استثنا هرگز قاعده نیست

در مراسم روز ملی صادرات سال ۸۸ بود که رییس جمهور وعده به روز شدن پرداخت جوایز صادراتی را اعلام کرد اما دقیقا از‌‌ همان زمان نه تنها این پرداخت‌ها به روز نشد بلکه اعتبارات مربوط به این حوزه به تاریخ پیوست و میزان بدهی‌های دولت از این محل افزایش یافت. اما جشن روز ملی صادرات امسال با یک روز تاخیر در ۳۰ مهرماه برگزار شد و فعالان اقتصادی و مسوولان دولتی دور هم جمع شدند تا طبق روال هر سال بر تکرار وعده‌ها و شعارهای حمایتی خود اصرار بورزند و بعد از پایان مراسم همه چیز به باد فراموشی سپرده شود از این رو صادرکننده‌ها از وعده‌های مسوولان چندان دل‌خوشی ندارند.
هرچند در مراسم روز ملی صادرات دوباره وعده وعیدهایی در مورد حل مشکلات صادرکننده‌ها داده شد …
اما باید صبر کرد و دید آیا این شعارها به واقعیت تبدیل می‌شود یا نه.
مراسم روز ملی صادرات که به عنوان جشن صادرات در بین مقامات جاافتاده دیروز در حالی برگزار شد که غایب بزرگی در این جمع بود؛ رییس‌جمهور مهمان ویژه این مراسم در جمع فعالان اقتصادی حاضر نشد و جور او را رحیمی، معاون اولش کشید.
دیروز روز بزرگی برای صادرکننده‌ها بود از این رو آنان فرصت را غنیمت شمردند و مطالباتشان را با مسوولان مربوطه در میان گذاشتند در این میان مرتضی سلطانی، صادرکننده نمونه و مدیرعامل شرکت زر ماکارون به نمایندگی از بخش‌خصوصی و صادرکننده‌ها با بیان اینکه استثنا هیچ‌وقت قاعده نمی‌شود تاکید کرد: استثنا همیشه وجود دارد و نباید با یک اشتباه سیستم بانکی کشور را زیر سوال برد.
این صادرکننده نمونه ضمن اشاره به مشکلات صادرکننده‌ها گفت: از سهم ۱۰ درصدی صادرات تاکنون دو درصد اختصاص یافته که باقیمانده این رقم با توجه به مشکلات صادرکننده‌ها باید زودتر تخصیص یابد.
وی افزود: اگر سرمایه بانک‌هایی که با صادرکننده‌ها و فعالان اقتصادی همکاری می‌کنند افزایش یابد آنها نیز تسهیلات بیشتری می‌توانند به ما بدهند.
مرتضی سلطانی به موضوع واردات هم اشاره کرد و گفت: اگر واردات مدیریت شود تراز منفی تجارت ایران مساوی یا حتی مثبت می‌شود.
مدیرعامل گروه صنعتی زر همچنین توسعه شبکه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و عقد تفاهمنامه با شوراهای بین‌المللی بازارهای هدف را از خواسته‌های بخش‌خصوصی عنوان کرد.
دولت و بخش‌خصوصی
هرچند در این مراسم احمدی‌نژاد حضور نداشت اما معاون اول او با صادرکننده‌ها و فعالان بخش‌خصوصی گپ و گفت داشت.
محمدرضا رحیمی گفت: صادرات غیر نفتی بدون اتفاق نظر بخش‌خصوصی و دولتی غیرممکن است در واقع دولت پشتیبان بخش خصوصی است و آنهایی که این را باور ندارند و در این راه اخلال می‌کنند یا قصد خیانت دارند یا جاهل هستند.
وی با اشاره به اهمیت صادرات در اقتصاد کشور گفت که اهمیت صادرات در اقتصاد کشور و حتی فراتر از آن امری غیرقابل انکار است.وی صادرات را اساس و محور اقتصاد دانست و تاکید کرد: بی‌توجهی به صادرات، بی‌توجهی به مسایل کشور است.
وی با اشاره به خواست ایران برای دوستی با همه ملت‌ها بجز رژیم غاصب صهیونیستی خاطر نشان کرد: دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هر بار به یک بهانه‌ای کشور ما را تحریم می‌کنند و امروز شاهدیم که داستان موهوم ترور را طراحی کردند و این در حالی مطرح می‌شود که در کشور ما سه دانشمند هسته‌ای توسط رژیم غاصب صهیونیستی ترور شد اما آب از آب تکان نخورد.
وی در همین زمینه افزود: اما در بحث سازمان ملل نیز شاهدیم که مدیریت این سازمان بین‌المللی در دست یکی دو کشور بیشتر نیست ولی به نام کل جهان است.
وی خطاب به بهمنی، رییس کل بانک مرکزی نیز تاکید کرد: اولویت اول ما صادرات است و بودجه اختصاص داده شده برای این بخش کم است که باید افزایش پیدا کند.
معاون اول رییس جمهور تاکید کرد: ما دنبال ریاضت اقتصادی که الان در کشورهای اروپایی مطرح است نیستیم و در آستانه شدیدترین تحریم‌ها می‌خواهیم مردممان در رفاه باشند.
رحیمی با تاکید بر لزوم هموار کردن راه برای صادرات غیرنفتی خاطرنشان کرد: راسل اندیشمند غربی در سال‌های دور گفته که ۷۰ درصد از ثروت جهان در آمریکا و ۳۰ درصد مابقی در سایر نقاط جهان است که از این ۷۰ درصد نیز ۸۰ درصد متعلق به شش درصد یهودی است و این یعنی تعداد محدودی از آواره‌های جهان که خداوند آنها را مورد نفرین قرار داده جمع شده و لابی‌هایی را درست کرده‌اند و بقیه را تحت‌‌تاثیر قرار می‌دهند که ما باید با صادرات غیرنفتی به جنگ به آنها برویم چرا که هم‌اکنون توپ و تانک ما جبهه صادرات غیر نفتی است.
وی با اشاره به لزوم حضور نمایندگان صادرکنندگان در جلسات دولت خطاب به غضنفری گفت که ما از آنها می‌خواهیم در هر جلسه ما حداقل ۶- ۵ نفر از صادرکنندگان حضور یافته و حرف‌هایشان را مطرح کنند.
معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به دشمنی مستکبران با نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص مدیریت سازمان ملل یادآور شد: هیچ کس در هیچ دوره‌ای به اندازه این آقایی که در سازمان ملل انتخاب کرده‌اند برای آنها نوکری نکرده چراکه این فرد انتخاب ملت‌ها نیست بلکه انتخاب جمعی است که پول دادند یعنی انتخاب آن شش درصدی است که اقتصاد جهان را در دست دارند.
رحیمی با بیان اینکه ما باید اقتصاد جهان را به وسیله صادرکنندگانمان از دست این شش درصد بیرون کنیم، خاطر نشان کرد: هر تصمیمی که بدون حضور صادرکنندگان اتخاذ شود آن تصمیم به درد نمی‌خورد بنابراین یک جلسه از دولت را اختصاص می‌دهیم به نمایندگان صادرکنندگان تا آنها در حضور رییس‌جمهور و دولتمردان حرفشان را مطرح کنند.
وی همچنین تاکید کرد: از تاخیری که در پرداخت جوایز صادرکنندگان نمونه پیش آمد عذرخواهی می‌کنم.
پرداخت جوایز صادراتی از امروز
وزیر تجارت از دستور رییس‌جمهور برای پرداخت نیمی از معوقات جوایز صادراتی خبر داد و گفت: این ارقام از امروز قابل پرداخت است و نیمی از معوقات ۲۰۰ میلیارد تومانی جوایز صادراتی با این دستور رییس‌جمهور پرداخت می‌شود.غضنفری اضافه کرد:‌ در شرایط فعلی توجه بسیاری از مسوولان به صادرات جلب شده است و در مورد مباحثی که چند روز قبل مبنی بر حمایت نکردن دولت از صادرات مطرح شد باید بگویم همواره دولت حمایت از صادرات را لازم می‌داند و هیچ کشوری صادراتش جز با پشتیبانی دولت رشد نکرده است.
وی تصریح کرد:‌ البته ممکن است نحوه حمایت از صادرات به شکل دیگر باشد اما حتما باید در سایر قوا حمایت از صادرات را مدنظر داشته باشیم که این یک تصمیم بلندمدت است. غضنفری در ادامه خطاب به رییس کل بانک مرکزی که در این نشست حاضر بود، عنوان کرد: اگر اجازه دهید درخواست‌های صادرکنندگان را در جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی مطرح کنیم. آن موضوعاتی که تصمیمات بانک مرکزی است صادرکننده‌ها در آن مورد همراهی خواهند کرد اما اینکه صدای صادرکننده در شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی شنیده شود برای صادرات کفایت می‌کند. غضنفری در ادامه به بحث دو میلیارد دلاری صادرات از صندوق توسعه ملی اشاره کرد و متذکر شد: این میزان از طریق بانک توسعه صادرات به عنوان تسهیلات ارزی به صورت اعتبار برای فروشنده و خریدار می‌تواند باشد.
وزیر تجارت در ادامه بر بهبود فضای کسب و کار تاکید کرد و افزود: طی مطالعات وزارت صنعت، معدن و تجارت مراحل صادرات عامل‌محور، کارآیی‌محور و خلاقیت‌محور است که صادرات ایران به مرحله دوم صعود کرده است. به گفته وی، در حال حاضر ۲۰۰ کشور در عرصه تجارت فناوری فعال هستند اما ۹۹ درصد تجارت فناوری توسط تنها ۲۱ کشور انجام می‌شود و سهم فناوری از کل صادرات ایران تنها دو درصد است.
غضنفری خاطرنشان کرد: البته سهم فناوری از صادرات ایران پیش از این تنها ۲۹/۰ درصد بوده، در حال حاضر سهم کشورهای چین‌،‌ آمریکا و ژاپن از تجارت فناوری در جهان به ترتیب ۱۷، ۱۶ و ۸ درصد است که ایران نیز باید در این زمینه بیشتر کار کند.
شوک تورمی
در ادامه این مراسم رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران با تاکید بر توانمندسازی بخش‌خصوصی و غافلگیر نکردن این بخش خطاب به مقامات دولتی گفت: فعالان اقتصادی را محرم سیاست‌های خود بدانید.
محمد نهاوندیان اظهار داشت: تکریم صادرکننده یک وظیفه است و هر چه کنیم کم است چراکه صادرات کشور در واقع برآیند همه تلاش تولید در اقتصاد ملی است اما تکریم واقعی و ارج‌گذاری واقعی به صادرکننده چگونه باید باشد؟ شاید مهم‌ترین چیزی که نشان تکریم صادرکننده است، قدرت برنامه‌ریزی صادرکننده و تقویت آن باشد.
وی افزود: اگر صادرکننده بتواند واحد خودش را اداره کند و در مقابل چالش‌های متنوع بازار بین‌المللی قدرت برنامه‌ریزی داشته باشد و از سوی سیاست‌گذاران احساس حمایت کند، دست او برای برنامه‌ریزی باز خواهد بود که این بهترین حمایت از صادرکننده است. نهاوندیان اضافه کرد: ‌معنای توانمندسازی بخش‌خصوصی هم جز این نیست، در برنامه پنجم توسعه هم تصریح شده وظیفه ارکان نظام تقویت بخش‌خصوصی است. بخش‌خصوصی دنبال این نیست که آویزان جایی باشد بلکه دنبال آن است که به‌گونه‌ای شرایط برایش باشد تا بتواند رقابت کند. رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران متذکر شد: هر چند عوامل پیش‌بینی نشده زیاد است اما آنچه قابل پیش‌بینی است را باید از فهرست فاکتورهای پرریسک دربیاوریم.
وی با اشاره به نظریه توقع منطقی اقتصاددانی که امسال برنده جایزه نوبل اقتصاد شد، گفت: طبق این نظریه نگاه‌ها جدای از این باید باشد که بخش‌خصوصی را غافلگیر کنیم. یک عرصه که ما در آن بیگانه‌ستیزی نداریم عرصه علم است و در این عرصه هم ما باید تجارب علمی دیگران را مدنظر قرار دهیم حتی اگر نگاه اسلامی را به این امور داشته باشیم، چشم بستن به تجارت دیگران محروم کردن خود از تجارب آنهاست. نهاوندیان اظهار کرد: خطاست که با شگفت‌زده کردن بخش‌خصوصی بتوانیم به اهداف خود برسیم. این نکته در بحث صادرات بسیار اهمیت دارد. دولتی که می‌خواهد تجلیل کند باید در برنامه‌هایش حمایت از صادرات را داشته باشد. رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در ادامه با اشاره به موانع و مشکلات صادرات یکی از بزرگ‌ترین موانع را شوک‌های تورمی دانست و گفت: با تفاوت‌های قیمتی امکان برنامه‌ریزی‌ها کم می‌شود. باید میزان تورم‌های ساختاری را کاهش دهیم و اگر در مرحله‌ اول نتوانیم در این زمینه موفق شویم آن وقت باید حداقل نوسان پیش‌بینی نشده در قیمت نرخ ارز از سر راه صادرکننده برداریم.
وی اضافه کرد: تراز ارزی کشور زمانی مثبت و متوازن خواهد شد که صادرات غیرنفتی ما با واردات متوازن شود، اگر قرار است به دلیل تورم نوسان داشته باشیم باید این نوسان را قابل پیش‌بینی کنیم.
نهاوندیان خطاب به مقامات دولتی حاضر در این نشست با بیان اینکه فعالان اقتصادی را محرم سیاست‌های خود بدانیم، افزود:‌ ناهماهنگی‌ها و رقابت مخرب با خودمان نیز مشکل دیگر صادرات است. ما باید به کمک تشکل‌ها و حمایت دولت نظم لازم در صادرات را رعایت کنیم.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران خاطرنشان کرد: لازمه‌ دستیابی به اهداف صادراتی تقسیم کار و همکاری همه جانبه‌ بنگاه، دولت و تشکل‌های اقتصادی است. اتاق بازرگانی به عنوان تشکل تشکل‌ها آمادگی کامل دارد که در تولید صادراتی همکاری‌های لازم را انجام دهد.
واردات خاک برای گربه
همچنین رییس کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به تقویت بازارهای هدف گفت: باید بازارهای از دست رفته صادراتی را احیا کنیم.
حسین هاشمی گفت: تولید بدون صادرات ادامه حیات ندارد.
وی افزود: امیدواریم دیگر شاهد واردات سنگ‌پا، سنگ‌قبر و خاک برای خواب گربه، نباشیم چراکه چنین مسایلی شایسته جمهوری اسلامی نیست.به گفته رییس کمیسیون صنایع مجلس ما بازارهای CIS را از دست داده‌ایم بنابراین باید تلاش کنیم تا بازارهای جدید را حفظ و توسعه دهیم.
رییس کل سازمان توسعه تجارت که میزبان این همایش بود نیز از صادرات ۵/۲۰ میلیارد دلاری در شش ماه خبر داد و گفت: هدف‌گذاری صادرات برای سال ۸۹ ، ۲/۱۴ میلیارد دلار بود که با احتساب میعانات به ۶/۳۲ و بدون میعانات به ۴/۲۶ رسید.
وی افزود: با‌گذار از ساختار سنتی در پایان برنامه چهارم ۷۰ درصد صادرات ما کالاهای صنعتی بود.وی افزود: نسبت صادرات غیرنفتی به واردات در سال ۸۴، ۲۸ درصد در سال ۸۹ ، ۵۱ درصد و در شش ماهه سال ۹۰ با احتساب میعانات ۶۹ درصد بود.وی با بیان اینکه ۱۶۲ کشور بازار هدف ما هستند، گفت: در شش ماهه اول سال‌جاری با ۳۷ میلیون تن صادرات به ارزش ۵/۲۰ میلیارد دلار با احتساب میعانات و ۳۲ میلیون تن به ارزش ۶/۱۵ میلیارد دلار بدون احتساب میعانات رسیدیم.
صافدل گفت: در سال ۸۹، دو میلیارد دلار صادرات به کشورهای D8 و چهار میلیارد دلار به کشورهای عضو اکو صادرات داشتیم.
در ادامه این مراسم رییس صندوق توسعه ملی هم الزامات رشد هشت درصدی صادرات در برنامه پنجم را تشریح کرد و گفت: اگر صادرکنندگان و بخش‌خصوصی پرونده دپو شده از حساب ذخیره ارزی داشته باشند ما می‌توانیم پاسخگوی آن باشیم.
رحیم قربانی افزود: صادرات با وجود دیپلماسی تجاری و اقتصادی نیازمند دیپلماسی فرهنگی و سیاسی هم است.
وی گفت: برای رسیدن به رشد هشت درصدی صادرات براساس برنامه پنجم توسعه الزاماتی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به سرمایه‌گذاری و پس‌انداز برای رشد تولید ناخالص داخلی، ارتقای بهره‌وری، بهبود فضای کسب و کار، توجه به نظام استاندارد ملی، اعطای تسهیلات تولید و صنعت و یکپارچه سازی نظام برنامه‌ریزی تولید و تجارت اشاره کرد.
وی افزود: در مرحله اول از تسهیلات صندوق، بانک عامل برای ارایه تسهیلات ۵/۲ میلیارد دلاری و مسدودی حساب به بانک مرکزی معرفی شده است. همچنین اگر صادرکنندگان در خصوص مشتری خارجی خود نیازمند تسهیلات ارزی باشند یا در مناقصات بین‌المللی تسهیلات ارزی نیاز داشته باشند صندوق آن را تقبل می‌کند.