از کنترل تا آزادی آینده اینترنت در دولت جدید

سعید امینیان*
در حال حاضر اینترنت در ایران با محدودیت‌ها و فیلترینگ‌های گسترده‌ای مواجه است. پلتفرم‌های محبوب مانند «تلگرام»، «توئیتر»، «فیس‌بوک» و بسیاری از وب‌سایت‌های دیگر فیلتر هستند، همچنین در مواقع حساس سیاسی و اجتماعی، اختلالات و کاهش سرعت اینترنت نیز گزارش می‌شود. نامزدهای محترم ریاست‌جمهوری در مناظره‌های انتخاباتی در خصوص موضوع فیلترینگ تا حدودی مواضع خود را مشخص کردند و در این خصوص به تقابل و چالش با یکدیگر نیز پرداختند ضمن اینکه هیچکدام بحث محدودیت‌های اعمال شده و فیلترینگ فعلی را بر گردن نمی‌گرفتند و آن را به زمین نامزدهای دیگر حواله می‌کردند.
دیدگاه محافظه‌کاران درباره اینترنت و فیلترینگ به سمت افزایش کنترل‌ها و محدودیت‌هاست. این گروه از نامزدها بر این باورند که اینترنت باید به گونه‌ای مدیریت شود که از انتشار محتواهای نامناسب و تهدیدات امنیتی جلوگیری شود. اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان دیدگاه‌های معتدل‌تری دارند و از کاهش محدودیت‌ها و افزایش آزادی‌های اینترنتی حمایت می‌کنند. آنها معتقدند که اینترنت آزادتر می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کند. هدفمند کردن و هوشمندسازی فیلترینگ با هدف مسدودسازی محتوای نامناسب بدون محدودیت کلی روی اینترنت نیز راهکار و رویکرد برخی از آنها بود. موضوع بازار مکاره فروش فیلترشکن و سودهای هنگفت مافیای فیلترشکن از این موضوع و جلوگیری از رفع فیلترینگ نیز موضوع مهمی است که در مناظرات نیز به آن پرداخته شد. اگرچه نامزدهای ریاست‌جمهوری وعده‌ها و قول‌هایی در این خصوص دادند اما حافظه تاریخی مردم ایران نشان می‌دهد که معمولا تصمیم‌ها در محافل دیگری گرفته و اجبار می‌شود که حتی بعضا دولت نیز قادر به جلوگیری از آن نیست ولی دولتی قدرتمند و توانمند که به آزادی‌های اجتماعی و حقوق شهروندی در عمل اعتقاد داشته باشد، می‌تواند در این مسیر مطمئن‌تر و قاطعانه‌تر حرکت کند.
مشارکت عمومی و فشار افکار عمومی می‌تواند نقش مهمی در تعیین سیاست‌های اینترنتی کشور داشته باشد. مردم با بیان مطالبات خود و مشارکت فعال در انتخابات می‌توانند به تغییرات مثبتی در این زمینه کمک کنند، همچنین سیاست‌های اینترنتی ایران تحت تاثیر تعاملات بین‌المللی و تحولات جهانی در زمینه فناوری و امنیت سایبری قرار دارد. در نهایت باید منتظر بود و دید که رییس‌جمهور منتخب مردم چه برنامه‌ها و دیدگاه‌هایی درباره اینترنت و فیلترینگ را عملی خواهد کرد و چقدر به وعده‌های داده شده در این خصوص وفادار خواهد بود.
* کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات