استخدام هنرور، فقط ۱۲۰ هزار تومان!

استقبال مخاطبان از چهره‌های مورد علاقه‌شان در جریان برگزاری رویدادهای مختلف، موضوعی است که در چند سال اخیر به‌واسطه انعکاس در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تب و تاب بیشتری پیدا کرده است، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که گاه هنرمندان از این اتفاق به عنوان یک دیدار دوستانه یاد می‌کنند و گاه پیش از حضور در مراسم اکران خصوصی یا بازدید از یک مجموعه‌، حضورشان را به دوستداران‌شان اطلاع می‌دهند.
آنچه اما در چند روز گذشته به واسطه حضور یک بازیگر و تجمع ایجادشده حول او خبرساز شده متفاوت از همان دیدارهای دوستانه است. محمدرضا گلزار که پیش از این بارها ویدئوهای استقبال هوادارانش در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست شده این بار هم در کانون حواشی قرار گرفته است. انتشار ویدئویی از حضورش در یک مرکز فروش موبایل و حضور پر‌تعداد مردان برای دیدار با او، باعث شده تا برخی از فعالان شبکه مجازی عنوان دیگری را بر این دیدار دوستانه بگذارند و تجمع‌کنندگان را سیاهی‌لشکرانی توصیف کنند که این بازیگر برای این دیدار گمارده است.
به واسطه همین حاشیه‌ها بار دیگر یکی از صنوف غالبا مغفول سینما یعنی هنروران در کانون توجه قرار گرفته است.
فارغ از قضاوت درباره صحت و سقم حضور هنروران در این ویدئو، که هنوز خود این بازیگر هم واکنشی به آن نداشته است، طرح این گمانه شائبه‌هایی را درباره جنس فعالیت هنروران در فضاهایی خارج از فرآیند حرفه‌ای فیلمسازی به وجود آورده است. واقعا هنروران چه جایگاهی در سینمای ایران دارند و آیا فعالیت‌های جانبی از آن جنس که در این مورد اخیر مطرح شده هم تاکنون داشته‌اند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات سراغ یکی از مسوولان تامین هنروران در سینمای ایران رفتیم و با او گفت‌وگویی درباره نحوه کار آنها داشتیم. الناز عطایی یکی از فعالان حوزه تامین هنرور برای پروژه‌های سینمایی که سابقه همکاری با پروژه‌های شاخصی همچون فیلم سینمایی «اتاقک گلی» را در کارنامه خود دارد، درباره وضعیت حضور هنروران در پروژه سینمایی توضیح داد: فعالان این حوزه معمولا درددل‌ها و ناگفته‌های بسیاری دارند که شاید جای طرح همه آنها در یک گفت‌وگو نباشد. چند سالی است که در تلاش هستیم تا برای هنروران صنفی تشکیل شود. از خانه سینما و وزارت ارشاد پیگیر هستیم تا ما هم بتوانیم صنفی داشته باشیم تا کف و سقف دستمزد دریافتی هنروران از سوی آنها مشخص شود. هنروران در حال حاضر دستمزد ثابتی در پروژه‌های مختلف ندارند و معضل بزرگی هم که ما با آن مواجه هستیم این است که حتی از همکاران خودمان هم رودست می‌خوریم! البته منظورم همکاران باسابقه‌ام که سال‌ها در این عرصه خاک خورده‌اند نیست. اساسا در سینمای ما «مسوول هنروران» جایگاه تعریف‌شده‌ای ندارد و حتی در تیتراژ پایانی هم در آخر فهرست‌ها به او اشاره می‌شود. در برخی پروژه‌ها حتی احترام هنرورها هم حفظ نمی‌شود. در یک پروژه مدیر تولید و یا دستیار تهیه‌کننده خیلی هوای هنرورها را دارند اما در گروه دیگری اساسا هنرور را هیچ به حساب می‌آورند! نه مکان مناسبی برای استقرار و پذیرایی دارند و نه دستمزد مناسبی به آنها پرداخته می‌شود. همه اینها به این دلیل است که ما صنف نداریم.
وی ادامه داد: در برخی پروژه‌ها هنروران ناگهان با دستمزدهایی مواجه می‌شوند که اساسا قابل محاسبه نیست! همین امروز براساس قراردادهایی که ما با پروژه‌ها می‌بندیم، در بهترین حالت برای هر روز مبلغ ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان دست هنرور را می‌گیرد! از سال گذشته رقم قراردادی که ما با گروه‌ها می‌بندیم به ازای هر هنرور در هر روز فقط ۲۰۰ هزار تومان است. این مبلغ هم ارتباطی با مدیرتولید یا تهیه‌کننده پروژه ندارد و با توجه به تاثیر تورم بر برآورد هزینه پروژه، برای آنها هم صرف ندارد که بیش از این برای هنرور هزینه کنند. اما باید این نکته را مدنظر داشت که ما هم به عنوان هنرور داریم این تورم را تجربه می‌کنیم.
عطایی درباره تفاوت مبلغ قرارداد با مبلغی که به دست هنرور می‌رسد هم توضیح داد: بالاخره همه این هنروران نیاز به سرویس ایاب و ذهاب دارند و همه این هزینه‌ها برعهده مسوول هنروران است. در کنار هر گروه هنرور هم طبیعتا یک لیدر باید حضور داشته باشد که ما به عنوان مسوول هنروران در هر پروژه با چند لیدر همکاری داریم و طبیعتا پرداخت دستمزد آنها هم در همین مبلغ قراردادها لحاظ می‌شود.
وی ادامه داد: به تمام این موارد خواب پول و تاخیر در پرداخت مبالغ از سوی پروژه‌ها را هم اضافه کنید. اینگونه نیست که به‌صورت روزمزد دستمزد هنروران از سوی پروژه پرداخت شود. دو سال گذشته در پروژه‌ای به نام «۲۸۸۸» حضور داشتم و مسوول هنروران آن پروژه بودم اما بعد از این مدت از آماده شدن فیلم، هنوز هم با ما تسویه‌حساب نشده است. از همین تهیه‌کننده بابت پروژه قبل‌ترش یعنی «سینما شهرقصه» هم بدهی دارم و اینها دردهای همکاران من است.
عطایی درباره انگیزه هنروران برای حضور در پروژه‌ها با این دستمزدهای بسیار ناچیز هم گفت: گروهی از این افراد یا بازنشسته هستند و یا جوانان زیر ۲۰ سالی که شرایط کاری مناسبی برای‌شان فراهم نیست. گروه بیشتری از این افراد که غالبا وارد این حوزه می‌شوند و ماندگار هم نیستند، افرادی هستند که می‌خواهند حضور در این فضا را تجربه کنند. گاهی حتی انگیزه بازیگری دارند و وقتی می‌آیند با واقعیت‌های سیاهی‌لشکری یا هنروری آشنا می‌شوند، این کار را رها می‌کنند. فارغ از انگیزه این افراد مساله این است که بیاییم فکر کنیم دستمزد روزی ۲۰۰ هزار تومان برای حضور تمام‌وقت یک فرد در یک پروژه، منطقی و منصفانه است؟
مواردی مانند برگزاری افتتاحیه‌های مرتبط با برخی برندها یا حتی برای یک سوپرمارکت و فروشگاه مبلمان داشته‌ایم که برای تامین هنرور سراغ ما می‌آیند. در این موارد که شرایط فیلمبرداری و حضور در پروژه تصویری وجود ندارد، مبالغ قراردادی ما هم متفاوت است.