اصول سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت در حوزه گردشگری در دسترس‌پذیر

گردشگری در دسترس‌پذیر، تلاشی ارزشمند در جهت در دسترس قرار دادن خدمات و امکانات برای همه مردم و خود مسوولیتی اجتماعی برای سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران تاسیسات و جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود.
احمد دیناری، مشاور و کارشناس حوزه سرمایه‌گذاری گردشگری طی یادداشتی درخصوص توسعه زیرساخت‌های حوزه گردشگری آورده است: «فرض کنید به مقصدی گردشگری سفر کرده و در هتلی اقامت کرده‌اید که فاقد هرگونه زیرساخت و امکانات لازم و کافی برای استفاده همه افراد به ویژه توان‌یابان همچون معلولین جسمی، حرکتی، ذهنی یا سالمندان است و در این سفر یا خودتان یک توان‌یاب هستید و یا یک توان‌یاب با شما همراه است. چه ارزیابی و قضاوتی از کیفیت خدمات و نحوه ارائه آن در این هتل خواهید داشت؟ و این وضعیت نامطلوب، چه تاثیری بر تجربه اقامت‌تان خواهد داشت؟ ارزیابی و قضاوتتان چه خواهد بود؟
من معتقدم شهرها، روستاها و واحدهای اقامتی و پذیرایی، همگی فضا و مکان عمومی هستند و باید بسترها و زیرساخت‌های لازم و کافی در آنها جهت ارائه خدمت شایسته و روان به شهروندان و گردشگران مهیا باشد و همواره مهیای میزبانی از همه افراد جامعه باشند؛ صرف‌نظر از توانایی‌های جسمی، حرکتی، ذهنی یا سنی. حتی جاذبه‌های گردشگری، بناها و ساختمان‌های اداری و خدماتی نیز باید مجهز به این قبیل زیرساخت‌ها و امکانات باشند. در غیر این صورت شاهد بروز و خودنمایی سکونت‌گاه‌ها، تاسیسات و جاذبه‌های گردشگری خواهیم بود که جامعه محور، عدالت محور و روان نیستند و امکان بهره‌مندی همه افراد جامعه از فرصت‌های موجود در آنها میسر نیست و این مهم برخلاف اصول، قوانین و استانداردهای جهانی و اخلاقی گردشگری در دسترس‌پذیر و حقوق بشر است.
گردشگری در دسترس‌پذیر مهم است؛ زیرا به حقوق انسانی پایبند است و باعث می‌شود تاسیسات و جاذبه‌های گردشگری به طیف گسترده‌ای از مخاطبان دست یابند، تصویر برند و ذهنی آنها بهبود یابد و حس خوب توجه و احترام را در گردشگران ایجاد می‌کند و این همان خلق ارزش است. بنابراین مناسب‌سازی فضاها، جاذبه‌ها و تاسیسات گردشگری باید بیش از پیش مورد توجه و اهتمام مسوولان، تصمیم‌سازان، سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران این قبیل اماکن قرار گیرد.تشکیل میز ملی و متناظر آن میزهای استانی گردشگری در دسترس‌پذیر، برنامه‌ریزی و اجرای تورهای گردشگری ویژه توان‌یابان و یا پاراتورها، برگزاری نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی برای فعالان و دست‌اندرکاران گردشگری و هتلداری در استان‌های مختلف و اجرای برخی ضوابط و استانداردهای فنی و معماری در پروژه‌های سرمایه‌گذاری در دست ساخت گردشگری، برخی از اقداماتی است که در ارتباط با توسعه این نوع از گردشگری در کشور در حال انجام است اما قطعا کافی نیست و باید در قالب سندی ملی و بالادستی تمام ابعاد توسعه و راهبردهای عملیاتی شناسایی و تبیین شود و در سطح ملی به اجرا درآید.
گردشگری در دسترس‌پذیر، تلاشی ارزشمند در جهت در دسترس قرار دادن خدمات و امکانات برای همه مردم و خود مسوولیتی اجتماعی برای سرمایه‌گذاران و بهره‌برداران تاسیسات و جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود و حاوی این پیام ویژه است که باید از من به ما برسیم، به نیازهای دیگران احترام بگذاریم و محدودیت‌های آنها را درنظر بگیریم، ترویج‌کننده گردشگری جامعه محور باشیم و تلاش کنیم از همان فاز صفر هر پروژه سرمایه‌گذاری گردشگری، پیوستی مهم با عنوان «در دسترس‌پذیری» ضمیمه طرح کنیم. در این ارتباط توسعه حمل و نقل عمومی، واحدهای اقامتی و پذیرایی، جاذبه‌های گردشگری و فناوری اطلاعات جزو حوزه‌های کلیدی سرمایه‌گذاری، توسعه و تامین زیرساخت در این شاخه از گردشگری به شمار می‌روند و باید برای هر یک برنامه‌های عملیاتی ویژه‌ای نیز تدوین و اجرا شود که می‌تواند در قالب همان سند ملی توسعه گردشگری در دسترس‌پذیر باشد.
تهیه اپلیکیشن‌های راهنما و استفاده از آنها در جاذبه‌های گردشگری، خیابان‌ها، معابر و تاسیسات گردشگری و سرمایه‌گذاری در این بخش، افزایش میزان رضایت‌مندی گردشگران و تعداد آنها، بهبود تصویر مقاصد گردشگری و ایجاد جامعه‌ای عدالت محور را به همراه خواهد داشت. توجه به انواع معلولیت و حتی مقوله سالمندی، طراحی و اجرای فضاهای منطبق با استانداردهای بین‌المللی، سهولت دسترسی فیزیکی در خیابان‌ها، معابر، تاسیسات و جاذبه‌های گردشگری از جمله مسیرهای ویژه حرکت و پیاده‌روی، پارک، رمپ‌های ورود و خروج، آسانسورها، سرویس‌های بهداشتی از جمله مصادیق دیگر توسعه زیرساخت‌ها و امکانات مربوط به گردشگری دسترس‌پذیر در حوزه سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های عمرانی و تقویت این نوع از گردشگری است.
خوشبختانه در حال حاضر در ضوابط و مقررات فنی و معماری واحدهای اقامتی و پذیرایی، برخی استانداردها و شاخص‌های لازم جهت مناسب‌سازی این قبیل تاسیسات گردشگری در زمان طراحی نقشه و اجرای پروژه‌ها پیش‌بینی شده و در کلیه استان‌ها و پروژه‌ها در دست انجام است اما نظارت کافی و مستمر بر اجرای صحیح آن و انطباق عملیات ساختمانی انجام شده با نقشه‌های ابلاغی قبل از پایان کار پروژه و بهره‌برداری بسیار حائزاهمیت است.
در این خصوص فضاهای بهداشتی مانند سرویس‌های بهداشتی و حمام، سطوح شیب‌دار مثل رمپ‌ها، اتاق‌های یک تا چند نفره، فضاهای پذیرایی و‌… از جمله شاخص‌ها و فضاهایی هستند که در بررسی نقشه‌ها و اجرای پروژه‌ها به آنها توجه می‌شود. بنابراین پیش‌بینی و اجرای این قبیل ضوابط موجود در قبل و حین ساخت یک پروژه سرمایه‌گذاری گردشگری نوعی اقدام هوشمندانه و پیشگیرانه محسوب می‌شود و اهمیت آن در این مرحله بیشتر از زمان بهره‌برداری است و آنچه در این دوره مهم‌تر است کمک، همراهی، راهنمایی و آموزش مدیران و پرسنل جهت ارائه یک خدمت بی‌عیب و نقص و خلق تجربه شیرین برای توان‌یابان و سالمندان است. بنابراین مبحث مهم در دسترس‌پذیری، بدون درنظر گرفتن اصول، ملاحظات و پیش‌بینی زیرساخت‌های لازم قبل از اجرای پروژه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری به ویژه در حوزه گردشگری میسر نخواهد شد و می‌توان از طریق تدوین، ابلاغ و اجرای اسناد بالادستی و فعالیت‌های ترویجی، آموزشی و کمک گرفتن از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد در جهت تقویت و بسترسازی توسعه این نوع از گردشگری در کشور گام‌های موثری برداشت و فضاهای مختلف شهری، روستایی و گردشگری را به فضاهایی برای همه تبدیل کرد.»