اصلاح مصلحتی بورس؟

گروه بورس- بازار بورس روز گذشته شرایط خاصی را تجربه کرد که به نظر می‌‌رسد شبیه توقف موقت یک اتوبوس در مسیر حرکت باشد. این توقف نه نشانه‌ای از خرابی است و نه پایانی بر مسیر بلکه نوعی تجدید قوا پیش از ادامه حرکت تلقی می‌‌شود. هرچند معاملات روز گذشته جو عمومی‌ منفی را نشان می‌‌داد اما برخی فعالان بازار این روند را طبیعی و حتی لازم می‌‌دانستند. به اعتقاد کارشناسان، چنین استراحت‌هایی می‌‌تواند به بازار فرصت بازسازی و تثبیت خود را بدهد.
روز گذشته، بازار با نگرانی از تحولات سیاسی در خاورمیانه، به‌ویژه وضعیت سوریه و سرنوشت اسد، آغاز به کار کرد. این تحولات، با وجود آنکه از هفته‌های قبل در جریان بوده و بازار به نوعی خود را برای آن آماده کرده بود، همچنان سایه‌ای از تردید را بر معاملات انداخت. به نظر می‌‌رسد که این تحولات دفعتی و غیرمنتظره نیستند و بازار توانسته ریسک‌های نظامی‌ مشابهی را در گذشته هضم کند. تحلیلگران معتقدند که موضوع سوریه، هرچند مهم، نمی‌‌تواند به‌تنهایی به عنوان یک عامل بحرانی برای بازار تلقی شود. از سوی دیگر اخبار مرتبط با مذاکرات هسته‌ای و اظهارنظرهای احتمالی تیم سیاسی آمریکا همچنان به‌عنوان عوامل تاثیرگذار بر جو روانی بازار باقی مانده‌اند.
از منظر اقتصادی، اخبار مرتبط با نرخ ارز نیما و نرخ ارز توافقی تاثیر بسزایی بر روند بازار داشته است. دیروز نرخ ارز نیما احتمال عبور از مرز 54‌هزار تومان را نشان داد و شایعاتی درباره تغییرات مثبت در نرخ توافقی منتشر شد. کارشناسان معتقدند که این تغییرات می‌‌تواند نقش موثری در بهبود سودآوری شرکت‌ها و کاهش نسبت قیمت به سود (P/E) سهام داشته باشد. همچنین زمزمه‌هایی درباره کاهش احتمالی نرخ سود بانکی از اواسط دی‌ماه به گوش می‌‌رسد که می‌‌تواند به جذابیت بازار سرمایه کمک کند.
در بخش دیگر، بررسی گزارش‌های کدال از شرکت‌های بزرگ نشان‌دهنده اهمیت گزارش‌های تلفیقی در این دوره بود. این اطلاعات تاثیر مستقیمی‌ بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران داشته و جریان نقدینگی در بازار را تا حدودی شکل داده است. علاوه بر این، نگرانی‌هایی درباره قطعی گاز و احتمال تعطیلی مدارس و ادارات به دلیل بحران انرژی نیز به عوامل تاثیرگذار در روز گذشته اضافه شد. در مجموع، شرایط روز گذشته بازار، با وجود نشانه‌های منفی، به‌عنوان مرحله‌ای طبیعی از روند حرکت بازار تلقی می‌‌شود. توقف‌های کوتاه در نزدیکی نقاط کلیدی شاخص، فرصتی برای اصلاح، تثبیت و آمادگی برای حرکت‌های آینده است. به نظر می‌‌رسد بازار در حال حاضر در وضعیت «وزن‌کشی» عوامل سیاسی و اقتصادی قرار دارد و چشم‌انداز آن به شدت به تحولات پیش‌رو در این حوزه‌ها وابسته است. بازار در روز گذشته نشانه‌های مهمی‌ از تلاش برای عبور از سقف قبلی شاخص نشان داد. این محدوده که از نظر روانی برای سرمایه‌گذاران حائزاهمیت است، به نظر می‌‌رسد همچنان چالش کلیدی بازار در روزهای آتی باشد. هرچند مقطع فعلی از بعد بنیادی و عملیاتی فاصله زیادی با سقف گذشته دارد اما همچنان گذر از این محدوده به عنوان یک سنگر ذهنی، توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
به باور کارشناسان، بازار از نظر بنیادی در مقایسه با دوره‌های قبلی در شرایط بهتری قرار دارد. نسبت قیمت به سود (P/E) شرکت‌ها و ارزش دلاری بازار نشان می‌‌دهد که قیمت‌های فعلی از جذابیت بالایی برخوردار هستند. گزارش‌های مالی شرکت‌ها و عملکرد سودآوری آنها نیز گویای آن است که اگر بخشی از سهام بازار با اصلاحات جزئی روبه‌رو شوند، سرمایه‌گذاران جدیدی را به سمت خود جذب خواهند کرد. یکی از موضوعات کلیدی در تحلیل بازار، سودآوری شرکت‌ها در سال آینده است. با عبور از پاییز و ورود به زمستان، تصویر واقعی‌تری از سود شرکت‌ها مشخص خواهد شد و بازار بیشتر به سمت تحلیل سودآوری سال آتی متمرکز می‌‌شود. سودهای آتی شرکت‌ها و نرخ‌های مطلوب دلار نیما و دلار توافقی، می‌‌تواند نقشی موثر در افزایش جذابیت بازار داشته باشد. همچنین سیاست‌های دولت در بودجه ۱۴۰۴ و تاثیر آن بر نرخ‌گذاری‌ها از جمله عوامل تاثیرگذار خواهد بود.
سناریوهای مختلفی برای رفتار بازار در روزهای آتی مطرح شده است. گروهی از تحلیلگران معتقدند که بازار با همین روند صعودی و هیجان موجود، به‌زودی از سقف قبلی عبور خواهد کرد. در این سناریو، بازار پس از عبور از این محدوده، وارد دوره‌ای از تثبیت و سپس رشد جدید خواهد شد. سناریوی دیگر، توقف چند روزه در محدوده فعلی و عبور با یک خبر مثبت و قوی است که به بازار انرژی لازم برای رشد سریع‌تر را می‌‌دهد اما در سناریوی بدبینانه، احتمال متوقف شدن بازار در این نقاط نیز مطرح شده است. هرچند تاکنون نشانه‌ای از توقف جدی در بازار مشاهده نشده و جریان پول همچنان به سمت سهام‌های بنیادی و جذاب حرکت دارد. با این حال، نکته مهم این است که حتی اگر بازار با کاهش جریان پول مواجه شود، احتمال بازگشت سریع آن وجود دارد. شرایط بنیادی قوی، نرخ‌های جذاب دلار نیما و گزارش‌های مثبت شرکت‌ها همگی نشان‌دهنده پتانسیل بازار برای رشد پایدار در ماه‌های آتی است. بسیاری از فعالان معتقدند که عبور از این محدوده حداکثر تا پایان آذر ماه عملی خواهد شد و بازار بار دیگر مسیر رشد خود را با قدرت بیشتری ادامه خواهد داد. بازار در روز گذشته با حرکتی معنادار در تلاش برای عبور از سقف قبلی شاخص مواجه بود. این محدوده که از نظر روانی برای فعالان بازار بسیار بااهمیت تلقی می‌‌شود، همچنان چالشی کلیدی در روزهای آینده به شمار می‌‌رود. هرچند وضعیت بنیادی بازار در مقایسه با مقاطع قبلی بهبود یافته است اما گذر از این سنگر روانی همچنان مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارد و حرکت بازار در این ناحیه به دقت زیر نظر گرفته شده است.
براساس ارزیابی‌های کارشناسان، شرایط بنیادی بازار در مقطع فعلی نسبت به گذشته بهتر و جذاب‌تر شده است. نسبت قیمت به سود (P/E) شرکت‌ها و ارزش دلاری بازار به‌گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران بیشتری را به خود جلب می‌‌کند. گزارش‌های اخیر مالی شرکت‌ها نیز نشان‌دهنده این است که حتی با اصلاحات جزئی در قیمت‌ها، بخش بزرگی از جریان نقدینگی می‌‌تواند به سمت بازار بازگردد و سرمایه‌گذاران جدیدی را جذب کند.
یکی از نکات کلیدی در تحلیل وضعیت بازار، چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها در سال آینده است. با عبور از پاییز و ورود به زمستان، تحلیل سودآوری شرکت‌ها واقعی‌تر و قابل‌اتکاتر خواهد بود. نرخ‌های مطلوب دلار نیما و دلار توافقی، همراه با سیاست‌های دولت در بودجه سال ۱۴۰۴، این پتانسیل را ایجاد کرده است که شرکت‌ها بتوانند سودآوری بالاتری را تجربه کنند. این شرایط همچنین موجب افزایش جذابیت قیمت سهام در بازار خواهد شد. تحلیلگران برای روزهای آینده سه سناریوی اصلی را برای حرکت بازار مطرح کرده‌اند؛ در سناریوی اول، بازار با قدرت و هیجان فعلی به سقف قبلی شاخص نفوذ خواهد کرد و پس از آن وارد دوره‌ای از تثبیت و سپس رشد جدید می‌‌شود. سناریوی دوم پیش‌بینی می‌‌کند که بازار چند روزی در این محدوده متوقف خواهد شد اما در نهایت با یک خبر مثبت و قوی، نیروی لازم برای عبور از این محدوده را به دست خواهد آورد. در سناریوی بدبینانه، فرض بر این است که بازار در همین نقاط فعلی متوقف شود و به دلایلی از ادامه حرکت باز بماند. هرچند شواهد و داده‌های فعلی نشان می‌‌دهد که احتمال وقوع این سناریو بسیار ضعیف است. یکی از دلایل این خوش‌بینی، بازگشت سریع نقدینگی به بازار در صورت اصلاحات محدود قیمت‌هاست. ترکیب شرایط بنیادی قوی، نرخ‌های جذاب ارز و گزارش‌های مثبت شرکت‌ها، فضایی را ایجاد کرده که پتانسیل بازار برای رشد پایدار در ماه‌های آینده را تایید می‌‌کند. تحلیل‌ها نشان می‌‌دهد که گذر از محدوده سقف قبلی شاخص تا پایان آذر ماه بسیار محتمل است و بازار پس از آن مسیر رشد خود را با قدرت بیشتری ادامه خواهد داد.
در مجموع، بازار بورس در مقطع فعلی نه‌تنها از لحاظ روانی بلکه از نظر بنیادی نیز از شرایط خوبی برخوردار است. این ویژگی‌ها نشان می‌‌دهد که در صورت اصلاحات جزئی و تکمیل داده‌های سودآوری شرکت‌ها، جریان نقدینگی به بازار بازمی‌‌گردد و این صنعت بار دیگر می‌‌تواند به‌عنوان یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران مطرح شود. مسیر پیش‌روی بازار هرچند چالش‌برانگیز است اما فرصت‌های جدیدی را برای فعالان ایجاد خواهد کرد. کاهش کسری بودجه و تورم، مدیریت نرخ سود و کاهش انتشار اوراق دولتی از جمله اقداماتی است که می‌‌تواند به بهبود شرایط بازار سرمایه منجر شود. این سیاست‌ها، به همراه کاهش دخالت دولت در منابع شرکت‌ها و مدیریت هزینه‌های غیرضروری، زمینه رشد سودآوری شرکت‌ها و افزایش حاشیه سود آنها را فراهم می‌‌کند. این روند می‌‌تواند به بهبود نسبت قیمت به سود (P/E) و در نهایت رشد بازار منجر شود. تورم و تحولات ارزی نیز نقش کلیدی در تعیین جهت بازار ایفا می‌‌کنند. تجربه نشان داده که افزایش نرخ ارز معمولا همراه با رشد بازار بوده است، هرچند این‌بار به نظر می‌‌رسد شرایط تورمی‌ به شدت گذشته نخواهد بود. در این میان، دولت با اتخاذ رویکردهای منطقی‌تر و اولویت دادن به منافع اقتصادی، از تکرار سیاست‌های دستوری و سرکوبی گذشته اجتناب کرده است. این تغییر نگرش به‌وضوح در اصلاح ساختارها و سیاستگذاری‌ها مشهود است.
در نهایت، هر گامی‌ که در جهت رفع ناترازی‌ها و اصلاح ساختارهای اقتصادی برداشته شود، خبر مثبتی برای بازار سرمایه خواهد بود. پیش‌بینی‌ها نشان می‌‌دهد که از دی‌ماه به بعد، شدت این اقدامات اصلاحی افزایش یابد و اثرات مثبت بیشتری بر بازار سرمایه مشاهده شود.
آمار چه می‌گوید؟
بازار بورس در روز گذشته با کاهش محسوس شاخص‌ها و غلبه رفتار فروش در میان سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی مواجه شد. شاخص کل با افت 003/33 واحدی به عدد 757/468/2واحد رسید و شاخص کل هم‌وزن نیز با کاهشی معادل 834/7 واحد در سطح 519/794 واحد قرار گرفت. این ارقام به ترتیب معادل کاهش 32/1 و 98/0‌درصدی در دو شاخص مهم بازار بودند.
ارزش کل معاملات بازار، شامل سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به 656/24‌میلیارد تومان رسید. سهم معاملات سهام و حق‌تقدم 944/13میلیارد تومان و معاملات حق‌تقدم به‌تنهایی 709/9‌میلیارد تومان بود. صندوق‌های سهامی‌ و مختلط نیز 234/4‌میلیارد تومان از ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.
رفتار حقیقی‌ها در بازار بیشتر در جهت فروش بود، به‌طوری‌که 58‌درصد از ارزش فروش بازار به حقیقی‌ها تعلق داشت و معادل 337/14‌میلیارد تومان بود. حقوقی‌ها نیز با سهم 41درصدی، معادل 146/10‌میلیارد تومان فروش داشتند. از طرف دیگر، قدرت خرید حقیقی‌ها نسبت به فروش کاهش 22/1برابری را نشان داد که حاکی از تداوم فشار عرضه در بازار است.
در بررسی سفارش‌های ثبت‌شده، ارزش سفارش‌های فروش در پنج خط اول به 569/9‌میلیارد تومان رسید در حالی که سفارش‌های خرید معادل 648/8میلیارد تومان بود. این ارقام نشان‌دهنده تداوم برتری فروش بر خرید است که یکی از دلایل اصلی کاهش شاخص‌ها
محسوب می‌‌شود.
در مجموع، روز گذشته بازار با فشار فروش حقیقی‌ها و کاهش تقاضا همراه بود. این شرایط نیازمند تحلیل دقیق‌تر رفتار بازیگران حقوقی برای حمایت از شاخص‌ها در روزهای آینده است.
بازار روز گذشته بورس با شرایط قابل‌توجهی در جریان ورود و خروج نقدینگی مواجه شد.‌ درصد خرید حقیقی و حقوقی به‌طور مساوی تقسیم شده بود به‌طوری‌که هر یک 50‌درصد از معاملات را به خود اختصاص دادند اما در فروش، شرایط متفاوت بود و 59‌درصد از ارزش معاملات به حقوقی‌ها و 41‌درصد به حقیقی‌ها تعلق داشت.
خروج پول از سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت در مجموع به 600/2میلیاردتومان رسید. در بخش سهام و حق‌تقدم، خروج پول 599/1‌میلیارد تومان بود و در صندوق‌های درآمد ثابت این مقدار به 001/1‌میلیارد تومان رسید. این آمار نشان‌دهنده جریان نقدینگی رو به خروج و تمایل سرمایه‌گذاران به سمت نقد کردن دارایی‌ها در پایان معاملات بود.
آمارها کاهش شدید جریان ورود پول در ساعت‌های پایانی معاملات را نشان می‌‌دهند که حاکی از فشار فروش و کاهش تقاضا در بازار است. این روند کاهش ورود نقدینگی به سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های درآمد ثابت، نگرانی‌هایی را برای روزهای آتی بازار ایجاد کرده است.
روز گذشته بازار بورس تحت تاثیر جریان خروج نقدینگی و افزایش فشار فروش قرار داشت. تعداد صف‌های فروش به 288 رسید در حالی که صف‌های خرید تنها 113مورد بودند. در مقایسه آخرین قیمت به قیمت پایانی، 535نماد در محدوده پایین‌تر و تنها 208نماد در محدوده بالاتر معامله شدند.
در حوزه نوسان نمادها، 224نماد با صف فروش و تنها 16نماد با صف خرید به صفوف نوسان بالا اختصاص یافتند. علاوه بر این، 453نماد خروج پول را تجربه کردند، در مقابل 138نماد ورود نقدینگی مثبت داشتند. شرایط نشان می‌‌دهد که بازار در روز گذشته با ضعف تقاضا و غلبه عرضه مواجه بوده است که نگرانی‌ها را نسبت به ادامه این روند در روزهای آتی افزایش داده است.