اعتراض وارد نیست!

گروه فرهنگ و هنر- «جشنواره امسال را جشنواره امید و نشاط نام‌گذاری کردیم» با وجود اعتراض سینماگران به داوری‌های جشنواره امسال، وزیر ارشاد میگوید اعتراض وارد نیست. این داوران هستند که حق نهایی انتخاب کاندیداها را دارند وکار افرادی که معترضند اخلاقی نیست. با این حال صالحی‌امیری از تشکیل کمیته‌ای به سرپرستی مشاور عالی خود برای رسیدگی به اعتراض‌های صورت گرفته درباره داوری‌های جشنواره فیلم فجر خبر داد و گفت که رییس سازمان سینمایی هم این کمیته را همراهی می‌کند.
سیدرضا صالحی‌امیری که در جمع خبرنگاران پس از جلسه هیات دولت سخن می‌گفت، هرگونه دخالت در داوری‌های جشنواره امسال را رد و بیان کرد: «جشنواره امسال را جشنواره امید و نشاط نام گذاشتیم، در مجموع فیلم‌های ارسال شده به جشنواره، فیلم‌های بسیار خوبی بود و هیات انتخاب ۳۳ اثر را برای مسابقه انتخاب کرد. هیات داوری جمع بندی خود انجام داده و در سالن میلاد برگزیدگان و صاحبان اثر معرفی خواهند شد. امسال دو کار اساسی انجام دادیم. اولین کار این بود که حواشی برنامه‌های فجر را حذف کردیم و به متن پرداختیم. کار دوم ما انتخاب هیات انتخاب و هیات داوران بودکه مورد اعتماد همه اصحاب سینما هستند و سعی کردیم کمترین مداخله را در این فرآیند داشته باشیم و آزادی عمل برای آنها قائل شویم.»
صالحی‌امیری در پاسخ به این سوال که امسال جشنواره فیلم فجر برخلاف وعده‌های پیشین شما؛ بیشترین حواشی را داشت و از قضا تا امروز تعداد زیادی از عوامل فیلم‌ها به آرای هیات داوران انتقاد کرده و از جشنواره کنار کشیده یا بیانیه داده‌اند، نظر شما در این‌باره چیست، گفت: «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وارد حاشیه نخواهد شد. به‌طور طبیعی در مسابقه‌ای که ۱۷۰ فیلم شرکت می‌کنند؛ داوران حق نهایی انتخاب کاندیداها را دارند. اینکه برخی شرکت‌کنندگان که در جشنواره به هر دلیلی به بخش مسابقه راه نیافته‌اند یا اسامی آنها درمیان نامزدهای نهایی نیامده است؛ داوری را مورد اعتراض قرار دهند، کاری اخلاقی نیست. سوال من این است اگر این دوستان هیات انتخاب فیلم‌ها را صاحب صلاحیت نمی‌دانستند، چرا اصلا در جشنواره شرکت کردند و تقاضای مشارکت داشتند؟! این موضوع نشان می‌دهد حضور فیلمسازان، کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان به معنای پذیرش صلاحیت داوری جشنواره است.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتراض‌ها را تا این لحظه وارد ندانست و ادامه داد: «در این میان ممکن است هیات انتخاب به حضور یک فیلم در قسمت مسابقه رای دهد و به فیلم دیگری رای منفی دهد، این دلیلی برای اعتراض نباید باشد. به نظر من، اعتراض‌هایی که تا این لحظه وارد شده؛ اعتراض‌های محکمی نبوده است.»
صالحی‌امیری البته اعتراض را حق طبیعی کارگردان‌ها دانست و گفت: «البته من کمیته‌ای را به سرپرستی مشاور عالی خودم به همراه رییس سازمان سینمایی برای رسیدگی به تمامی اعتراض‌ها مامور کرده‌ام. این کمیته ضمن رسیدگی به همه اعتراض‌ها؛ قطعا به همه آنها پاسخ خواهد داد. این حق هیات انتخاب و داوری است که استقلال داشته باشند و البته حق دیگران هم هست که در صورت لزوم اعتراض کنند. وظیفه رسمی وزارت ارشاد هم این است که در این میان پاسخگو باشد اما به نظر من، تاکنون هیچ‌کدام از اعتراض‌های صورت گرفته وارد نبوده است.»
روی صحنه اختتامیه بودم که برنده سیمرغ‌ها را عوض کردند
حرف‌های وزیر ارشاد در حالی است که داوری‌های امسال جشنواره با اعتراض‌های بی‌سابقه‌ای روبه رو شده است. علی معلم، تهیه‌کننده و روزنامه‌نگار سینمایی با حضور در برنامه «هفت»، افشاگری‌های تازه‌ای کرد و با تاکید بر اینکه می‌تواند مستند ثابت کند که پنج، شش بار در سیمرغ بلورین آرای مردم تقلب شده، از فضای آلوده هیات داوران در دوره‌های مختلف گفت و در عین حال تاکید کرد، این مشکلات لزوما به شخص خاصی مربوط نمی‌شود بلکه مشکل از مکانیسم‌های برگزاری جشنواره فیلم فجر است.
او در بخشی از صحبت‌هایش گفت: «این وضعیت نابسامان ساختاری جشنواره است که هر سال همه کسانی که جایزه می‌گیرند و جایزه نمی‌گیرند ناراحتند. کسی که تشویق می‌شود به همان اندازه نگران و مضطرب است که کسی که تشویق نشده است. باید تصمیم بگیریم که جشنواره سال آینده یا تعطیل شود یا از همین امروز یک تصمیم بالادستی در سطح کلان دولت مطرح شود چون دوستانی که در وزارت ارشاد هستند، تازه‌کارند و بعید می‌دانم وزیر جدید با جشنواره فجر آشنایی داشته باشد.»
او در بخش دیگری با بیان اینکه یک بار مجری اختتامیه بوده و یکباره متوجه می‌شود روی صحنه برنده را تغییر داده‌اند، گفت: «یک بار در جشنواره فجر روی سن برنده را تغییر دادند. در مورد صدا و موسیقی بود که همان جا تصمیم می‌گرفتند، مثلا این بچه پرو است یا در کنفرانسش این حرف را زده است. ما انتقام جو، ریاکار، بی‌تعریف و غیرمهربان شده‌ایم.»
معلم با اشاره به اعتراض شاهسواری مدیرعامل خانه سینما به اظهارات قبلی‌اش در برنامه هفت مبنی بر تقلب در دوره‌های پیشین انتخاب بهترین فیلم با رای مردمی تاکید کرد که بارها این اتفاق افتاده و گفت: «لااقل شش، هفت بار در رای‌گیری سیمرغ بلورین آرای مردم تقلب شده است. اینها را من به چشم خودم دیده‌ام و وقتی آقای شاهسواری اعتراض کرد به ایشان گفتم مشکلی ندارد، من می‌آیم و با جزییات و مستند همه این موارد را در یک مصاحبه می‌گویم.»
در بخش بعد که فراستی و قطبی‌زاده در مقام دو منتقد ظاهر شدند، بین افخمی و فراستی دیالوگی رد و بدل شد، مبنی بر اینکه با توجه به برخورداری پنج عضو هیات داوران از تابعیت دوگانه، فیلم «ماجرای نیمروز» که درباره منافقین است به اندازه کافی دیده نشده و احتمالا جایزه‌های اصلی را دریافت نخواهد کرد چراکه این ترکیب داوران می‌خواهند در خارج از ایران زندگی کنند و از ترس اینکه زندگی‌شان در کانادا و آمریکا مختل نشود به «ماجرای نیمروز» جایزه نمی‌دهند.در بخشی از این رالی کلامی میان فراستی و افخمی، فراستی مدعی شد: «یکی از داوران که در خارج هم زندگی می‌کند از من پرسید کدام فیلم خوب است و من گفتم ماجرای نیمروز و ویلایی‌ها.
او گفت نمی‌توانند به ماجرای نیمروز جایزه بدهند!» با این اوصاف اگر فیلم تازه محمدحسین مهدویان برنده جوایز اصلی نشود، سرنوشت داوران جشنواره توسط افخمی و فراستی مشخص شده است.
شب دهم و ادامه اعتراض‌ها و انصراف‌ها
دهمین روز جشنواره فیلم فجر در سالن رسانه‌ها تحت تاثیر اعلام نامزدهای بخش سودای سیمرغ و برگزاری مراسم تقدیر از نامزدها در جایی خارج از برج میلاد، چنان خلوت شد که صدای برخی سینماگران درآمد، ولی در عین حال انصراف چند نامزد جایزه از ادامه داوری، دو شایعه لو رفتن برخی برگزیده‌های بازیگری و احتمال تغییر این کاندیداها و دیده نشدن کامل فیلم‌ها توسط داوران، این روز را بی‌حاشیه باقی نگذاشت.
در فاصله یک روز مانده به پایان جشنواره سی‌و‌پنجم فیلم فجر، کاخ جشنواره از رونق روزهای قبلش افتاد و تعداد اندکی از سینماگرانی که هر روز در این محل به تماشای فیلم‌ها می‌آمدند، در برج میلاد دیده شدند. همین کمبود سوژه بسیاری از عکاسان را به گرفتن عکس یادگاری از یکدیگر واداشت.
نمایش فیلم‌های بخش چشم‌انداز جشنواره در ۱۹ بهمن‌ماه در برج میلاد با فیلم «فصل نرگس» نگار آذربایجانی شروع شد که جمعیت حاضر نسبت به روزهای گذشته کمتر شده بود. این مساله و نیز اعلام اسامی نامزدها باعث شد عوامل فیلم در نشست خبری حاضر نشوند و سحر صباغ سرشت، تهیه‌کننده به نمایندگی از گروه سازنده اعلام کرد که تصمیم به شرکت نکردن در نشست پس از نمایش فیلم گرفته شده است.
صباغ سرشت در شرایطی تاکید می‌کرد که گروهش ناراحت و عصبانی نیستند که برای انصراف از شرکت در نشست به اعلام زودهنگام نامزدها و مراسم تقدیر از آنها اشاره کرد؛ مراسمی که به قول او خبرنگاران باید در آن حضور پیدا می‌کردند و عوامل به نشست نیامدند تا اهالی رسانه به کارشان برسند، هرچند تقریبا تمام خبرنگاران رسانه‌های رسمی که در این ۱۰ روز به طور ثابت در کاخ جشنواره بودند همچنان در برج میلاد مستقرند.
با این حال تصمیم گروه سازنده فیلم «فصل نرگس» برای شرکت نکردن در نشست و وعده برگزاری جلسه‌ای برای پرسش و پاسخ در زمانی پس از جشنواره، باعث نشد که خبرنگاران نسبت به این اقدام اعتراض نکنند.
نشست خبری دیگری که با حاشیه همراه شد، به فیلم «یادم تو را فراموش» علی عطشانی اختصاص داشت که همان اول خبرنگاری از کارگردان فیلم به دلیل اینکه این فیلمساز خودش جنجال زیادی برای آثارش به پا می‌کند، انتقاد کرد.
فیلم عطشانی که برداشتی آزاد از اتفاق رخ داده برای شهلا جاهد و ناصر محمدخانی است، با اعتراض یکی دو خبرنگار رو‌به‌رو شد مبنی بر اینکه ماجرای شهلا جاهد یکطرفه قضاوت شده ولی کارگردان تاکید داشت که این طور نبوده است. عطشانی بر این نکته هم اصرار داشت که از حاشیه‌ها خسته شده و در روند فیلمسازی‌اش اشتباهاتی را داشته است.
«ترومای سرخ» دیگر فیلم روز دهم جشنواره بود که بسیاری از بازیگران آن تئاتری بودند و در نشست از برخی همکاران خود یاد کردند که نقش‌شان به‌خاطر ممیزی حذف شده بود.
در نشست رسانه‌ای این فیلم محمود گبرلو، مجری یادآور شد که هرسال یک منتقد در جلسات حضور داشت و امسال تاکید بر پرسش شفاهی خبرنگاران بوده است. این اظهارات با واکنشی از سوی میهن‌دوست کارگردان فیلم ترومای سرخ همراه شد که گفت: بازرس انجمن منتقدان هستم و در جلسه با آقای حیدری دبیر جشنواره بودم. ایشان کم‌لطفی کرد و جلوی این تعامل فرهنگی را (برای حضور منتقدان) گرفت که اگر اینطور نمی‌شد قطعا به فرم دیگری جلسات را می‌شد برگزار کرد.
آخرین فیلم روز دهم در برج میلاد هم «ایستگاه اتمسفر» بود که در این فیلم هم مرگ یکی از اتفاقات قصه بود. هنگام نمایش این فیلم تقریبا نیمی از سالن نمایش خالی بود ولی رضایت نسبی تماشاگران جلب شد.
از اتفاقات مهم این روز انصراف سه نامزد دریافت جایزه بود که باعث شد این شایعه در میان اهالی رسانه بپیچد که نامزدهای بخش بازیگری هم قصد انصراف دارند.
ماه‌چهره خلیلی بازیگری بود که در روزهای نهم و دهم دو فیلم «اشنوگل» و «یادم تو را فراموش» را در کاخ جشنواره داشت که فیلم اول یک اثر دفاع مقدسی بود و خلیلی برای حضور در نشست رسانه‌ای این دو اثر با حجابی متفاوت به سالن آمد و در روز دهم با کلاه در برج میلاد حاضر شد.
خلوت بودن سالن رسانه‌ها باعث شد در آخرین فیلمی که نمایش داده شد دقایقی پس از شروع فیلم دیگر مراقبی برای چک کردن کارت‌ها حضور نداشته باشد.
همچنین با وجود آنکه در روزهای دیگر جشنواره افرادی به غیر از اهالی رسانه و منتقد و هنرمند و با حضور فرزندان کوچک‌شان به برج میلاد می‌آمدند که البته بیشترشان هم با هدایت دست‌اندرکاران غیرجشنواره‌ای اجازه ورود پیدا می‌کردند، در نشست رسانه‌ای فیلم یادم تو را فراموش چند دختر جوان که طبق گفته خودشان نه از اهالی رسانه بودند و نه از عوامل فیلم، در سالن نشست حاضر شدند تا پس از پایان جلسه با حسین یاری و … عکس یادگاری بگیرند.