، واردکنندگان، نیازهایی داریم و باید شرایطی در کشور فراهم شود که کالا، پس از ورود، ظرف 10 روز تخلیه شود یا برعکس، کالاهایی که برای صادرات آماده می‌شوند، باید بلافاصله صادر شوند.
در بسیاری از موارد، ما همواره با درخواست‌هایی در سامانه‌های مختلف مواجه هستیم؛ چرا باید این حجم از سرمایه در یک مکان متمرکز شود تا خدای ناکرده، با وقوع چنین اتفاقاتی، با مشکلات عدیده‌ای مواجه شویم؟ ما باید برای این موانع و مسائلی که در کشور رخ می‌دهد، راهکارهای لازم را ارائه کنیم. تنبیه کردن یک بحث جداگانه است اما مهم این است که چگونه یک بسته کاملا تخصصی طراحی کنیم و با نگاهی کارشناسانه به این سرمایه‌ها بنگریم. بنادر، در سراسر دنیا، نقش اساسی دارند و نگاه بنیادین به آنها برمبنای استانداردسازی و هوشمندسازی است. در این مسیر، نباید هیچ عارضه‌ای خارج از مسیر درست پیش بیاید.