افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز

آخرین بررسی‌ها حاکی از آن است که ایران با ۵/۳۳ تریلیون مترمکعب بیشترین مقدار ذخایر تثبیت شده گاز طبیعی در جهان را به خود اختصاص داده است.
این آمار در حالی اعلام شده که تغییر نیاز بازارهای جهانی از منابع هیدروکربوری دیگر به گاز اهمیت آن را بیش از پیش افزایش داده است بنابراین کشورمان با تعیین یک استراتژی معین می‌تواند با برآورده کردن نیاز کشورهای دیگر در زمینه گاز، جایگاه خود در بازارهای جهانی را ارتقا بخشد.
در ۵۰ سال اولیه عمر شرکت ملی گاز ایران تمرکز بر توسعه داخلی بود و این شرکت با وزن کمتری از دیدگاه تجاری وارد معاملات با همسایگان خود شده بود اما طی هفت ماه اخیر اقداماتی در این زمینه انجام شده و قراردادهای سوآپ و صادرات گاز به امضا رسیده که هدف این قراردادها اجرا و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رسیدن به حجم ۱۰ درصد از سهم تجارت جهانی گاز در افق ۱۴۰۴ است. تاکنون دو قرارداد سوآپ گاز از مبدا ترکمنستان به مقاصد همسایگان مختلف امضا شده و مقدمات لازم برای توسعه سوآپ گاز به مقاصد جدید نیز در حال پیگیری است.
در همین حال مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران با تشریح جزییات طر ح‌های صادرات گاز کشور گفت: در حال اجرا و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رسیدن به حجم ۱۰ درصد از سهم تجارت جهانی گاز در افق ۱۴۰۴ هستیم.
تشریح جزییات طرح‌های ایران برای کسب سهم ۱۰ درصدی از تجارت جهانی گاز
به گزارش وزارت نفت، بهزاد بابازاده درباره قرارداد صادرات گاز به عراق بیان داشت: قرارداد شش ساله صادرات گاز به بصره در سال ۱۳۹۴ با هدف ارسال حداکثر روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه امضا شد.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران افزود: براساس قرارداد امضا شده ایران در فصول سرد سال روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب و در فصول گرم نیز روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز به این منطقه ارسال می‌کند.
آغاز صادرات گاز به بصره تا ۶ ماه آینده
بابازاده با بیان اینکه قرارداد نهایی صادرات گاز ایران به نیروگاه بغداد از طریق خط لوله نخست (ایلام) هم در سال ۱۳۹۲ امضا شد، اضافه کرد: هر ۲ قرارداد پیشرفت‌های خوبی دارند از آنجا که نمی‌خواهیم در حین اجرای قرارداد با مشکل خاصی روبه‌رو شویم بنابراین از همان ابتدا پیچ و مهره‌های کار را سفت می‌بندیم؛ انتظار داریم صادرات به بصره حدود شش ماه آینده آغاز شود.
وی ادامه داد: صادرات گاز به بغداد هم‌اکنون به صورت آزمایشی آغاز شده است. همان‌طور که می‌دانید در قرارداد صادرات گاز به بغداد که شش ساله است، ایران گاز را به نیروگاه‌های عراقی ارسال می‌کند.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره نحوه پرداخت صورت‌حساب در این قرارداد بیان داشت: در این قرارداد ذکر شده است که پرداخت گازبها از طریق بازگشایی ال.سی (LC) به صورت ماهانه به نفع شرکت ملی گاز ایران انجام پذیرد. این ال‌‌سی که از سوی وزارت برق عراق به نفع شرکت ملی گاز ایران صادر می‌شود، باید تکرارپذیر و تایید‌شده باشد.
وی افزود: آغاز ارسال گاز به بغداد با هفت میلیون مترمکعب در روز خواهد بود و در سال دوم به ۱۴ تا ۱۸ میلیون مترمکعب و سرانجام به ۲۵ تا ۳۵ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد.
شرط ایران برای صادرات گاز به اروپا از مسیر ترکیه
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره طرح انتقال گاز ایران به اروپا از مسیر ترکیه بیان داشت: ترکیه پیشنهاد کرده بود که گاز ایران از خاک این کشور به اروپا منتقل شود؛ ما به‌عنوان شرکت ملی گاز ایران به شرطی قرارداد سه‌جانبه در این مورد منعقد می‌کنیم که گاز ایران مستقیما به اروپا ارسال شده و در ترکیه مصرف نشود. هم‌اکنون هم با شرکت‌های قدرتمند ترکیه‌ای در حال مذاکره هستیم.
بابازاده درباره سواپ گاز جمهوری آذربایجان به نخجوان گفت: قرارداد سوآپ گاز جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان در سال ۲۰۰۴ برای مدت ۲۲ سال بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و طرف آذری منعقد و در سال ۲۰۰۵ اجرایی شد.
وی اضافه کرد: هم اکنون ایران گاز تحویلی از آذربایجان را از طریق مرز آستارا دریافت و از طریق مرز جلفا به نخجوان سوآپ می‌کند. در هر یک از سال‌های ٢٠١٣ و ٢٠١۴ حدود ۴٠٠ میلیون مترمکعب گاز طبیعی از آذربایجان به ایران برای تامین تقاضای گاز جمهوری خودمختار نخجوان ارسال شده است.
درخواست ارمنستان برای افزایش واردات گاز از ایران
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره تهاتر گاز ایران به ارمنستان در ازای دریافت برق یادآور شد: سقف قرارداد صادرات گاز ایران به ارمنستان در ازای دریافت برق، کمتر از روزی یک میلیون مترمکعب است.
بابازاده ادامه داد: طرف ارمنی درخواست افزایش گاز وارداتی از ایران به میزان ۲ تا ۵/۲ میلیون مترمکعب در روز را داشت که شرکت ملی گاز ایران در حال بررسی این درخواست است.
وی افزود: البته شرکت ملی گاز ایران ترجیح می‌دهد قراردادی مستقیم با ارمنستان درباره افزایش حجم صادرات گاز امضا کند تا به صورت مستقیم پول گاز صادراتی را دریافت کند.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران خاطرنشان کرد: البته نظر ارمنستان درباره قیمت دریافتی، قیمت فروش گاز روسیه است که قیمت گاز روس‌ها هم پایین است و ما نیز این قیمت‌ها را نمی‌پذیریم.
بابازاده گفت: در ۵۰ سال اولیه عمر شرکت ملی گاز ایران تمرکز بر توسعه داخلی بود و با وزن کمتری از دیدگاه تجاری وارد معاملات با همسایگان خود شده بود اما در هفت ماه اخیر گام‌های خوبی در این زمینه برداشته است و به عبارتی شروع‌کننده خوبی بوده به نحوی که در همین مدت کم قراردادهای سوآپ گاز و صادرات گاز خوبی امضا کردیم و به تعهدهای خود پایبند بودیم و در حال اجرا و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رسیدن به حجم ۱۰ درصد از سهم تجارت جهانی گاز در افق ۱۴۰۴ هستیم.
وی اضافه کرد: دو قرارداد سوآپ گاز از مبدأ ترکمنستان به مقاصد همسایگان مختلف داریم و مقدمات لازم برای توسعه سوآپ گاز به مقاصد جدید را پیگیری می‌کنیم.
برنامه‌ریزی برای صادرات گاز به گرجستان
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران درباره مذاکره برای صادرات گاز با خط لوله نیز بیان داشت: با کشور گرجستان هم وارد مذاکره شده‌ایم. همچنین مذاکراتی هم برای استفاده از ظرفیت خالی خط لوله بوتاش ترکیه داشته‌ایم.
بابازاده با بیان اینکه برای صادرات گاز به گرجستان قراردادی امضا شده بود که هنوز نهایی نشده است، افزود: برای اینکه گاز ارسالی به گرجستان از مسیر ارمنستان عبور کند، هنوز مذاکرات گرجستانی‌‌ها و ارمنی‌ها در این باره نهایی نشده است. ضمن اینکه شبکه انتقال گاز در ارمنستان که وظیفه انتقال گاز ایران به گرجستان را دارد دارای شرایط خاصی است که امیدواریم در مذاکرات به نتیجه مطلوب برسیم.
قرارداد صادرات گاز به گرجستان در مردادماه ۱۳۹۵ میان ایران و یک شرکت خصوصی گرجستانی به نام جی‌آی‌ای‌سی برای یک دوره چهار ماهه به میزان ۴۰ میلیون مترمکعب امضا شد.
وی گفت: علت کوتاه‌مدت بودن قرارداد نیز این است که ایران برای نخستین بار است که می‌خواهد وارد تجارت گاز فراتر از همسایه‌های خود شود بنابراین باید همه جوانب کار را بسنجد.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه ۵۰ سال نخست فعالیت شرکت ملی گاز ایران گذشته است، گفت: در ۵۰ سال دوم فعالیت این شرکت روی تعامل جهانی و صادرات متمرکز هستیم. اما به این معنا نیست که می‌خواهیم همه گازمان را به صورت خام صادر کنیم.
بابازاده افزود: می‌توانیم از گاز تولیدی ایران ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم و با فرآوری آن و تحویل به شرکت‌های پتروشیمی به این هدف برسیم البته این امر مستلزم آن است که شرکت‌های پتروشیمی با قیمت‌های متناسب با شرکت ملی گاز ایران برای دریافت خوراک گاز قرارداد ببندند. قطعا این شرکت‌ها در اولویت نخست شرکت ملی گاز ایران برای ارسال گاز قرار دارند.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی گاز ایران اضافه کرد: از دیگر اولویت‌های شرکت ملی گاز ایران برای صادرات گاز، صادرات از طریق ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع شده) با سرمایه‌گذاری خارجی به کشورهای دوردست مانند ژاپن و کره جنوبی است.
وی با بیان اینکه سهم کنونی ایران از تجارت جهانی گاز کم است، بیان داشت: اما بر اساس هدف‌گذاری که در برنامه ششم توسعه اقتصادی ایران ( ۱۴۰۰-۱۳۹۶) کرده‌ایم؛ انتظار داریم این سهم به ۱۰ درصد افزایش یابد. البته این سهم هم به همت همه جانبه سیاسی- اقتصادی در تعامل جهانی هم بستگی دارد.