از مهمانان ویژه تا فیلم‌های توقیفی

جشنواره امسال هم تمام شد و یک هفته نمایش فیلم‌های مستند در پردیس چارسو با اتفاقات تازه‌ای همراه بود. برای اولین بار در سینماحقیقت مانند جشنواره فیلم فجر تماشاگران هم فیلم‌ها را داوری کردند. برای فیلم‌های بخش مسابقه ملی برگه رای قبل از نمایش فیلم به هر تماشاگر داده شد که باید هنگام ترک سالن آن را در قسمت‌های خوب و بد و متوسط می‌انداختند. البته سیستم رای‌گیری در جشنواره فجر پیشرفته‌تر شده و سال گذشته رای‌گیری با استفاده از کد و اپلیکیشن انجام شد. سینما‌حقیقت در اولین تجربه رای‌گیری از روش سنتی استفاده کرد. بهترین فیلم‌ها از نگاه تماشاگران نیز هر روز اعلام شد. صف‌های طویل جلوی سالن‌های سینما و عجله برای تصاحب صندلی‌ها امسال هم در جریان بود. عوامل جشنواره پس از چند دوره برگزاری این رویداد تصمیمی برای وضعیت بی‌نظم تماشای فیلم‌ها نگرفته‌اند. سینمای مستند بخش مهجوری در فرهنگ است و بسیاری از مستندها برای اولین و آخرین بار در این جشنواره به نمایش درمی‌آیند. در نتیجه عملا فرصت تماشای بسیاری از فیلم‌ها در اثر ازدحام جمعیت از دست می‌رود ضمن آنکه برنامه نمایش فیلم‌ها در این یک هفته نیز فشرده است.
از لیلی گلستان تا مسعود کیمیایی
فیلم‌های امسال پای مهمانان مختلفی را به پردیس چارسو باز کرد. از لیلی گلستان که برای تماشای مستند پرتره خانم فرخزاد آمده بود و بارها در این فیلم نام پدرش به میان می‌آید تا مسعود کیمیایی مهمان مستند «میدان جوانان سابق»‌. کارگردان گوزنها درباره جشنواره امسال گفت: این حجم زیاد مخاطبان و علاقه‌مندان به سینمای مستند برای من غافلگیر‌کننده و بی‌نظیر بود. حقیقتا به دعوت دوستانم به این جشنواره آمدم و خوشحالم که در جمع دوستداران سینما قرار گرفتم.
این کارگردان سینما در ادامه بیان کرد: واقعیت سینما اینجاست؛ جایی که آینده سینمای ایران را هم رقم
خواهد زد.
کیمیایی در پایان گفت: دو فیلم «پرتره فروغ فرخزاد» و «میدان جوانان سابق» را دیدم که هر دو فیلم‌های خوبی بودند. در «میدان جوانان سابق» نشان دادن بخشی از اتفاقات گذشته، یادآوری خاطرات، فراموش‌نشدنی است.
پرتره حذف شده
بخش پرتره در جشنواره سینما‌حقیقت به نمایش فیلم‌هایی اختصاص دارد که بیوگرافی شخصیت‌های مختلف داخلی و خارجی است. از فیلم‌هایی که امسال در این بخش مورد توجه قرار گرفت «رییس کل» بود؛ فیلمی درباره محسن نوربخش ساخته محمد مرعشی. «رئیس کل» یک پرتره کلاسیک از زندگی و کارنامه کاری سیدمحسن نوربخش از تولد تا مرگ او در سال ۸۲ بر اثر ایست قلبی است.
فیلم، روایت زندگی محسن نوربخش رییس کل اسبق بانک مرکزی است که از زبان خانواده، دوستان، همکاران و افرادی چون آیت‌الله اکبر‌ هاشمی‌رفسنجانی، سید‌حسین مرعشی، اسحاق جهانگیری، محمدعلی نجفی، مرتضی الویری، محمد عطریانفر، محمد ستاری‌فر و‌…‌ بیان می‌شود. تحقیقات «رئیس کل» از نوروز سال ۹۴ آغاز شد و در شهریور ماه ۹۷ آماده نمایش شد.
ظاهرا اما جشنواره فیلم‌های مستند جایی برای ارائه پرتره همه شخصیت‌ها نیست. فیلم «فائزه» ساخته مژگان اینانلو که درباره زندگی فائزه ‌هاشمی است از جدول پخش نمایش امسال جشنواره حذف شد و دلیلی هم برای این خط زدن نیاوردند.
روزنامه‌نگاران به مثابه فیلمسازان
سینما‌حقیقت امسال شاهد حضور گسترده روزنامه‌نگارانی بود که این بار خودشان برای جشنواره فیلم ساخته بودند؛ از مینا اکبری و مستند میدان جوانان سابق که درباره نسل روزنامه‌نگاران دهه ۷۰ و دوران اوج شکوفایی مطبوعات است تا مهدی افشارنیک و فیلم «زیر صفر مرزی» که درباره شهید علی‌ هاشمی فرمانده سپاه ششم امام جعفر صادق است و به مذاق برخی از رزمندگان خوش نیامد.
اثر دیگری که از گردونه رقابت‌های جشنواره کنار گذاشته شد «شورش علیه سازندگی» است. مصطفی شوقی، روزنامه‌نگار، این فیلم را ساخته. شوقی موضوع فیلمش را اعتراضات حاشیه‌نشینان در دهه ۷۰ بیان کرده است. سیاست‌های رییس‌جمهور وقت،‌ هاشمی‌رفسنجانی، با اعتراضات مردم اسلامشهر آغاز شد. شوقی می‌گوید اگر فیلمش شانس اکران را پیدا می‌کرد در کنار مستند «رئیس کل» می‌توانست تصویر واقع‌بینانه‌تری از دهه ۷۰ نشان دهد که سیاست‌های اقتصادی مدیران ‌هاشمی چه تاثیری بر جامعه و طبقات فرودست داشت.
خصوصی‌سازی حقیقت
غلامرضا موسوی تهیه‌کننده سینما در گفت‌و‌گو با روابط عمومی جشنواره گفته است: هر آدمی با دوربین و تلفن خود می‌تواند یک فیلمساز بالقوه باشد و فیلمی بسازد که حتی در دنیا هم سروصدا کند، بنابراین سینماحقیقت جشنواره‌ای استثنایی است که می‌تواند انسان‌های متعدد و متفاوت را به خود جلب کند، ضمن اینکه در این زمینه جزو معدودهایی است که راه درست را انتخاب کرده و برخلاف بسیاری از جشنواره‌ها که بیشتر قاتل نان هستند و سود دیگر ندارند این جشنواره به دلیل همان ویژگی و نوع تولید که می‌تواند آماتور تا حرفه‌ای را شامل شود، می‌تواند جشنواره مناسبی باشد.
او درباره جایگاه سینماحقیقت در سطح بین‌الملل معتقد است اگر جشنواره سینماحقیقت بتواند از باب دولتی بودن بیرون بیاید، می‌تواند خود را به جایگاه خوبی در سطح بین‌الملل برساند. «این جشنواره هنوز سبقه دولتی دارد و این می‌تواند آسیب‌زننده باشد. اگر جشنواره قصد دارد خود را در سطح بین‌الملل قرار دهد باید از وجه دولتی بودن کنار رود و شورایی داشته باشد که برگزارکننده آن باشند.»