از «چریکه بهرام» تا «همایون»

امسال هم آذرماه و سینما چارسو میزبان فیلم‌های مستند از ایران و جهان شده است‌. سعی شده است تا هرسال افتتاح جشنواره سینما حقیقت ساده و دور از تکلف باشد‌. ظهر روز گذشته حسین ترابی – مستندساز پیشکسوت- کیک افتتاح را در پردیس سینمایی چارسو برید و گفت: «به اینجا نیامده‌ام تا کیک جشنواره را ببرم و خدای ناکرده «حقیقت» را به ۲ نیم کنم‌. اینجا آمده‌ام تا با برش کیک حلاوت و شیرینی این حقیقت را به کام شما بنشانم» و سپس احمد محیط طباطبایی -که مهمان ویژه این رویداد بود- و فرهاد ورهرام و سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد نیز کیک این رویداد را بریدند‌. نسخه کامل و تصحیح رنگ شده مستند «برای آزادی» به کارگردانی حسین ترابی نخستین فیلمی است که بعد از اجرای مراسم به نمایش درآمد‌. این اثر دوساعته آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در مرداد ۵۷ تا زمان برگزاری انتخابات در فروردین سال ۵۸ را به تصویر می‌کشد‌. این مستند ۲۵ سال پس از تولید به طور کامل رونمایی شد و چندی پیش توسط «مارک کازینزز» مورخ و منتقد سینما به عنوان ۱۰ فیلم مستندی که دنیا را تکان داد، در کنار آثاری از لنی ریفنشتال و مایکل مور و ‌. ‌. ‌. انتخاب شد‌.
کدام مستندهای بلند جشنواره را ببینیم؟
آبی به رنگ آسمان
«آبی به رنگ آسمان» به کارگردانی امیر رفیعی که ابتدا «چهار فینال آسیا» نام داشت، به تاریخ باشگاه استقلال تهران از زمان تاسیس (۱۳۲۴) تا به امروز می‌پردازد‌.
به ترتیب ورود، چهره‌هایی مثل همایون ارشادی، مهناز افشار، سیامک انصاری، فرهاد اصلانی، حمیدرضا آذرنگ، بابک حمیدیان و رضا یزدانی در این فیلم حضور دارند و حدود ۷۰ نفر از مجموعه آبی‌های پایتخت نیز در پیشبرد روایت، این چهره‌ها را همراهی می‌کنند‌. رضا یزدانی تیتراژ پایانی «آبی به رنگ آسمان» را خوانده است و موزیک‌ویدئوی تیتراژ با همراهی گروه این خواننده در زمین اصلی ورزشگاه آزادی ضبط شده است‌. خشایار الوند به عنوان نویسنده «آبی به رنگ آسمان» حضور داشته، شهاب کاظمی مشاور پروژه بوده و رضا تاری‌وردی نیز تدوین را انجام داده است‌. امیر رفیعی که پیشتر تهیه‌کنندگی، پژوهش و طراحی فیلم «من ناصر حجازی هستم‌.‌.‌.» را برعهده داشت، در «آبی به رنگ آسمان» علاوه بر کارگردانی، مسوولیت تهیه‌کنندگی و پژوهش کار را نیز برعهده دارد‌.
فهرست عوامل تولید «آبی به رنگ آسمان» عبارت است از: علی فتح‌الله‌زاده (دیگر تهیه‌کننده)، نیاز افشین‌کیا (مجری طرح)، شهاب کاظمی (مشاور پروژه)، سعید اژدر (مدیر تولید)، شرکت هورشیدفیلم (پشتیبانی فنی)، گشسب بانو بحرینی و گشتاسب بحرینی (موسیقی متن)، بهرام بحرینی (تهیه‌کننده و طراح موسیقی متن)، میثم نظیمی (مدیرتصویربرداری)، محمدرضا مرتضایی (مدیرصدابرداری)، محمد خرمی‌نژاد (صدابردار استودیو)، نعیم مسچیان (طراحی و ترکیب صدا)، مریم سجادیان (طراح پوستر)، گروه مدیاژورنال (مدیریت تبلیغات و اطلاع‌رسانی‌).
آواز جغد کوچک
مهدی نورمحمدی، عکاس و مستندساز حیات‌وحش است که با ساخت مستند «در پناه بلوط» طی دو، سه سال اخیر موفق به دریافت ۱۹ جایزه بین‌المللی از جشنواره‌های مختلف جهانی شده است‌. او در جدیدترین اثر خود چالش‌های پرندگان را به تصویر کشیده‌‌ به این شکل که از نگاه یک جغد تنازع بقا و تقابل انسان با سایر موجودات نمایش داده می‌شود‌. به این دلیل داستان از نگاه یک جغد کوچک روایت می‌‎شود که این پرنده در تمام زیستگاه‌های مختلفی که انسان آنها را تخریب کرده حضور دارد و این موجود جذاب و باهوش به مخاطب کمک می‌کند که قصه را دنبال کند‌. این پرنده برخلاف باقی جغدها در روز هم فعالیت دارد و چون داستان ما در روز روایت می‌شود، این جغد گزینه مناسبی برای روایت داستان این جانداران بود‌.
بهارستان، خانه ملت
بابک بهداد در فیلم جدید خود روایتی از رویدادهای تاریخی- سیاسی میدان بهارستان تهران را به تصویر کشیده است‌. عوامل تولید این مستند ۷۵ دقیقه‌ای «بهارستان، خانه ملت» عبارتند از: پژوهشگر، فیلمبردار، کارگردان، تدوینگر و تهیه‌کننده: بابک بهداد، صدا: استودیو فراز، صداگذار: آرش اسحاقی، نویسندگان گفتار متن: بابک بهداد و رضا نوری، گوینده: شهرام درخشان، مدیر تولید: جواد وطنی، دستیار کارگردان: سولماز افتخاری، عکاس: ساسان زالی، تهیه شده در: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند‌.
تاریخ صدور
«تاریخ صدور» عنوان فیلم مستند بلندی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی «مجید عزیزی» است‌.
در خلاصه موضوع این فیلم مستند ۸۳ دقیقه‌ای آمده است: «تاریخ صدور» نگاهی به تفاوت‌های بین‌نسلی متولدین دهه‌های ۴۰ تا ۹۰ شمسی دارد‌.
افرادی که با عنوان‌هایی شبیه دهه شصتی‌ها، دهه هفتادی‌ها یا دهه هشتادی‌ها شناخته می‌شوند و هر یک با توجه به زمانه‌ای که در آن به دنیا آمده‌اند، ارزش‌ها و رفتارهای متفاوتی از سایرین دارند‌. عوامل تولید مستند «تاریخ صدور» عبارتند از: کارگردان و تهیه‌کننده: مجید عزیزی، پژوهشگر و نویسنده: فاطمه داودی، فیلمبرداران: مسلم تهرانی، محمد رحیمی، مصطفی سیفی، علی‌اکبر عطایی، میثم بابایی، صدابردار: احمد افشار، صداگذار و تدوینگر: وحید عباسی، گوینده: الهه ساسانی، مدیر تولید: محمدعلی طهرانی‌.
تمام چیزهایی که جایشان خالی ا‌ست
این فیلم مستند روایتگر زندگی دو زن به نام‌های مهناز و جمیله است که هر دو به سرطان پستان مبتلا بوده‌اند؛ یکی با وجود مبارزه‌ای طولانی از دنیا می‌رود و دیگری بعد از بهبودی کامل، به فعالیت‌های خیریه و آگاهی‌بخشی به بیماران مبتلا مشغول می‌شود‌.
روایت این فیلم از زبان «مهناز» زن درگذشته بیان می‌شود که در طول فیلم با «جمیله» شخصیت بهبودیافته آشنا می‌شود‌.
عوامل تولید مستند- داستانی۷۴ دقیقه‌ای «تمام چیزهایی که جایشان خالی‌ست» عبارتند از: نویسنده و کارگردان: زینب تبریزی، فیلمبردار فاز اول: محمد عاشقی، فیلمبردار فاز دوم: علی رشیدی‌‎فر، صدابردار فاز اول: علی علوی، صدابردار فاز دوم: امیر پرتوزاده، تدوینگر: فرحناز شریفی، آهنگساز: صبا ندایی، نویسندگان گفتار متن: سینا دادخواه و مریم صابری، راوی: سولماز غنی، مشاور کارگردان: عطیه عطارزاده، مشاور تهیه‌: امید بلاغتی، صداگذار: حسن شبانکاره، طراح لباس: نرگس موسوی، توازن نور و رنگ: رضا تیموری، طراح پوستر: طاها ذاکر، مدیر تولید: روح‌الله فرح، مدیر اجرایی پروژه: احد محمدکرمی، ترجمه: حسن شرف‌الدین، تهیه‌کنندگان اجرایی: ناصر تبریزی، ندا نوبری، با حمایت سایت حامی‌جو، تهیه‌کننده: زینب تبریزی، محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی‌.
اِکسُدوس
این فیلم درباره مرکز بازگشت امام رضا(ع) است‌. این مرکز که توسط اداره اتباع خارجی وزارت کشور گردانده می‌شود مسوولیت ثبت‌نام اعزام مهاجران افغان که به صورت غیرقانونی وارد ایران شده‌اند را برعهده دارد‌. عوامل تولید این فیلم ۸۰ دقیقه‌ای عبارتند از: کارگردان: بهمن کیارستمی، پژوهشگر: بهمن کیارستمی، فیلمبردار: داود ملکی، صدابردار: علی علوی، تدوینگر: بهمن کیارستمی، صداگذار: امیرحسین قاسمی، مدیر تولید: کامبیز صفاری، تهیه‌کننده: بهمن کیارستمی‌.
چریکه بهرام یا ایمان به قدرت تصویر
این مستند درباره بهرام بیضایی است و ۱۰ فیلم سینمایی این کارگردان شامل «رگبار»، «غریبه و مه»، «کلاغ»، «چریکه تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران»، «سگ‌کشی» و «وقتی همه خوابیم» بررسی شده‌ است‌. عوامل تولید این پروژه را پژوهشگر و کارگردان: فرشید قلی‌پور، تصویربردار: وحید گلریز، صدابردار و صداگذار: فرامرز نصیری، تدوینگر: ژینوس پدرام، گویندگان: نصراله مدقالچی و زهره شکوفنده، راوی: پیام دهکردی، مدیر تولید: ساسان عبدی، مدیر صحنه: آرمین به‌فروزی، عکاس: آرش ملاحسنی، تهیه‌کنندگان: امیر ملاحسنی و فرشید ‌قلی‌پور تشکیل می‌دهند‌.
همایون
«همایون» ساخته پیروز کلانتری درباره زندگی همایون صنعتی‌زاده موسس و مدیر انتشارات فرانکلین است‌. همایون صنعتی‌زاده در سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد و پدرش عبدالحسین صنعتی‌زاده، از اولین رمان‌نویسان ایرانی بود‌. او که به عنوان یک کارآفرین، نویسنده، مترجم و ناشر ایرانی شناخته می‌شود در سال ۸۸ درگذشت‌.
شعار امسال جشنواره بین‌المللی حقیقت «حقیقت بهترین راهنماست» از فرمایشات حضرت علی است‌. دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» طی روزهای ۱۸ تا ۲۵ آذرماه ۱۳۹۷ در پردیس سینمایی چارسو برگزار خواهد شد‌.